न खलु द्रव्यैर्द्रव्यान्तराणामारम्भः, सर्वद्रव्याणां स्वभावसिद्धत्वात् । स्वभावसिद्धत्वं तु तेषामनादिनिधनत्वात् । अनादिनिधनं हि न साधनान्तरमपेक्षते । गुणपर्यायात्मानमात्मनः स्वभावमेव मूलसाधनमुपादाय स्वयमेव सिद्धसिद्धिमद्भूतं वर्तते । यत्तु द्रव्यैरारभ्यते न तद्द्रव्यान्तरं, कादाचित्कत्वात् स पर्यायः, द्वयणुकादिवन्मनुष्यादिवच्च । द्रव्यं पुनरनवधि त्रिसमयावस्थायि न तथा स्यात् । अथैवं यथा सिद्धं स्वभावत एव द्रव्यं, तथा सदित्यपि तत्स्वभावत एव सिद्धमित्यवधार्यताम्, सत्तात्मनात्मनः स्वभावेन निष्पन्ननिष्पत्तिमद्भाव- युक्तत्वात् । न च द्रव्यादर्थान्तरभूता सत्तोपपत्तिमभिप्रपद्यते यतस्तत्समवायात्तत्सदिति स्यात् । तत्सदपि स्वभावत एवेत्याख्याति — दव्वं सहावसिद्धं द्रव्यं परमात्मद्रव्यं स्वभावसिद्धं भवति । कस्मात् । अनाद्यनन्तेन परहेतुनिरपेक्षेण स्वतः सिद्धेन केवलज्ञानादिगुणाधारभूतेन सदानन्दैकरूपसुखसुधारसपरम- समरसीभावपरिणतसर्वशुद्धात्मप्रदेशभरितावस्थेन शुद्धोपादानभूतेन स्वकीयस्वभावेन निष्पन्नत्वात् । यच्च स्वभावसिद्धं न भवति तद्द्रव्यमपि न भवति । द्वयणुकादिपुद्गलस्कन्धपर्यायवत् मनुष्यादिजीवपर्यायवच्च । सदिति यथा स्वभावतः सिद्धं तद्द्रव्यं तथा सदिति सत्तालक्षणमपि स्वभावत
TIkA — kharekhar dravyothI dravyAntaronI utpatti thatI nathI, kAraN ke sarva dravyo svabhAvasiddha chhe. (temanun) svabhAvasiddhapaNun to temanA anAdinidhanapaNAne lIdhe chhe; kAraN ke 1anAdinidhan sAdhanAntaranI apekShA rAkhatun nathI, guNaparyAyAtmak evA potAnA svabhAvane ja — ke je mUL sAdhan chhe tene — dhAraN karIne svayamev siddha thayelun varte chhe.
je dravyothI utpanna thAy chhe te to dravyAntar nathI, 2kAdAchitkapaNAne lIdhe paryAy chhe; jem ke dvi -aNuk vagere tathA manuShya vagere. dravya to anavadhi (maryAdA vinAnun), trisamay -avasthAyI (traNe kAL rahenArun) hovAthI utpanna na thAy.
have e rIte jem dravya svabhAvathI ja siddha chhe, tem ‘(te) sat chhe’ evun paN tenA svabhAvathI ja siddha chhe em nirNay ho, kAraN ke sattAtmak evA potAnA svabhAvathI niShpanna thayelA bhAvavALun chhe ( – dravyano ‘sat chhe’ evo bhAv dravyanA sattAsvarUp svabhAvano ja banelo – rachAyelo chhe).
dravyathI arthAntarabhUt sattA upapanna nathI ( – banI shakatI nathI, ghaTatI nathI, yogya nathI) ke jenA samavAyathI te (-dravya) ‘sat’ hoy. (A vAt spaShTa samajAvavAmAn Ave chhe) 1. anAdinidhan = Adi ane ant rahit. (je anAdi -anant hoy tenI siddhi mATe anya sAdhananI
jarUr nathI.) 2. kAdAchitka = kadAchit – koI vAr hoy evun; anitya.