Pravachansar-Gujarati (Devanagari transliteration). Gatha: 70.

< Previous Page   Next Page >


Page 121 of 513
PDF/HTML Page 152 of 544

 

कहानजैनशास्त्रमाळा ]
ज्ञानतत्त्व-प्रज्ञापन
१२१
अथ शुभोपयोगसाध्यत्वेनेन्द्रियसुखमाख्याति

जुत्तो सुहेण आदा तिरिओ वा माणुसो व देवो वा

भूदो तावदि कालं लहदि सुहं इंदियं विविहं ।।७०।।
युक्तः शुभेन आत्मा तिर्यग्वा मानुषो वा देवो वा
भूतस्तावत्कालं लभते सुखमैन्द्रियं विविधम् ।।७०।।

अयमात्मेन्द्रियसुखसाधनीभूतस्य शुभोपयोगस्य सामर्थ्यात्तदधिष्ठानभूतानां तिर्यग्मानुष- निर्दोषिपरमात्मा, इन्द्रियजयेन शुद्धात्मस्वरूपप्रयत्नपरो यतिः, स्वयं भेदाभेदरत्नत्रयाराधकस्तदर्थिनां भव्यानां जिनदीक्षादायको गुरुः, पूर्वोक्तदेवतायतिगुरूणां तत्प्रतिबिम्बादीनां च यथासंभवं द्रव्यभावरूपा पूजा, आहारादिचतुर्विधदानं च आचारादिकथितशीलव्रतानि तथैवोपवासादिजिनगुणसंपत्त्यादिविधि- विशेषाश्व एतेषु शुभानुष्ठानेषु योऽसौ रतः द्वेषरूपे विषयानुरागरूपे चाशुभानुष्ठाने विरतः, स जीवः

भावार्थःसर्व दोष रहित परमात्मा ते देव; भेदाभेद रत्नत्रयना पोते आराधक, तथा ते आराधनाना अर्थी अन्य भव्य जीवोने जिनदीक्षाना देनार, ते गुरु; इन्द्रियजय करीने शुद्धात्मस्वरूपमां प्रयत्नपरायण ते यति. आवा देव -गुरु -यतिनी के तेमनी प्रतिमानी पूजामां, आहारादि चतुर्विध दानमां, आचारांगादि शास्त्रोमां कहेलां शीलव्रतोमां तथा उपवासादिक तपमां प्रीति ते धर्मानुराग छे. जे आत्मा द्वेषरूप अने विषयानुरागरूप अशुभोपयोगने ओळंगी जईने धर्मानुरागने अंगीकार करे छे, ते शुभोपयोगी छे. ६९.

हवे इन्द्रियसुखने शुभोपयोगना साध्य तरीके (अर्थात् शुभोपयोग साधन छे अने तेनुं साध्य इन्द्रियसुख छे एम) कहे छेः

शुभयुक्त आत्मा देव वा तिर्यंच वा मानव बने;
ते पर्यये तावत्समय इंद्रियसुख विधविध लहे. ७०.

अन्वयार्थः[शुभेन युक्तः] शुभोपयोगयुक्त [आत्मा] आत्मा [तिर्यक् वा] तिर्यंच, [मानुषः वा] मनुष्य [देवः वा] अथवा देव [भूतः] थईने, [तावत्कालं] तेटलो काळ [विविधं] विविध [ऐन्द्रियं सुखं] इन्द्रियसुख [लभते] पामे छे.

टीकाःआ आत्मा इन्द्रियसुखना साधनभूत शुभोपयोगना सामर्थ्यथी तेना अधिष्ठानभूत (इन्द्रियसुखना स्थानभूत -आधारभूत एवी), तिर्यंचपणानी, मनुष्यपणानी प्र. १६