उत्पादव्ययध्रौव्याणि हि पर्यायानालम्बन्ते, ते पुनः पर्याया द्रव्यमालम्बन्ते । ततः समस्तमप्येतदेकमेव द्रव्यं, न पुनर्द्रव्यान्तरम् । द्रव्यं हि तावत्पर्यायैरालम्ब्यते, समुदायिनः समुदायात्मकत्वात्; पादपवत् । यथा हि समुदायी पादपः स्कन्धमूलशाखासमुदायात्मकः मित्यर्थंः ।।१००।। अथोत्पादव्ययध्रौव्याणि द्रव्येण सह परस्पराधाराधेयभावत्वादन्वयद्रव्यार्थिकनयेन द्रव्यमेव भवतीत्युपदिशति — उप्पादट्ठिदिभंगा विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभावात्मतत्त्वनिर्विकारस्वसंवेदनज्ञान- रूपेणोत्पादस्तस्मिन्नेव क्षणे स्वसंवेदनज्ञानविलक्षणाज्ञानपर्यायरूपेण भङ्ग, तदुभयाधारात्मद्रव्यत्वा- वस्थारूपेण स्थितिरित्युक्तलक्षणास्त्रयो भङ्गाः कर्तारः । विज्जंते विद्यन्ते तिष्ठन्ति । केषु । पज्जएसु
हवे उत्पादादिकनुं द्रव्यथी अर्थांतरपणुं नष्ट करे छे (अर्थात् उत्पाद -व्यय -ध्रौव्य द्रव्यथी जुदा पदार्थो नथी एम सिद्ध करे छे)ः —
अन्वयार्थः — [उत्पादस्थितिभङ्गाः] उत्पाद, स्थिति अने भंग [पर्यायेषु] पर्यायोमां [विद्यन्ते] वर्ते छे; [पर्यायाः] पर्यायो [नियतं] नियमथी [द्रव्ये हि सन्ति] द्रव्यमां होय छे, [तस्मात्] तेथी [सर्वं ] (ते) बधुंय [द्रव्यं भवति] द्रव्य छे.
टीकाः — उत्पाद, व्यय अने ध्रौव्य खरेखर पर्यायोने आलंबे छे अने ते पर्यायो द्रव्यने आलंबे छे (अर्थात् उत्पाद -व्यय -ध्रौव्य पर्यायोना आश्रये छे अने पर्यायो द्रव्यना आश्रये छे); तेथी आ बधुंय एक ज द्रव्य छे, द्रव्यांतर नथी.
प्रथम तो द्रव्य पर्यायो वडे आलंबाय छे (अर्थात् पर्यायो द्रव्यने आश्रित छे) कारण के *समुदायी समुदायस्वरूप होय छे; वृक्षनी माफक. जेम समुदायी वृक्ष स्कंध, मूळ अने प्र. २५
*समुदायी = समुदायवाळुं, समुदायनुं (जथ्थानुं) बनेलुं. (द्रव्य समुदायी छे कारण के पर्यायोना
समुदायस्वरूप छे.)