एवमेतद्यथोदितप्रकारसाकल्याकलङ्कलाञ्छनमनादिनिधनं सत्स्वभावे प्रादुर्भावमास्कन्दति द्रव्यम् । स तु प्रादुर्भावो द्रव्यस्य द्रव्याभिधेयतायां सद्भावनिबद्ध एव स्यात्; पर्यायाभिधेयतायां त्वसद्भावनिबद्ध एव । तथाहि — यदा द्रव्यमेवाभिधीयते न पर्यायास्तदा प्रभवावसान- वर्जिताभिर्यौगपद्यप्रवृत्ताभिर्द्रव्यनिष्पादिकाभिरन्वयशक्तिभिः प्रभवावसानलाञ्छनाः क्रमप्रवृत्ताः मोक्षपर्यायः केवलज्ञानादिरूपो गुणसमूहश्च येन कारणेन तद्द्वयमपि परमात्मद्रव्यं विना नास्ति, न विद्यते । कस्मात् । प्रदेशाभेदादिति । उत्पादव्ययध्रौव्यात्मकशुद्धसत्तारूपं मुक्तात्मद्रव्यं भवति । तस्मादभेदेन सत्तैव द्रव्यमित्यर्थः । यथा मुक्तात्मद्रव्ये गुणपर्यायाभ्यां सहाभेदव्याख्यानं कृतं तथा यथासंभवं सर्वद्रव्येषु ज्ञातव्यमिति ।।११०।। एवं गुणगुणिव्याख्यानरूपेण प्रथमगाथा, द्रव्यस्य गुणपर्यायाभ्यां सह भेदो नास्तीति कथनरूपेण द्वितीया चेति स्वतन्त्रगाथाद्वयेन षष्ठस्थलं गतम् ।। अथ द्रव्यस्य द्रव्यार्थिकपर्यायार्थिकनयाभ्यां सदुत्पादासदुत्पादौ दर्शयति – एवंविहसब्भावे एवंविधसद्भावे सत्तालक्षणमुत्पादव्ययध्रौव्यलक्षणं गुणपर्यायलक्षणं द्रव्यं चेत्येवंविधपूर्वोक्तसद्भावे स्थितं, अथवा एवंविहं सहावे इति पाठान्तरम् । तत्रैवंविधं पूर्वोक्तलक्षणं स्वकीयसद्भावे स्थितम् । किम् । दव्वं द्रव्यं कर्तृ । किं
anvayārthaḥ — [एवंविधं द्रव्यं] āvun (pūrvokta) dravya [स्वभावे] svabhāvamān [द्रव्यार्थ- पर्यायार्थाभ्यां] dravyārthik ane paryāyārthik nayo vaḍe [सदसद्भावनिबद्धं प्रादुर्भावं] sadbhāvasambaddha ane asadbhāvasambaddha utpādane [सदा लभते] sadā pāme chhe.
ṭīkāḥ — ā pramāṇe yathodit sarva prakāre 1akalaṅk lakṣhaṇavāḷun, anādinidhan ā dravya sat -svabhāvamān (astitvasvabhāvamān) utpād pāme chhe. dravyano te utpād, dravyanī 2abhidheyatā vakhate sadbhāvasambaddha ja chhe ane paryāyonī abhidheyatā vakhate asad- bhāvasambaddha ja chhe. te spaṣhṭa samajāvavāmān āve chheḥ —
jyāre dravya ja kahevāmān āve chhe — paryāyo nahi, tyāre utpattivināsh rahit, yugapad pravartatī, dravyanī nipajāvanārī 3anvayashaktio vaḍe, utpattivināshalakṣhaṇavāḷī, krame
216pravachanasār[ bhagavānashrīkundakund-
1. akalaṅk = nirdoṣh. (ā dravya pūrve kahelā sarva prakāre nirdoṣh lakṣhaṇavāḷun chhe.)
2. abhidheyatā = kahevāyogyapaṇun; vivakṣhā; kathanī.
3. anvayashaktio = anvayarūp shaktio. (anvayashaktio utpatti ane nāsh vinānī chhe,
ekīsāthe pravarte chhe ane dravyane nipajāve chhe. gnān, darshan, chāritra vagere ātmadravyanī anvay-
shaktio chhe.)