2 shrī pravachan ratno -1
vaḷī te kevo chhe? potānā ane paradravyonā ākārone prakāshavānun sāmarthya hovāthī jeṇe samasta rūpane prakāshanārun ekarūpapaṇun prāpta karyu chhe. (arthāt jemān anek vastuonā ākār pratibhāse chha evā ek gnānanā ākārarūp te chhe.) ā visheṣhaṇathī, gnān potāne ja jāṇe chhe, parane nathī jāṇatun em ekākār ja mānanārano, tathā potānenathī jāṇatun paṇ parane jāṇe chhe em anekākār mānanārano, vyavachchhed thayo.
vaḷī te kevo chhe? anya dravyonā je vishiṣhṭa guṇo-avagāhan-gati-sthiti-vartanāhetupaṇun ane rūpīpaṇun-temanā abhāvane līdhe ane asādhāraṇ chaitanyarūpatā-svabhāvanā sadbhāvane līdhe ākāsh, dharma, adharma, kāḷ ane pudgal-e pāñch dravyothī je bhinna chhe. ā visheṣhaṇathī, ek brahmavastune ja mānanārano vyavachchhed thayo.
vaḷī te kevo chhe? anant anyadravyo sāthe atyant ekakṣhetrāvagāharūp hovā chhatān paṇ potānā svarūpathī nahi chhūṭavānī je ṭaṅkotkīrṇa chaitanyasvabhāvarūp chhe. ā visheṣhaṇathī, vastusvabhāvano niyam batāvyo-āvo jīv nāmano padārtha samān chhe.
jyāre ā (jīv), sarva padārthonā svabhāvane prakāshavāmān samartha evā kevaḷagnānane utpanna karanārī bhedagnānajyotino uday thavāthī, sarva paradravyothī chhūṭī darshanagnānasvabhāvamān niyat vr̥uttirūp (astitvarūp) ātmatattva sāthe ekatvagatapaṇe varte chhe tyāre darshan-gnān-chāritramān sthit hovāthī yugapad ane ekatvapūrvak jāṇato tathā sva-rūpe ekatvapūrvak pariṇamato evo te ‘svasamay’ em pratītarūp karavāmān āve chhe; paṇ jyāre te anādi avidyārūpī je keḷ tenā mūḷanī gāṭh jevo je (puṣhṭathayelo) moh tenā uday anusār pravr̥uttinā ādhīnapaṇāthī, darshanagnānasvabhāvamān niyat vr̥uttirūp ātmatattvathī chhūṭī paradravyanā nimittathī utpanna moharāgadveṣhādibhāvo sāthe ekatva gatapaṇe (ekapaṇun mānīne) varte chhe tyāre pudgalakarmanā pradeshomān sthit hovāthī yugapad parane ekatvapūrvak jāṇato tathā pararūpe ekatvapūrvak pariṇamato evo te ‘parasamay’ em pratītarūp karavāmān āve chhe.
ā rīte jīv nāmanā padārthane svasamay ane parasamay-evun dvividhapaṇun pragaṭ thāy chhe. bhāvārthaḥ- jīv nāmanī vastune padārtha kahel chhe.’ jīv’ evo akṣharono samūh te ‘pad’ chhe ane te padathī je dravyaparyāyarūp anekāntasvarūpapaṇun nishchit karavāmān āve te padārtha chhe, e jīvapadārtha utpādavyayadhrauvyamayī sattāsvarūp chhe, darshanagnānamayī chetanāsvarūp chhe, anantadharmasvarūp dravya chhe, dravya hovāthī vastu chhe, guṇaparyāyavāḷo chhe, tenun svaparaprakāshakagnān anekākārarūp ek chhe, vaḷī te (jīvapadārtha) ākāshādithī bhinna asādhāraṇ chaitanyaguṇasvarūp chhe aneanya dravyo sāthe ek kṣhetramān rahevā chhatān potānā svarūpane chhoḍato nathī. āvo jīv nāmano padārtha samay chhe. jyāre te potānā svabhāvamān sthit hoy tyāre to svasamay chhe ane parasvabhāv -rāgadveṣhamoharūp thaīne rahe tyāre parasamay chhe. e pramāṇe jīvane dvividhapaṇun āve chhe.