आगासमणुणिविट्ठं आगासपदेससण्णया भणिदं । सव्वेसिं च अणूणं सक्कदि तं देदुमवगासं ।।१४०।।
आकाशस्यैकाणुव्याप्योंऽशः किलाकाशप्रदेशः, स खल्वेकोऽपि शेषपञ्चद्रव्यप्रदेशानां परमसौक्ष्म्यपरिणतानन्तपरमाणुस्कंधानां चावकाशदानसमर्थः । अस्ति चाविभागैकद्रव्यत्वेऽप्यंश- कल्पनमाकाशस्य, सर्वेषामणूनामवकाशदानस्यान्यथानुपपत्तेः । यदि पुनराकाशस्यांशा न स्युरिति मतिस्तदाङ्गुलीयुगलं नभसि प्रसार्य निरूप्यतां किमेकं क्षेत्रं किमनेकम् । एकं यत्सूचितं प्रदेशस्वरूपं तदिदानीं विवृणोति — आगासमणुणिविट्ठं आकाशं अणुनिविष्टं पुद्गल- परमाणुव्याप्तम् । आगासपदेससण्णया भणिदं आकाशप्रदेशसंज्ञया भणितं कथितम् । सव्वेसिं च अणूणं
have ākāshanā pradeshanun lakṣhaṇ sūtra dvārā kahe chheḥ —
anvayārthaḥ — [अणुनिविष्टम् आकाशं] ek paramāṇu jeṭalā ākāshamān rahe teṭalā ākāshane [आकाशप्रदेशसंज्ञया] ‘ākāshapradesh’ evā nāmathī [भणितम्] kahevāmān āvyun chhe; [च] ane [तत्] te [सर्वेषाम् अणूनां] sarva paramāṇuone [अवकाशं दातुम् शक्नोति] avakāsh devāne samartha chhe.
ṭīkāḥ — ākāshano ek paramāṇuthī vyāpya ansh te ākāshapradesh chhe; ane te ek (ākāshapradesh) paṇ bākīnān pāñch dravyonā pradeshone tathā param sūkṣhmatārūpe pariṇamelā anant paramāṇuonā skandhone avakāsh devāne samartha chhe. ākāsh avibhāg (akhaṇḍ) ek dravya hovā chhatān temān (pradeshorūp) anshakalpanā thaī shake chhe, kāraṇ ke jo em na hoy to sarva paramāṇuone avakāsh devānun bane nahi.
ām chhatān jo ‘ākāshanā ansho na hoy (arthāt anshakalpanā na karāy)’ evī (koīnī) mānyatā hoy, to be āṅgaḷī ākāshamān prasārīne ‘be āṅgaḷīnun ek kṣhetra chhe ke anek’ te kaho.