इन्द्रियसुखभाजनेषु हि प्रधाना दिवौकसः । तेषामपि स्वाभाविकं न खलु सुखमस्ति, प्रत्युत तेषां स्वाभाविकं दुःखमेवावलोक्यते; यतस्ते पञ्चेन्द्रियात्मकशरीरपिशाचपीडया परवशा भृगुप्रपातस्थानीयान्मनोज्ञविषयानभिपतन्ति ।।७१।।
अथैवमिन्द्रियसुखस्य दुःखतायां युक्त्यावतारितायामिन्द्रियसुखसाधनीभूतपुण्यनिर्वर्तक- शुभोपयोगस्य दुःखसाधनीभूतपापनिर्वर्तकाशुभोपयोगविशेषादविशेषत्वमवतारयति — णरणारयतिरियसुरा भजंति जदि देहसंभवं दुक्खं ।
स्थानीयमहारण्ये मिथ्यात्वादिकुमार्गे नष्टः सन् मृत्युस्थानीयहस्तिभयेनायुष्कर्मस्थानीये साटिकविशेषे
शुक्लकृष्णपक्षस्थानीयशुक्लकृष्णमूषकद्वयछेद्यमानमूले व्याधिस्थानीयमधुमक्षिकावेष्टिते लग्नस्तेनैव
टीकाः — इन्द्रियसुखनां भाजनोमां प्रधान देवो छे; तेमने पण खरेखर स्वाभाविक सुख नथी; ऊलटुं तेमने स्वाभाविक दुःख ज जोवामां आवे छे; कारण के तेओ पंचेन्द्रियात्मक शरीररूप पिशाचनी पीडा वडे परवश होवाथी *भृगुप्रपात समा मनोज्ञ विषयो तरफ धसे छे. ७१.
ए रीते इन्द्रियसुखने दुःखपणे युक्तिथी प्रगट करीने, हवे इन्द्रियसुखना साधनभूत पुण्यने उत्पन्न करनार शुभोपयोगनुं, दुःखना साधनभूत पापने उत्पन्न करनार अशुभोपयोगथी अविशेषपणुं प्रगट करे छेः —
अन्वयार्थः — [नरनारकतिर्यक्सुराः] मनुष्यो, नारको, तिर्यंचो अने देवो ( – बधांय) [यदि] जो [देहसंभवं] देहोत्पन्न [दुःखं] दुःखने [भजन्ति] अनुभवे छे, [जीवानां] तो जीवोनो [सः उपयोगः] ते (शुद्धोपयोगथी विलक्षण – अशुद्ध) उपयोग [शुभः वा अशुभः] शुभ अने अशुभ — बे प्रकारनो [कथं भवति] कई रीते छे? (अर्थात् नथी.)
*भृगुप्रपात = अति दुःखथी कंटाळीने आपघात करवा माटे पर्वतना निराधार ऊंचा स्थान परथी
खावामां आवती पछाट. (भृगु = पर्वतनुं निराधार ऊंचुं स्थान – शिखर. प्रपात = पछाड; भूसको.)