अस्य खलु भगवतः समस्तावरणक्षयक्षण एव सांसारिकपरिच्छित्तिनिष्पत्तिबलाधान- हेतुभूतानि प्रतिनियतविषयग्राहीण्यक्षाणि तैरतीतस्य, स्पर्शरसगन्धवर्णशब्दपरिच्छेदरूपैः समरसतया समन्ततः सर्वैर्रेवेन्द्रियगुणैः समृद्धस्य, स्वयमेव सामस्त्येन स्वपरप्रकाशनक्षममनश्वरं लोकोत्तरज्ञानं जातस्य, अक्रमसमाक्रान्तसमस्तद्रव्यक्षेत्रकालभावतया न किंचनापि परोक्षमेव स्यात् ।।२२।। प्रत्यक्षं भवतीत्यन्वयरूपेण पूर्वसूत्रे भणितमिदानीं तु परोक्षं किमपि नास्तीति तमेवार्थं व्यतिरेकेण दृढयति — णत्थि परोक्खं किंचि वि अस्य भगवतः परोक्षं किमपि नास्ति । किंविशिष्टस्य । समंत सव्वक्खगुणसमिद्धस्स समन्ततः सर्वात्मप्रदेशैः सामस्त्येन वा स्पर्शरसगन्धवर्णशब्दपरिच्छित्तिरूप- सर्वेन्द्रियगुणसमृद्धस्य । तर्हि किमक्षसहितस्य । नैवम् । अक्खातीदस्स अक्षातीतस्येन्द्रियव्यापाररहितस्य, अथवा द्वितीयव्याख्यानम् — अक्ष्णोति ज्ञानेन व्याप्नोतीत्यक्ष आत्मा तद्गुणसमृद्धस्य । सदा सर्वदा सर्वकालम् । पुनरपि किंरूपस्य । सयमेव हि णाणजादस्स स्वयमेव हि स्फु टं केवलज्ञानरूपेण जातस्य परिणतस्येति । तद्यथा – अतीन्द्रियस्वभावपरमात्मनो विपरीतानि क्रमप्रवृत्तिहेतुभूतानीन्द्रियाण्यतिक्रान्तस्य जगत्त्रयकालत्रयवर्तिसमस्तपदार्थयुगपत्प्रत्यक्षप्रतीतिसमर्थमविनश्वरमखण्डैकप्रतिभासमयं केवलज्ञानं परिणतस्यास्य भगवतः परोक्षं किमपि नास्तीति भावार्थः ।।२२।। एवं केवलिनां समस्तं प्रत्यक्षं भवतीति कथनरूपेण प्रथमस्थले गाथाद्वयं गतम् । अथात्मा ज्ञानप्रमाणो भवतीति ज्ञानं च

TIkA — samasta AvaraNanA kShayanI kShaNe ja je (bhagavAn) sAnsArik gnAn nipajAvavAnA baLane amalamAn mUkavAmAn hetubhUt evI je potapotAnA nishchit viShayone grahaN karanArI indriyo temanAthI atIt thayA chhe, je sparsha, ras, gandh, varNa ane shabdanA gnAnarUp sarva indriyaguNo vaDe sarva taraphathI samarasapaNe samRuddha chhe (arthAt je bhagavAn sparsha, ras, gandh, varNa tem ja shabdane sarva AtmapradeshethI samAnapaNe jANe chhe) ane je svayamev samastapaNe svaparane prakAshavAmAn samartha evA avinAshI lokottar gnAnarUp thayA chhe evA A (kevaLI) bhagavAnane samasta dravya -kShetra -kAL -bhAvanun akrame grahaN hovAthI kAI paN parokSha nathI.

bhAvArtha — indriyano guN to sparshAdi ek guNane ja jANavAno chhe, jem ke chakShuindriyano guN rUpane ja jANavAno chhe arthAt rUpane ja jANavAmAn nimitta thavAno chhe. vaLI indriyagnAn kramik chhe. kevaLIbhagavAn to indriyonA nimitta vinA samasta AtmapradeshethI sparshAdi sarva viShayone jANe chhe, ane je samastapaNe potAnun ne paranun prakAshak chhe evA lokottar gnAnarUpe ( – laukikagnAnathI bhinna kevaLagnAnarUpe) svayamev pariNamyA kare chhe; mATe samasta dravya, kShetra, kAL ane bhAvane avagrahAdi kram vinA jANatA hovAthI kevaLIbhagavAnane kAI paN parokSha nathI. 22.