अयं खल्वात्मा शुद्धोपयोगसामर्थ्यात् प्रक्षीणघातिकर्मा, क्षायोपशमिकज्ञान- दर्शनासंपृक्तत्वादतीन्द्रियो भूतः सन्निखिलान्तरायक्षयादनन्तवरवीर्यः, कृत्स्नज्ञानदर्शनावरण- प्रलयादधिक के वलज्ञानदर्शनाभिधानतेजाः, समस्तमोहनीयाभावादत्यन्तनिर्विकारशुद्धचैतन्य- स्वभावमात्मानमासादयन् स्वयमेव स्वपरप्रकाशकत्वलक्षणं ज्ञानमनाकु लत्वलक्षणं सौख्यं च भूत्वा परिणमते । एवमात्मनो ज्ञानानन्दौ स्वभाव एव । स्वभावस्य तु परानपेक्षत्वादिन्द्रियै- र्विनाप्यात्मनो ज्ञानानन्दौ संभवतः ।।१९।। तावन्निश्चयेनानन्तज्ञानसुखस्वभावोऽपि व्यवहारेण संसारावस्थायां कर्मप्रच्छादितज्ञानसुखः सन् पश्चादिन्द्रियाधारेण किमप्यल्पज्ञानं सुखं च परिणमति । यदा पुनर्निर्विकल्पस्वसंवित्तिबलेन कर्माभावो भवति तदा क्षयोपशमाभावादिन्द्रियाणि न सन्ति स्वकीयातीन्द्रियज्ञानं सुखं चानुभवति । ततः स्थितं इन्द्रियाभावेऽपि स्वकीयानन्तज्ञानं सुखं चानुभवति । तदपि कस्मात् । स्वभावस्य परापेक्षा नास्तीत्यभिप्रायः ।।१९।। अथातीन्द्रियत्वादेव केवलिनः शरीराधारोद्भूतं भोजनादिसुखं क्षुधादिदुःखं च नास्तीति विचारयति — सोक्खं वा पुण दुक्खं केवलणाणिस्स णत्थि सुखं वा पुनर्दुःखं वा केवलज्ञानिनो
anvayArtha — [प्रक्षीणघातिकर्मा] jenAn ghAtikarmo kShay pAmyAn chhe, [अतीन्द्रियः जातः] je atIndriy thayo chhe, [अनंतवरवीर्यः] anant jenun uttam vIrya chhe ane [अधिकतेजाः] 1adhik jenun (kevaLagnAn ane kevaLadarshanarUp) tej chhe [सः] evo te (svayambhU AtmA) [ज्ञानं सौख्यं च] gnAn ane sukharUpe [परिणमति] pariName chhe.
TIkA — shuddhopayoganA sAmarthyathI jenAn ghAtikarmo kShay pAmyAn chhe, kShAyopashamik gnAn -darshan sAthe asampRukta (samparka vinAno) hovAthI je atIndriy thayo chhe, samasta antarAyano kShay thayo hovAthI anant jenun uttam vIrya chhe, samasta gnAnAvaraN ane darshanAvaraNano pralay thayo hovAthI adhik jenun kevaLagnAn ane kevaLadarshan nAmanun tej chhe — evo A (svayambhU) AtmA, samasta mohanIyanA abhAvane lIdhe atyant nirvikAr shuddha chaitanya- svabhAvavALA AtmAne ( – atyant nirvikAr shuddha chaitanya jeno svabhAv chhe evA AtmAne) anubhavato thako svayamev (pote ja) svaparaprakAshakatAlakShaN gnAn ane anAkuLatAlakShaN sukh thaIne pariName chhe. A rIte AtmAno, gnAn ane Anand svabhAv ja chhe. ane svabhAv to parathI 2anapekSha hovAthI indriyo vinA paN AtmAne gnAn ane Anand hoy chhe. pra. 5
1. adhik = utkRuShTa; asAdhAraN; atyant.
2. anapekSha = svatantra; udAsIn; apekShA vinAno.