सर्वस्य हि वस्तुनः सामान्यविशेषात्मकत्वात्तत्स्वरूपमुत्पश्यतां यथाक्रमं सामान्य- विशेषौ परिच्छिन्दती द्वे किल चक्षुषी, द्रव्यार्थिकं पर्यायार्थिकं चेति । तत्र पर्यायार्थिक- मेकत्वं कथं लभते, न कथमपि । तत एतावदायाति असद्भावनिबद्धोत्पादः पूर्वपर्यायाद्भिन्नो भवतीति ।।११३।। अथैकद्रव्यस्य पर्यायैस्सहानन्यत्वाभिधानमेकत्वमन्यत्वाभिधानमनेकत्वं च नय- विभागेन दर्शयति, अथवा पूर्वोक्तसद्भावनिबद्धासद्भावनिबद्धमुत्पादद्वयं प्रकारान्तरेण समर्थयति — हवदि भवति । किं कर्तृ । सव्वं दव्वं सर्वं विवक्षिताविवक्षितजीवद्रव्यम् । किंविशिष्टं भवति । अणण्णं अनन्यमभिन्नमेकं तन्मयमिति । केन सह । तेन नारकतिर्यङ्मनुष्यदेवरूपविभावपर्यायसमूहेन केवल- ज्ञानाद्यनन्तचतुष्टयशक्तिरूपसिद्धपर्यायेण च । केन कृत्वा । दव्वट्ठिएण शुद्धान्वयद्रव्यार्थिकनयेन । कस्मात् । कुण्डलादिपर्यायेषु सुवर्णस्येव भेदाभावात् । तं पज्जयट्ठिएण पुणो तद्द्रव्यं पर्यायार्थिकनयेन दरेक द्रव्यने पर्याय -अपेक्षाए अन्यपणुं छे. आम द्रव्यने अन्यपणुं होवाथी द्रव्यने असत्- उत्पाद छे एम निश्चित थाय छे. ११३.
हवे एक द्रव्यने अन्यत्व अने अनन्यत्व होवामां जे विरोध तेने दूर करे छे (अर्थात् तेमां विरोध नथी आवतो एम दर्शावे छे)ः —
अन्वयार्थः — [द्रव्यार्थिकेन] द्रव्यार्थिक (नय) वडे [सर्वं] सघळुं [द्रव्यं] द्रव्य छे; [पुनः च] अने वळी [पर्यायार्थिकेन] पर्यायार्थिक (नय) वडे [तत्] ते (द्रव्य) [अन्यत्] अन्य -अन्य छे, [तत्काले तन्मयत्वात्] कारण के ते काळे तन्मय होवाने लीधे [अनन्यत्] (द्रव्य पर्यायोथी) अनन्य छे.
टीकाः — खरेखर सर्व वस्तु सामान्य -विशेषात्मक होवाथी वस्तुनुं स्वरूप जोनाराओने अनुक्रमे (१) सामान्य अने (२) विशेषने जाणनारां बे चक्षुओ छे — (१) द्रव्यार्थिक अने (२) पर्यायार्थिक.