Pravachansar-Gujarati (English transliteration). Gatha: 105.

< Previous Page   Next Page >


Page 202 of 513
PDF/HTML Page 233 of 544

 

अथ सत्ताद्रव्ययोरनर्थान्तरत्वे युक्तिमुपन्यस्यति —

ण हवदि जदि सद्दव्वं असद्धुव्वं हवदि तं कधं दव्वं । हवदि पुणो अण्णं वा तम्हा दव्वं सयं सत्ता ।।१०५।।

न भवति यदि सद्द्रव्यमसद्ध्रुवं भवति तत्कथं द्रव्यम् ।
भवति पुनरन्यद्वा तस्माद्द्रव्यं स्वयं सत्ता ।।१०५।।

यदि हि द्रव्यं स्वरूपत एव सन्न स्यात्तदा द्वितयी गतिः असद्वा भवति, सत्तातः पृथग्वा भवति । तत्रासद्भवद्ध्र्रौव्यस्यासंभवादात्मानमधारयद्द्रव्यमेवास्तं गच्छेत्; सत्तातः विभावगुणान्तरं परिणमति, पुद्गलद्रव्यं वा पूर्वोक्तशुक्लवर्णादिगुणं त्यक्त्वा रक्तादिगुणान्तरं परिणमति, हरितगुणं त्यक्त्वा पाण्डुरगुणान्तरमाम्रफलमिवेति भावार्थः ।।१०४।। एवं स्वभावविभावरूपा द्रव्यपर्याया गुणपर्यायाश्च नयविभागेन द्रव्यलक्षणं भवन्ति इति कथनमुख्यतया गाथाद्वयेन चतुर्थस्थलं गतम् । अथ

have sattA ane dravya arthAntaro (bhinna padArtho, anya padArtho) nahi hovA viShe yukti rajU kare chhe —

jo dravya hoy na sat, Thare ja asat, bane kyam dravya e?
vA bhinna Tharatun sattvathI! tethI svayam te sattva chhe.105.

anvayArtha — [यदि] jo [द्रव्यं] dravya [सत् न भवति] (svarUpathI ja) sat na hoy to — (1) [ध्रुवं असत् भवति] nakkI te asat hoy; [तत् कथं द्रव्यं] je asat hoy te dravya kem hoI shake? [पुनः वा] athavA (jo asat na hoy) to (2) [अन्यत् भवति] te sattAthI anya (judun) hoy! (te paN kem bane?) [तस्मात्] mATe [द्रव्यं स्वयं] dravya pote ja [सत्ता] sattA chhe.

TIkA — jo dravya svarUpathI ja 1sat na hoy, to bIjI gati e thAy ke — (1) te 2asat hoy, athavA (2) sattAthI pRuthak hoy. tyAn, (1) jo asat hoy to, dhrauvyanA asambhavane lIdhe pote nahi Takatun thakun, dravya ja 3asta thAy; ane (2) jo sattAthI

202pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1. sat = hayAt.

2. asat = nahi hayAt evun

3. asta = naShTa. [je asat hoy tenun Takavun --hayAt rahevun kevun? mATe dravyane asat mAnatAn, dravyanA abhAvano prasang Ave arthAt dravya ja siddha na thAy.]