एवममी समुपजायमाना द्विप्रदेशादयः स्कन्धा विशिष्टावगाहनशक्तिवशादुपात्त- सौक्ष्म्यस्थौल्यविशेषा विशिष्टाकारधारणशक्तिवशाद्गृहीतविचित्रसंस्थानाः सन्तो यथास्वं परमाणुस्वरूपकथनेन प्रथमगाथा, स्निग्धरूक्षगुणविवरणेन द्वितीया, स्निग्धरूक्षगुणाभ्यां द्वयधिकत्वे सति बन्धकथनेन तृतीया, तस्यैव दृढीकरणेन चतुर्थी चेति परमाणूनां परस्परबन्धव्याख्यानमुख्यत्वेन प्रथमस्थले गाथाचतुष्टयं गतम् । अथात्मा द्वयणुकादिपुद्गलस्कन्धानां कर्ता न भवतीत्युपदिशति — जायन्ते उत्पद्यन्ते । के कर्तारः । दुपदेसादी खंधा द्विप्रदेशाद्यनन्ताणुपर्यन्ताः स्कन्धाः । के जायन्ते । पुढविजलतेउवाऊ पृथ्वीजलतेजोवायवः । कथंभूताः सन्तः । सुहुमा वा बादरा सूक्ष्मा वा बादरा वा । पुनरपि किंविशिष्टाः सन्तः । ससंठाणा यथासंभवं वृत्तचतुरस्रादिस्वकीयस्वकीय- संस्थानाकारयुक्ताः । कैः कृत्वा जायन्ते । सगपरिणामेहिं स्वकीयस्वकीयस्निग्धरूक्षपरिणामैरिति । अथ विस्तरः — जीवा हि तावद्वस्तुतष्टङ्कोत्कीर्णज्ञायकैकरूपेण शुद्धबुद्धैकस्वभावा एव, पश्चाद्वयवहारेणानादिकर्मबन्धोपाधिवशेन शुद्धात्मस्वभावमलभमानाः सन्तः पृथिव्यप्तेजोवातकायिकेषु
अन्वयार्थः — [द्विप्रदेशादयः स्कंधाः] द्विप्रदेशादिक स्कंधो (बेथी मांडीने अनंत प्रदेशवाळा स्कंधो) — [सूक्ष्माः वा बादराः] के जेओ सूक्ष्म अथवा बादर होय छे अने [ससंस्थानाः] संस्थानो (आकारो) सहित होय छे तेओ — [पृथिवीजलतेजोवायवः] पृथ्वी, जळ, तेज अने वायुरूप [स्वकपरिणामैः जायन्ते] पोताना परिणामोथी थाय छे.
टीकाः — ए रीते (पूर्वोक्त रीते) आ ऊपजता द्विप्रदेशादिक स्कंधो — जेमणे विशिष्ट अवगाहननी शक्तिने वश सूक्ष्मता अने स्थूलतारूप भेदो ग्रह्या छे अने जेमणे विशिष्ट आकार धारण करवानी शक्तिने वश विचित्र संस्थानो ग्रह्यां छे तेओ — पोतानी