धर्मत्वाच्च तदेकदेशसर्वलोकनियमो नास्ति । कालजीवपुद्गलानामित्येकद्रव्यापेक्षया एकदेश अनेकद्रव्यापेक्षया पुनरञ्जनचूर्णपूर्णसमुद्गकन्यायेन सर्वलोक एवेति ।।१३६।।
स्वकीयस्वकीयस्वरूपे तिष्ठन्ति तथापि व्यवहारेण लोकाकाशे तिष्ठन्तीति । अत्र यद्यप्यनन्तजीव-
द्रव्येभ्योऽनन्तगुणपुद्गलास्तिष्ठन्ति तथाप्येकदीपप्रकाशे बहुदीपप्रकाशवद्विशिष्टावगाहशक्तियोगेना- संख्येयप्रदेशेऽपि लोकेऽवस्थानं न विरुध्यते ।।१३६।। अथ यदेवाकाशस्य परमाणुव्याप्तक्षेत्रं प्रदेश- लक्षणमुक्तं शेषद्रव्यप्रदेशानां तदेवेति सूचयति — जध ते णभप्पदेसा यथा ते प्रसिद्धाः परमाणु-
व्याप्तक्षेत्रप्रमाणाकाशप्रदेशाः तधप्पदेसा हवंति सेसाणं तेनैवाकाशप्रदेशप्रमाणेन प्रदेशा भवन्ति । केषाम् ।
शुद्धबुद्धैकस्वभावं यत्परमात्मद्रव्यं तत्प्रभृतिशेषद्रव्याणाम् । अपदेसो परमाणू अप्रदेशो द्वितीयादि-
प्रदेशरहितो योऽसौ पुद्गलपरमाणुः तेण पदेसुब्भवो भणिदो तेन परमाणुना प्रदेशस्योद्भव
जीव अने पुद्गलने आखा लोकमां के तेना एक देशमां रहेवानो नियम नथी. (वळी) काळ, जीव अने पुद्गल एक द्रव्यनी अपेक्षाए लोकना एक देशमां रहे छे अने अनेक द्रव्योनी अपेक्षाए अंजनचूर्णथी (आंजणना झीणा भूकाथी) भरेली डाबलीना न्याये आखा लोकमां ज छे. १३६.
अन्वयार्थः — [यथा] जे रीते [ते नभःप्रदेशाः] ते आकाशप्रदेशो छे, [तथा] ते ज रीते [शेषाणां] बाकीनां द्रव्योना [प्रदेशाः भवन्ति] प्रदेश छे (अर्थात् जेम आकाशना प्रदेशो परमाणुरूपी गजथी मपाय छे तेम बाकीनां द्रव्योना प्रदेश पण ए ज रीते मपाय छे). [परमाणुः अप्रदेशः] परमाणु अप्रदेशी छे; [तेन] तेना वडे [प्रदेशोद्भवः भणितः] प्रदेशोद्भव कह्यो छे.
२७०प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-