264ḥ pravachan ratnākar bhāg-11 shuddhatā-sādhakabhāv tey potāthī chhe, asahāy chhe, koīthī bādhit thato nathī. lyo, āvo gambhīr ne adbhutamān adbhut nij svabhāv-mahimā chhe, nij vaibhav chhe. ahīn pramāṇagnān karāvīne pāñche bhāvane (chār paryāyarūp ne ek pāriṇāmik-bhāvane) jīv tattva kahyun chhe.
bhāī, tun ātmatattva chho; tārun hovāpaṇun tārāmān tārāthī chhe. kṣhaṇikapaṇe pariṇamavun, rāgādipaṇe pariṇamavun- tārun tārāmān chhe, bījāmān nathī, bījāthī nathī, ne bījā tārāmān nathī. āvī tārā astitvanī param adbhut alaukik vāt chhe. samajāṇun kāī...?
‘ahīn paṇ 273 mā kāvyanā bhāvārtha pramāṇe jāṇavun’. matalab ke gnānī anek dharmamay ātmavastune syādvādanā baḷ vaḍe jāṇīne, bhramit thato nathī, mārgathī chyut thato nathī.
‘ātmāno anekāntamay svabhāv sāmbhaḷīne anyavādīne bhāre āshcharya thāy chhe. tene ā vātamān viruddhatā bhāse chhe. te āvā anekāntamay svabhāvanī vātane potānā chittamān samāvī-jīravī shakato nathī.’
bhāī, vastu to jem chhe tem chhe. yathārtha māne nahi tyāre paṇ e to em ja chhe, ane yathārtha māne to? to paryāyamān-avasthāmān pher paḍe. vastu to em ne em chhe, tene yathārtha mānatān dharma pragaṭ thāy chhe, ne kramashaḥ bhavano nāsh thāy chhe. vedānt paryāyane mānatun nathī. paṇ pahelān vastu samajyo nahi, pachhī kāraṇ pāmīne samajyo, to samajyo e ja enī paryāy siddha thaī gaī.
parantu agnānī anyavādī ā vātathī bhaḍake chhe. tene āmān viruddhatā bhāse chhe tethī te vātane pachāvī shakato nathī, potānā chittamān jīravī shakato nathī. tene em thāy ke āvun paraspar viruddha te kem hoy? have kahe chhe-
‘jo kadāchit tene shraddhā thāy topaṇ pratham avasthāmān tene bahu adbhutatā lāge chhe ke-“aho ā jinavachano mahā upakārī chhe, vastunā yathārtha svarūpane jaṇāvanārān chhe; men anādi kāḷ āvā yathārtha svarūpanā gnān vinā khoyo!”- ām āshcharyapūrvak shraddhān kare chhe.’
ahāhā...! jignāsune pratham pratham bhāre adbhutatā lāge chhe ke-aho! āvun svarūp! āvo mārga to sarvagna vītarāganā shāsanamān ja hoy, bīje kayāny na hoy. jignāsune ā vāt bhāre gajabanī lāge chhe. tene apūrva mahimā jāge chhe ke-aho! jinavachano mahā upakārī chhe, vastusthitine yathārtha batāve chhe. arere! vastune jāṇyā vinā men anant kāḷ khoyo!-ām te āshcharyapūrvak shraddhān kare chhe.
have ṭīkākār āchāryadev antamaṅgaḷane arthe ā chitchamatkārane ja sarvotkr̥uṣhṭa kahe chheḥ–
स्खलदखिलविकल्पोऽप्येक एव स्वरूपः।
स्वरसविसरपूर्णाच्छिन्नतत्त्वोपलम्भः
प्रसभनियमितार्चिश्चिच्चमत्कार एषः।। २७५ ।।
shlokārthaḥ– [सहज–तेजःपुञ्ज–मज्जत्–त्रिलोकी–स्खलत्–अखिल–विकल्पः अपि एकः एव स्वरूपः] sahaj