अथैवं ज्ञानिनोऽर्थैः सहान्योन्यवृत्तिमत्त्वेऽपि परग्रहणमोक्षणपरिणमनाभावेन सर्वं पश्यतोऽध्यवस्यतश्चात्यन्तविविक्तत्वं भावयति —
मुंचदि गृह्णाति नैव मुञ्चति नैव ण परं परिणमदि परं परद्रव्यं ज्ञेयपदार्थं नैव परिणमति । स कः कर्ता । केवली भगवं केवली भगवान् सर्वज्ञः । ततो ज्ञायते परद्रव्येण सह भिन्नत्वमेव । तर्हि किं
रीते ज्ञानदर्पणमां पण सर्व पदार्थोना समस्त ज्ञेयाकारोनां प्रतिबिंब पडे छे अर्थात् पदार्थोना ज्ञेयाकारोना निमित्ते ज्ञानमां ज्ञाननी अवस्थारूप ज्ञेयाकारो थाय छे (कारण के जो एम न थाय तो ज्ञान सर्व पदार्थोने जाणी शके ज नहि). त्यां निश्चयथी तो ज्ञानमां थता ज्ञेयाकारो ज्ञाननी ज अवस्था छे, पदार्थोना ज्ञेयाकारो कांइ ज्ञानमां पेठा नथी. निश्चयथी आम होवा छतां व्यवहारथी जोइए तो, ज्ञानमां थता ज्ञेयाकारोनां कारण पदार्थोना ज्ञेयाकारो छे अने तेमनां कारण पदार्थो छे — ए रीते परंपराए ज्ञानमां थता ज्ञेयाकारोनां कारण पदार्थो छे; माटे ते (ज्ञाननी अवस्थारूप) ज्ञेयाकारोने ज्ञानमां देखीने, कार्यमां कारणनो उपचार करीने ‘पदार्थो ज्ञानमां छे’ एम व्यवहारथी कही शकाय छे. ३१.
हवे, ए रीते (व्यवहारे) आत्माने पदार्थो साथे एकबीजामां वर्तवापणुं होवा छतां, (निश्चयथी) ते परने ग्रह्या -मूक्या विना तथा पररूपे परिणम्या विना सर्वने देखतो -जाणतो होवाथी तेने (पदार्थो साथे) अत्यंत भिन्नपणुं छे एम दर्शावे छेः —
अन्वयार्थः — [केवली भगवान्] केवळीभगवान [परं] परने [न एव गृह्णाति] ग्रहता नथी, [न मुंचति] छोडता नथी, [न परिणमति] पररूपे परिणमता नथी; [सः] तेओ [निरवशेषं सर्वं] निरवशेषपणे सर्वने (आखा आत्माने, सर्व ज्ञेयोने) [समन्ततः] सर्व तरफथी (सर्व आत्मप्रदेशेथी) [पश्यति जानाति] देखे -जाणे छे.
*
*प्रतिबिंबो नैमित्तिक कार्य छे अने मयूरादि निमित्त -कारण छे.