पुद्गलप्राणसंततिनिवृत्तेरन्तरङ्गो हेतुर्हि पौद्गलिककर्ममूलस्योपरक्तत्वस्याभावः । स तु समस्तेन्द्रियादिपरद्रव्यानुवृत्तिविजयिनो भूत्वा समस्तोपाश्रयानुवृत्तिव्यावृत्तस्य स्फ टिकमणे- रिवात्यन्तविशुद्धमुपयोगमात्रमात्मानं सुनिश्चलं केवलमधिवसतः स्यात् । इदमत्र तात्पर्यं — आत्मनोऽत्यन्तविभक्तत्वसिद्धये व्यवहारजीवत्वहेतवः पुद्गलप्राणा एवमुच्छेत्तव्याः ।।१५१।। केवलज्ञानदर्शनोपयोगं निजात्मानं ध्यायति, कम्मेहिं सो ण रज्जदि कर्मभिश्चिच्चमत्कारात्मनः प्रतिबन्ध- कैर्ज्ञानावरणादिकर्मभिः स न रज्यते, न बध्यते । किह तं पाणा अणुचरंति कर्मबन्धाभावे सति तं पुरुषं
anvayArtha — [यः] je [इन्द्रियादिविजयी भूत्वा] indriyAdino vijayI thaIne [उपयोगम् आत्मकं] upayogamAtra AtmAne [ध्यायति] dhyAve chhe, [सः] te [कर्मभिः] karmo vaDe [न रज्यते] ranjit thato nathI; [तं] tene [प्राणाः] prANo [कथं] kaI rIte [अनुचरन्ति] anusare? (arthAt tene prANono sambandh thato nathI.)
TIkA — kharekhar paudgalik prANonI santatinI nivRuttino antarang hetu paudgalik karma jenun kAraN ( – nimitta) chhe evA *uparaktapaNAno abhAv chhe. ane te abhAv je jIv samasta indriyAdik paradravyo anusAr pariNatino vijayI thaIne, (anek varNovALA) 1Ashray anusAr saghaLI pariNatithI 2vyAvRutta thayelA sphaTikamaNinI mAphak, atyant vishuddha upayogamAtra AtmAmAn ekalAmAn sunishchaLapaNe vase chhe, te jIvane hoy chhe.
A ahIn tAtparya chhe ke — AtmAnun atyant vibhaktapaNun sAdhavA mATe vyavahAr- jIvatvanA hetubhUt paudgalik prANo A rIte uchchhedavAyogya chhe.
bhAvArtha — jem anek rangavALI AshrayabhUt vastu anusAr je (sphaTikamaNinun) anekarangI pariNaman tenAthI taddan vyAvRutta thayelA sphaTikamaNine uparaktapaNAno abhAv chhe, tem anek prakAranAn karma, indriyo ityAdi anusAr je (AtmAnun) anek prakAranun vikArI pariNaman tenAthI taddan vyAvRutta thayelA AtmAne ( – ke je ekalA upayogamAtra AtmAmAn
296pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
*uparaktapaNun = vikRutapaNun; malinapaNun; ranjitapaNun; uparAgavALApaNun. (uparAgano artha 248mA pAne
padaTippaNamAn juo.)
1. Ashray = jemAn sphaTikamaNi mUkelo hoy te vastu.
2. vyAvRutta thavun = judA thavun; aTakavun; rahit thavun; pAchhA pharavun.