तप्तायोगोलानामिवात्यन्तमुपात्ततृष्णानां तद्दुःखवेगमसहमानानां व्याधिसात्म्यतामुपगतेषु रम्येषु विषयेषु रतिरुपजायते । ततो व्याधिस्थानीयत्वादिन्द्रियाणां व्याधिसात्म्यसमत्वाद्विषयाणां च न छद्मस्थानां पारमार्थिकं सौख्यम् ।।६३।।
जेसिं विसएसु रदी तेसिं दुक्खं वियाण सब्भावं ।
व्याधिस्थानीयानि, विषयाश्च तत्प्रतीकारौषधस्थानीया इति संसारिणां वास्तवं सुखं नास्ति ।।६३।। अथ
यावदिन्द्रियव्यापारस्तावद्दुःखमेवेति कथयति — जेसिं विसएसु रदी येषां निर्विषयातीन्द्रिय-
परमात्मस्वरूपविपरीतेषु विषयेषु रतिः तेसिं दुक्खं वियाण सब्भावं तेषां बहिर्मुखजीवानां
निजशुद्धात्मद्रव्यसंवित्तिसमुत्पन्ननिरुपाधिपारमार्थिकसुखविपरीतं स्वभावेनैव दुःखमस्तीति विजानीहि ।
लोखंडना गोळानी माफक ( – जेम तपेला लोखंडना गोळाने पाणीनी अत्यंत तृषा पेदा थई छे अर्थात् ते त्वराथी पाणीने शोषी ले छे तेम) अत्यंत तृष्णा उत्पन्न थई छे; ते दुःखना वेगने नहि सही शकवाथी तेमने व्याधिना प्रतिकार समान ( – रोगमां घडीभर अल्प राहत आपनारा लागे छे एवा इलाज समान) रम्य विषयोमां रति ऊपजे छे. माटे इन्द्रियो व्याधि समान होवाथी अने विषयो व्याधिना प्रतिकार समान होवाथी छद्मस्थोने पारमार्थिक सुख नथी. ६३.
हवे ज्यां सुधी इन्द्रियो छे त्यां सुधी स्वभावथी ज दुःख छे एम न्यायथी नक्की करे छेः —
अन्वयार्थः — [ येषां ] जेमने [ विषयेषु रतिः ] विषयोमां रति छे, [ तेषां ] तेमने [ दुःखं ] दुःख [ स्वाभावं ] स्वाभाविक [ विजानीहि ] जाणो; [ हि ] कारण के [ यदि ] जो [तद्] दुःख [ स्वभावं न ] (तेमनो) स्वभाव न होय [ विषयार्थं ] तो विषयार्थे [ व्यापारः ] व्यापार [ न अस्ति ] न होय.