जीयात्सम्प्रति पञ्चरत्नमनघं सूत्रैरिमैः पञ्चभिः ।।१८।।
अथ संसारतत्त्वमुद्घाटयति — जे अजधागहिदत्था एदे तच्च त्ति णिच्छिदा समये ।
अच्चंतफलसमिद्धं भमंति ते तो परं कालं ।।२७१।।
तथा समगुणसंसर्गाद्गुणरक्षा भवति । यथा च तस्यैव जलस्य कर्पूरशर्करादिशीतलद्रव्यनिक्षेपे कृते सति
शीतलगुणवृद्धिर्भवति तथा निश्चयव्यवहाररत्नत्रयगुणाधिकसंसर्गाद्गुणवृद्धिर्भवतीति सूत्रार्थः ।।२७०।।
इतःपरं पञ्चमस्थले संक्षेपेण संसारस्वरूपस्य मोक्षस्वरूपस्य च प्रतीत्यर्थं पञ्चरत्नभूतगाथापञ्चकेन व्याख्यानं करोति । तद्यथा — अथ संसारस्वरूपं प्रकटयति — जे अजधागहिदत्था वीतरागसर्वज्ञ- प्रणीतनिश्चयव्यवहाररत्नत्रयार्थपरिज्ञानाभावात् येऽयथागृहीतार्थाः विपरीतगृहीतार्थाः । पुनरपि
कथंभूताः । एदे तच्च त्ति णिच्छिदा एते तत्त्वमिति निश्चिताः, एते ये मया कल्पिताः पदार्थास्त एव
तत्त्वमिति निश्चिताः, निश्चयं कृतवन्तः । क्व स्थित्वा । समये निर्ग्रन्थरूपद्रव्यसमये । अच्चंतफलसमिद्धं
हवे पांच रत्नो छे (अर्थात् हवे पांच रत्नो जेवी पांच गाथाओ कहेवामां आवे छे).
[त्यां प्रथम, श्लोक द्वारा ते पांच गाथाओनो महिमा करवामां आवे छेः] [अर्थः — ] हवे आ शास्त्रने कलगीना अलंकार जेवां (अर्थात् आ शास्त्रना चूडामणि – मुगटमणि जेवां) आ पांच सूत्रोरूप निर्मळ पांच रत्नो — के जेओ संक्षेपथी अर्हंतभगवानना समग्र अद्वितीय शासनने सर्वतः प्रकाशे छे तेओ — +विलक्षण पंथवाळी संसार -मोक्षनी स्थितिने जगत समक्ष प्रगट करतां थकां जयवंत वर्तो.
हवे संसारतत्त्व प्रगट करे छेः —
*शार्दूलविक्रीडित छंद
+विलक्षण = भिन्नभिन्न. (संसारनी स्थिति अने मोक्षनी स्थिति भिन्नभिन्न पंथवाळी छे अर्थात् संसार अने मोक्षना पंथ जुदा जुदा छे.)