यतोऽनिश्चितार्थस्य कदाचिन्निश्चिकीर्षाकुलितचेतसः समन्ततो दोलायमानस्यात्यन्ततरलतया, कदाचिच्चिकीर्षाज्वरपरवशस्य विश्वं स्वयं सिसृक्षोर्विश्वव्यापारपरिणतस्य प्रतिक्षणविजृम्भ- माणक्षोभतया, कदाचिद्बुभुक्षाभावितस्य विश्वं स्वयं भोग्यतयोपादाय रागद्वेषदोषकल्माषित- चित्तवृत्तेरिष्टानिष्टविभागेन प्रवर्तितद्वैतस्य प्रतिवस्तुपरिणममानस्यात्यन्तविसंष्ठुलतया, कृत- निश्चयनिःक्रियनिर्भोगं युगपदापीतविश्वमप्यविश्वतयैकं भगवन्तमात्मानमपश्यतः सन्ततं वैयग्रयमेव स्यात् । न चैकाग्र्यमन्तरेण श्रामण्यं सिद्धयेत्, यतोऽनैकाग्र्यस्यानेकमेवेदमिति पश्यतस्तथाप्रत्ययाभिनिविष्टस्यानेकमेवेदमिति जानतस्तथानुभूतिभावितस्यानेकमेवेदमिति प्रत्यर्थविकल्पव्यावृत्तचेतसा सन्ततं प्रवर्तमानस्य तथावृत्तिदुःस्थितस्य चैकात्मप्रतीत्यनुभूति- तच्चैकाग्र्यमागमपरिज्ञानादेव भवतीति प्रकाशयतियमागमपरिज्ञानादेव भवतीति प्रकाशयति — एयग्गगदो समणो ऐकाग्रयगतः श्रमणो भवति
`अत्रायमर्थः
gnAnathI gambhIr chhe).
vaLI padArthonA nishchay vinA ekAgratA siddha thatI nathI; kAraN ke, jene padArthono nishchay nathI te (1) kadAchit nishchay karavAnI ichchhAthI AkuLatA pAmatA chittane lIdhe sarvata dolAyamAn ( – DAmADoL) thavAthI atyant taralatA pAme chhe, (2) kadAchit karavAnI ichchhArUp jvar vaDe paravash thayo thako vishvane ( – samasta padArthone) svayam sarjavAne ichchhato thako vishvavyApArarUpe ( – samasta padArthonI pravRuttirUpe) pariNamato hovAthI pratikShaN kShobhanI pragaTatA pAme chhe, ane (3) kadAchit bhogavavAnI ichchhAthI bhAvit thayo thako vishvane svayam bhogyapaNe grahaN karIne, rAgadveSharUp doShathI kaluShit chittavRuttine lIdhe (vastuomAn) iShTa- aniShTa vibhAg vaDe dvait pravartAvato thako pratyek vasturUpe pariNamato hovAthI atyant asthiratA pAme chhe, tethI ( – pUrvokta traN kAraNone lIdhe) te anishchayI jIv (1) kRutanishchay (nishchayavant), (2) niShkriy ane (3) nirbhog evA bhagavAn AtmAne — ke je yugapad vishvane pI jato hovA chhatAn vishvapaNe nahi thavAthI ek chhe tene — nahi dekhato hovAne lIdhe tene satat vyagratA ja hoy chhe ( – ekAgratA hotI nathI).
vaLI ekAgratA vinA shrAmaNya siddha thatun nathI; kAraN ke, jene ekAgratA nathI te jIv (1) ‘A anek ja chhe’ em dekhato ( – shraddhato) thako te prakAranI pratItimAn 1abhiniviShTa hoy chhe, (2) ‘A anek ja chhe’ em jANato thako te prakAranI anubhUtithI bhAvit hoy chhe, ane (3) ‘A anek ja chhe’ em darek padArthanA vikalpathI khanDit ( – chhinnabhinna) chitta sahit satat pravartato thako te prakAranI 2vRuttithI dusthit hoy chhe,
1. abhiniviShTa = AgrahI; draDh; machelo. 2. vRutti = vartan; vartavun te; chAritra.