सूत्रार्थज्ञानबलेन स्वपरद्रव्यविभागपरिज्ञानश्रद्धानविधानसमर्थत्वात्सुविदितपदार्थसूत्रः । सकलषड्जीवनिकायनिशुम्भनविकल्पात्पंचेन्द्रियाभिलाषविकल्पाच्च व्यावर्त्यात्मनः शुद्धस्वरूपे संयमनात्, स्वरूपविश्रान्तनिस्तरङ्गचैतन्यप्रतपनाच्च संयमतपःसंयुतः । सकलमोहनीयविपाक- विवेकभावनासौष्ठवस्फु टीकृतनिर्विकारात्मस्वरूपत्वाद्विगतरागः । परमकलावलोकनाननुभूयमान- गतरागः । समसुहदुक्खो निर्विकारनिर्विकल्पसमाधेरुद्गता समुत्पन्ना तथैव परमानन्दसुखरसे लीना तल्लया निर्विकारस्वसंवित्तिरूपा या तु परमकला तदवष्टम्भेनेष्टानिष्टेन्द्रियविषयेषु हर्षविषादरहितत्वात्सम- सुखदुःखः । समणो एवंगुणविशिष्टः श्रमणः परममुनिः भणिदो सुद्धोवओगो त्ति शुद्धोपयोगो भणित इत्यभिप्रायः ।।१४।। एवं शुद्धोपयोगफलभूतानन्तसुखस्य शुद्धोपयोगपरिणतपुरुषस्य च कथनरूपेण पञ्चमस्थले गाथाद्वयं गतम् ।।
इति चतुर्दशगाथाभिः स्थलपञ्चकेन पीठिकाभिधानः प्रथमोऽन्तराधिकारः समाप्तः ।।
तदनन्तरं सामान्येन सर्वज्ञसिद्धिर्ज्ञानविचारः संक्षेपेण शुद्धोपयोगफलं चेति कथनरूपेण गाथा-
TIkA — sUtronA arthanA gnAnabaL vaDe svadravya ane paradravyanA vibhAganA 1parignAnamAn, shraddhAnamAn ane vidhAnamAn (AcharaNamAn) samartha hovAthI (arthAt svadravya ne paradravyanun bhinnapaNun jANyun hovAthI, shraddhyun hovAthI ane amalamAn mUkyun hovAthI) je (shramaN) ‘padArthone ane (padArthonA pratipAdak) sUtrone jemaNe sArI rIte jANyAn chhe evA’ chhe, samasta chha jIvanikAyane haNavAnA vikalpathI ane pAnch indriyo sambandhI abhilAShAnA vikalpathI AtmAne 2vyAvRutta karIne AtmAnun shuddha svarUpamAn sanyaman karyun hovAthI ane 3svarUpavishrAnt 4nistarang chaitanya 5pratapatun hovAthI je ‘sanyam ane tap sahit’ chhe, sakaL mohanIyanA vipAkathI bhedanI bhAvanAnA utkRuShTapaNA vaDe (arthAt samasta mohanIyakarmanA udayathI bhinnapaNAnI utkRuShTa bhAvanA vaDe) nirvikAr AtmasvarUpane pragaT karyun hovAthI je ‘vItarAg’ chhe, ane param kaLAnA avalokanane lIdhe shAtAvedanIy tathA ashAtAvedanIyanA vipAkathI nIpajatAn je sukh -dukh te sukh -dukhajanit pariNAmanI viShamatA nahi anubhavAtI hovAthI (arthAt param sukh -rasamAn lIn nirvikAr svasamvedanarUp param kaLAnA anubhavane
22pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. parignAn = pUrun gnAn; gnAn.
2. vyAvRutta karIne = pAchho vALIne; aTakAvIne; alag karIne.
3. svarUpavishrAnt = svarUpamAn TharI gayelun.
4. nistarang = tarang vinAnun; chanchaLatA rahit; shAnt; vikalpa vagaranun.
5. pratapavun = pratApavant hovun; jhaLahaLavun; dedIpyamAn hovun.