द्रव्यनाम्नाभिनिर्वर्त्यमानो द्रव्यमय एव । यथैव च पटेऽवस्थायी विस्तारसामान्य- समुदायोऽभिधावन्नायतसामान्यसमुदायो वा गुणैरभिनिर्वर्त्यमानो गुणेभ्यः पृथगनुपलम्भाद्- गुणात्मक एव, तथैव च पदार्थेष्ववस्थायी विस्तारसामान्यसमुदायोऽभिधावन्नायत- सामान्यसमुदायो वा द्रव्यनामा गुणैरभिनिर्वर्त्यमानो गुणेभ्यः पृथगनुपलम्भाद्गुणात्मक एव । यथैव चानेकपटात्मको द्विपटिका त्रिपटिकेति समानजातीयो द्रव्यपर्यायः, तथैव चानेकपुद्गलात्मको द्वयणुकस्त्र्यणुक इति समानजातीयो द्रव्यपर्यायः । यथैव चानेककौशेयककार्पासमयपटात्मको द्विपटिका त्रिपटिकेत्यसमानजातीयो द्रव्यपर्यायः, तथैव चानेकजीवपुद्गलात्मको देवो मनुष्य इत्यसमानजातीयो द्रव्यपर्यायः । यथैव च क्वचित्पटे स्थूलात्मीयागुरुलघुगुणद्वारेण कालक्रमप्रवृत्तेन नानाविधेन परिणमनान्नानात्व- प्रतिपत्तिर्गुणात्मकः स्वभावपर्यायः, तथैव च समस्तेष्वपि द्रव्येषु सूक्ष्मात्मीयात्मीयागुरु-
तम्हा तस्स णमाइं किच्चा यस्मात्सम्यक्त्वं विना श्रमणो न भवति तस्मात्कारणात्तस्य
सम्यक्चारित्रयुक्तस्य पूर्वोक्ततपोधनस्य नमस्यां नमस्क्रियां नमस्कारं कृत्वा णिच्चं पि तम्मणो होज्ज नित्यमपि तद्गतमना भूत्वा वोच्छामि वक्ष्याम्यहं कर्ता संगहादो संग्रहात्संक्षेपात् सकाशात् । किम् । परमट्ठ-
आयतसामान्यसमुदाय वडे रचातो थको द्रव्यमय ज छे. वळी जेम पटमां, अवस्थायी विस्तारसामान्यसमुदाय के दोडतो आयतसामान्यसमुदाय गुणोथी रचातो थको गुणोथी जुदो अप्राप्त होवाथी गुणात्मक ज छे, तेम पदार्थोमां, अवस्थायी विस्तारसामान्यसमुदाय के दोडतो आयतसामान्यसमुदाय — जेनुं नाम ‘द्रव्य’ छे ते — गुणोथी रचातो थको गुणोथी जुदो अप्राप्त होवाथी गुणात्मक ज छे. वळी जेम अनेकपटात्मक ( – एकथी वधारे वस्त्रोना बनेला) १द्विपटिक, त्रिपटिक एवा समानजातीय द्रव्यपर्याय छे, तेम अनेकपुद्गलात्मक द्वि -अणुक, त्रि -अणुक एवा समानजातीय द्रव्यपर्याय छे; अने जेम अनेक रेशमी अने सुतराउ पटोना बनेला १द्विपटिक, त्रिपटिक एवा असमानजातीय द्रव्यपर्याय छे, तेम अनेकजीवपुद्गलात्मक देव, मनुष्य एवा असमानजातीय द्रव्यपर्याय छे. वळी जेम क्यारेक पटमां पोताना स्थूल अगुरुलघुगुण द्वारा काळक्रमे प्रवर्तता अनेक प्रकारोरूपे परिणमवाने लीधे अनेकपणानी प्रतिपत्ति ते गुणात्मक स्वभावपर्याय छे, तेम समस्त द्रव्योमां पोतपोताना सूक्ष्म अगुरु-
१. द्विपटिक = बे ताका सांधीने बनावेलुं एक वस्त्र. [बन्ने ताका एक ज जातना होय तो समानजातीय द्रव्यपर्याय कहेवाय अने जो बे ताका भिन्न जातिना ( – जेम के एक रेशमी ने बीजो सुतराउ) होय तो असमानजातीय द्रव्यपर्याय कहेवाय.]