येयमात्मनः पौद्गलिकप्राणानां संतानेन प्रवृत्तिः, तस्या अनादिपौद्गलकर्ममूलं शरीरादिममत्वरूपमुपरक्तत्वमन्तरङ्गो हेतुः ।।१५०।। अथ पुद्गलप्राणसंततिनिवृत्तिहेतुमन्तरङ्गं ग्राहयति — जो इंदियादिविजई भवीय उवओगमप्पगं झादि ।
कम्मेहिं सो ण रज्जदि किह तं पाणा अणुचरंति ।।१५१।। जाव ममत्तिं निस्नेहचिच्चमत्कारपरिणतेर्विपरीतां ममतां यावत्कालं न त्यजति । केषु विषयेषु । देहपधाणेसु विसयेसु देहविषयरहितपरमचैतन्यप्रकाशपरिणतेः प्रतिपक्षभूतेषु देहप्रधानेषु पञ्चेन्द्रियविषयेष्विति । ततः स्थितमेतत् — इन्द्रियादिप्राणोत्पत्तेर्देहादिममत्वमेवान्तरङ्गकारणमिति ।।१५०।। अथेन्द्रियादिप्राणानामभ्यन्तरं विनाशकारणमावेदयति — जो इंदियादिविजई भवीय यः कर्तातीन्द्रियात्मोत्थसुखामृतसंतोषबलेन जितेन्द्रियत्वेन निःकषायनिर्मलानुभूतिबलेन कषायजयेन चेन्द्रियादिविजयी भूत्वा उवओगमप्पगं झादि
anvayArtha — [यावत्] jyAn sudhI [देहप्रधानेषु विषयेषु] dehapradhAn viShayomAn [ममत्वं] mamatva [न त्यजति] chhoDato nathI, [कर्ममलीमसः आत्मा] tyAn sudhI karmathI malin AtmA [पुनः पुनः] pharI pharIne [अन्यान् प्राणान्] anya anya prANo [धारयति] dhAraN kare chhe.
TIkA — je A AtmAne paudgalik prANonI santAnarUpe pravRutti chhe, teno antarang hetu anAdi paudgalik karma jenun mUL (-nimitta) chhe evun sharIrAdinA mamatvarUp uparaktapaNun chhe.
bhAvArtha — dravyaprANonI paramparA chAlyA karavAnun antarang kAraN anAdi pudgalakarmanA nimitte thatun jIvanun vikArI pariNaman chhe. jyAn sudhI jIv dehAdik viShayomAn mamatvarUp evun te vikArI pariNaman chhoDato nathI, tyAn sudhI tenA nimitte pharI pharI pudgalakarma bandhAyA kare chhe ane tethI pharI pharI dravyaprANono sambandh thayA kare chhe. 150.
have paudgalik prANonI santatinI nivRuttino antarang hetu samajAve chhe —