Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration). Introduction; PravachansAr ; Avrutti; Sadgurudev shri kAnjiswAmi; Arpan; Shri sadgurudev stuti; PrakAshakiy nivedan; Prakashakiy nivedan (seventh edition); Jinjini vANi; UpodghAt.

Next Page >


Combined PDF/HTML Page 1 of 28

 

Page -32 of 513
PDF/HTML Page 1 of 546
single page version

background image
sarvajñavītarāgāy namaḥ.
śrīmadbhagavatkundakundācāryadevapraṇīt
śrī
pravacanasār
mūl gāthā, saṁskr̥t chāyā, gujarātī padyānuvād,
śrī amr̥tacaṁdrācāryadevaviracit ‘tattvapradīpikā’ nāmak saṁskr̥t ṭīkā aur
usake gujarātī anuvādake hindī rūpāntar sahit
: gujarātī anuvādak :
paṁḍitaratna śrī hiṁmatalāl jeṭhālāl śāh(bī. esasī.)
sonagarḥ (saurāṣṭra)
: hindī rūpāntarakār :
paṁ. parameṣṭhīdās nyāyatīrtha
lalitapur (u. pra.)
: prakāśak :
śrī digambar jain svādhyāyamandir ṭrasṭa,
sonagaḍh -364250 (saurāṣṭra)

Page -31 of 513
PDF/HTML Page 2 of 546
single page version

background image
bhagavānaśrīkundakunda -kahānajainaśāstramālā, puṣpa -87
sarvajñavītarāgāy namaḥ.
śrīmadbhagavatkundakundācāryadevapraṇīt
śrī
pravacanasār
mūl gāthā, saṁskr̥t chāyā, gujarātī padyānuvād,
śrī amr̥tacaṁdrācāryadevaviracit ‘tattvapradīpikā’ nāmak saṁskr̥t ṭīkā aur
usake gujarātī anuvādake hindī rūpāntar sahit
: gujarātī anuvādak :
paṁḍitaratna śrī hiṁmatalāl jeṭhālāl śāh(bī. esasī.)
sonagarḥ (saurāṣṭra)
: hindī rūpāntarakār :
paṁ. parameṣṭhīdās nyāyatīrtha
lalitapur (u. pra.)
: prakāśak :
śrī digambar jain svādhyāyamandir ṭrasṭa,
sonagaḍh -364250 (saurāṣṭra)

Page -30 of 513
PDF/HTML Page 3 of 546
single page version

background image
prastut sātavān̐ saṁskaraṇ : 1000
vi. ni. saṁ. 2533 vi. saṁ. 2066 ī. sa. 2010
mudrakaḥ
smr̥ti aôph seṭ
sonagaḍh -364250
Phone : (02846) 244081
is śāstrakā lāgat mūlya ru. 183=00 paṛā hai. mumukṣuoṁkī ārthik sahayogase
isakā vikriy mūlya ru. 100=00 hotā hai. unameṁ śrī ghāṭakopar digaṁbar jain mumukṣu
maṁḍal, muṁbaīkī orase 50
% ārthik sahayog viśeṣ prāpta honese is śāstrakā vikriy-
mūlya mātra ru. 50=00 rakhā gayā hai.
mūlya : ru. 50=00
paramāgam śrī pravacanasār (hindī)ke

sthāyī prakāśan puraskartā


Page -28 of 513
PDF/HTML Page 5 of 546
single page version

background image
arpaṇ
3
jinhoṁne is pāmar par apār upakār kiyā hai, jinakī
preraṇāse pravacanasārakā yah anuvād taiyār huā hai,
jo jinapravacanake param bhakta evaṁ marmajña haiṁ, jo
jinapravacanake hārdakā anubhav kar nij kalyāṇ
sādh rahe haiṁ aur bhāratavarṣake bhavya jīvoṁko
kalyāṇapanthameṁ lagā rahe haiṁ, jo jinapravacanake
sārarū pa bhedavijñānake aur śuddhātmapravr̥ttike
is kālameṁ is kṣetrameṁ sarvotkr̥ṣṭa prabhāvak
haiṁ, un paramapūjya paramopakārī sadguru dev
(śrī kānajīsvāmī)ko yah
anuvād -puṣpa atyanta bhakti-
bhāvase samarpit
karatā hūn̐ .
anuvādak
(hiṁmatalāl jeṭhālāl śāh)
J

Page -27 of 513
PDF/HTML Page 6 of 546
single page version

background image
śrī sadgurudev -stuti
(harigīt)
saṁsārasāgar tāravā jinavāṇī che naukā bhalī,
jñānī sukānī maḷyā vinā e nāv paṇ tāre nahīṁ;
ā kāḷamāṁ śuddhātmajñānī sukānī bahu bahu dohyalo,
muj puṇyarāśi phaḷyo aho ! guru k hān tuṁ nāvik maḷyo.
(anuṣṭup)
aho ! bhakta cidātmānā, sīmaṁdhar -vīr -kuṁ danā !
bāhyāṁtar vibhavo tārā, tāre nāv mumukṣunāṁ.
(śikhariṇī)
sadā draṣṭi tārī vimaḷ nij caitanya nīrakhe,
ane jñaptimāṁhī darav -guṇ -paryāy vilase;
nijālaṁbībhāve pariṇati svarūpe jaī bhaḷe,
nimitto vahevāro cidaghan viṣe kāṁī na maḷe.
(śārdūlavikrīḍit)
haiyuṁ ‘sat sat, jñān jñān’ dhabake ne vajravāṇī chūṭe,
je vajre sumumukṣu sattva jhaḷake ; paradravya nāto tūṭe;
rāgadveṣ ruce na, jaṁp na vaḷe bhāveṁdrimāṁaṁśamāṁ,
ṭaṁkotkīrṇa akaṁ pa jñān mahimā hr̥daye rahe sarvadā.
(vasaṁtatilakā)
nitye sudhājharaṇ caṁdra ! tane namuṁ huṁ,
ka ruṇā akāraṇ samudra ! tane namuṁ huṁ;
he jñānapoṣak sumegh ! tane namuṁ huṁ,
ā dāsanā jīvanaśilpī ! tane namuṁ huṁ.
(sragdharā)
ūṁḍī ūṁḍī, ūṁḍethī sukhanidhi satanā vāyu nitye vahaṁtī,
vāṇī cinmūrti ! tārī ur -anubhavanā sūkṣma bhāve bharelī;
bhāvo ūṁḍā vicārī, abhinav mahimā cittamāṁ lāvī lāvī,
khoyeluṁ ratna pāmuṁ,
manarath manano; pūrajo śakti śāḷī !
racayitā : hiṁmatalāl jeṭhālāl śāh

Page -26 of 513
PDF/HTML Page 7 of 546
single page version

background image
om
namaḥ śrīpravacanasāraparamāgamāya.
prakāśakīy nivedan
[chaṭhavān̐ saṁskaraṇ]
pravartamānatīrthapraṇetā vītarāg sarvajña bhagavān śrī mahāvīrasvāmīkī omkār divyadhvanise
pravāhit aur gaṇadharadev śrī gautamasvāmī ādi guruparamparā dvārā prāpta hue śuddhātmānubhūtipradhān
adhyātmapravāhako jhelakar, tathā videhakṣetrastha jīvantasvāmī śrī sīmandharajinavarakī pratyakṣa
vandanā evaṁ deśanāśravaṇase puṣṭa kar, śrīmad bhagavatkundakundācāryadevane use samayasārādi
paramāgamarūp bhājanoṁmeṁ saṁgr̥hīt karake adhyātmatattvapipāsu jagat par sātiśay mahān upakār
kiyā hai
.
svānubhavapradhānadhyātmaśrutalabdhidhar bhagavatkundakundācāryadev dvārā praṇīt prābhr̥tarūp
prabhūt śrutaracanāoṁmeṁ śrī samayasār, śrī pravacanasār, śrī paṁcāstikāyasaṁgrah, śrī niyamasār aur
śrī aṣṭaprābhr̥t
yah pān̐c paramāgam mukhya haiṁ . ye pān̐coṁ paramāgam śrī kundakundaadhyātma-
bhāratīke ananya paramopāsak, adhyātmayugapravartak, paramopakārī pūjya sadgurudev śrī
kānajīsvāmīke satprabhāvanodayase śrī di0 jain svādhyāyamaṁdir ṭrasṭa (sonagarḥ) evaṁ anya
ṭrasṭa dvārā gujarātī evaṁ hindī bhāṣāmeṁ anek bār prakāśit ho cuke haiṁ
. unake hī satpratāpase
ye pān̐coṁ hī paramāgam, adhyātmaatiśayakṣetra śrī suvarṇapurī (sonagarḥ)meṁ bhagavān mahāvīrake
pacīsaveṁ śatābdīsamārohake avasar par (vi. saṁ. 2030meṁ), viśvameṁ advitīy evaṁ darśanīy
aise ‘śrī mahāvīrkundakundadigambarjainparamāgamamaṁdir’kī bhavya divāroṁ par lage
saṁgemarmarake dhaval śilāpaṭ par (ādya cār paramāgam ṭīkā sahit aur aṣṭaprābhr̥takī mūl
gāthā) utkīrṇa karākar ciraṁjīvī kiye gaye haiṁ
. adhunā, paramāgam śrī pravacanasār evaṁ śrīmad
amr̥tacandrācāryadevakī ‘tattvapradīpikā’ ṭīkāke gujarātī anuvādake hindī rūpāntarakā yah
chaṭhavān̐ saṁskaraṇ adhyātmatattvapremiyoṁke hāthameṁ prastut karate hue śrutaprabhāvanākā viśeṣ ānanda
anubhūt hotā hai
.
jinake punīt prabhāvanodayase śrī kundakundaadhyātmabhāratīkā is yugameṁ punarabhyuday
huā hai aise hamāre paramopakārī pūjya sadgurudev śrī kānajīsvāmīkī upakāramahimā kyā kahī
jāye ? unahīne bhagavān śrī mahāvīrasvāmī dvārā prarūpit evaṁ tadāmnāyānuvartī
bhagavatkundakundācāryadev dvārā samayasār, pravacanasār ādi paramāgamoṁmeṁ susaṁcit svānubhav

Page -25 of 513
PDF/HTML Page 8 of 546
single page version

background image
mudrit va śuddhātmadravyapradhān adhyātmatattvāmr̥takā svayaṁ pān karake, is kalikālameṁ
adhyātmasādhanāke pāvan pathakā punaḥ samudyot kiyā hai, tathā rūḍhiprasta sāmpradāyikatāmeṁ phan̐se
hue jainajagat par, dravyadr̥ṣṭipradhān svānubhūtimūlak vītarāg jainadharmako prakāśameṁ lākar,
anupam, adbhut evaṁ ananta
ananta upakār kiye haiṁ
. aise paramopakārī, svānubhavarasabhīnī
adhyātmavidyāke dātā, pūjya sadgurudev śrī kānajīsvāmīne is pravacanasār paramāgam par
anek bār pravacanoṁ dvārā usake gahan tāttvik rahasyoṁkā udghāṭan kiyā hai
. is śatābdīmeṁ
adhyātmarucikā evaṁ adhyātmatattvajñānakā jo navayug pravarta rahā hai usakā śrey pūjya
gurudevaśrīko hī hai
.
pūjya gurudevaśrīke punīt pratāpase hī mumukṣujagatako jain adhyātmaśrutake anek
paramāgamaratna apanī mātr̥bhāṣāmeṁ prāpta hue haiṁ . śrī pravacanasārakā gujarātī anuvād (jisakā
yah hindī rūpāntar hai) bhī, śrī samayasārake gujarātī gadyapadyānuvādakī bhān̐ti, praśamamūrti
bhagavatī pūjya bahinaśrī campābahinake baṛe bhāī adhyātmatattvarasik, vidvadratna, ādaraṇīy paṁ0
śrī himmatalāl jeṭhālāl śāhane, pūjya gurudev dvārā diye gaye śuddhātmadarśī upadeśāmr̥tabodh
dvārā śāstroṁke gahan bhāvoṁko kholanekī sūjh prāpta kar, adhyātmajinavāṇīkī agādh bhaktise
saral bhāṣāmeṁ
ābālavr̥ddhagrāhya, rocak evaṁ sundar ḍhaṁgasekar diyā hai . sammānanīy
anuvādak mahānubhāv adhyātmarasik vidvān honeke atirikta tattvavicārak, gambhīr ādarśa
ātmārthī, vairāgyaśālī, śānta, gambhīr, niḥspr̥h, nirabhimānī evaṁ vivekaśīl sajjan haiṁ; tathā
unameṁ adhyātmarasabharā madhur kavitva bhī hai ki jisake darśan unake padyānusār evaṁ anya
stutikāvyoṁse spaṣṭatayā hote hai
. ve bahut varṣoṁ tak pūjya gurudevake samāgamameṁ rahe haiṁ, aur
pūjya gurudevake adhyātmapravacanoṁke śravaṇ evaṁ svayaṁke gahan manan dvārā unhoṁne apanī
ātmārthitākī bahut puṣṭi kī hai
. tattvārthake mūl rahasyoṁ par unakā manan ati gahan hai .
śāstrakār evaṁ ṭīkākār ubhay ācāryabhagavantoṁke hr̥dayake gahan bhāvoṁkī gambhīratāko
yathāvat surakṣit rakhakar unhoṁne yah śabdaśaḥ gujarātī anuvād kiyā hai; taduparānta mūl
gāthāsūtroṁkā bhāvapūrṇa madhur gujarātī padyānuvād bhī (harigīt chandameṁ) unhoṁne kiyā hai, jo
is anuvādakī atīv adhikatā lātā hai aur svādhyāyapremiyoṁko bahut hī upayogī hotā
hai
. taduparānta jahān̐ āvaśyakatā lagī vahān̐ bhāvārtha dvārā yā padaṭippaṇ dvārā bhī unhoṁne ati
sundar spaṣṭatā kī hai .
is prakār bhagavatkundakundācāryadevake samayasārādi uttamottam paramāgamoṁke anuvādakā
param saubhāgya, pūjya gurudevaśrī evaṁ pūjya bahinaśrīkī param kr̥pāse, ādaraṇīy śrī

Page -24 of 513
PDF/HTML Page 9 of 546
single page version

background image
himmatabhāīko samprāpta huā etadartha ve sacamuc abhinandanīy haiṁ . pūjya gurudevaśrīkī kalyāṇī
preraṇā jhelakar atyanta pariśramapūrvak aisā sundar bhāvavāhī anuvād kar deneke badalemeṁ saṁsthā
evaṁ samagra adhyātmajijñāsu samāj unakā jitanā upakār māne vah kam hai
. yah anuvād
amūlya hai, kyoṁki kundakundabhāratī evaṁ gurudevake prati mātra param bhaktise prerit hokar apanī
adhyātmarasikatā dvārā kiye gaye is anuvādakā mūlya kais āṁkā jāye ? pravacanasārake is
anuvādarūp mahān kāryake badalemeṁ saṁsthā dvārā, kuch kīmatī bheṭakī svīkr̥tike liye,
unako āgrahapūrṇa anurodh kiyā gayā thā tab unhoṁne vairāgyapūrvak namrabhāvase aisā pratyuttar
diyā thā ki ‘‘merā ātmā is saṁsāraparibhramaṇase chūṭe itanā hī paryāpta hai, dūsarā mujhe kuch
badalā nahīṁ cāhiye’’
. unakī yah nispr̥hatā bhī atyanta praśaṁsanīy hai . upodghātameṁ bhī apanī
bhāvanā vyakta karate hue ve likhate haiṁ ki‘‘yah anuvād maiṁne śrī pravacanasār prati bhaktise
aur pūjya gurudevaśrīkī preraṇāse prerit hokar, nij kalyāṇake liye, bhavabhayase ḍarate ḍarate
kiyā hai’’
.
śrī pravacanasār śāstrake dūsare saṁskaraṇake avasar par pūjya gurudevaśrīke antevāsī
brahmacārī śrī candūlālabhāī khīmacanda jhobāliyā dvārā, hastalikhit pratiyoṁke ādhārase
saṁśodhit śrī jayasenācāryadevakr̥t ‘tātparyavr̥tti’ saṁskr̥t ṭīkā bhī is hindī saṁskaraṇameṁ joḍ
dī hai
. hindī saṁskaraṇake liye gujarātī anuvādakā hindī rūpāntar paṁ0 parameṣṭhīdāsajī jain
nyāyatīrtha (lalitapur)ne kiyā hai, tadartha unake prati upakr̥tabhāv tathā is saṁskaraṇake sundar
mudraṇake liye ‘kitābaghar’ rājakoṭake prati kr̥tajñatā vyakta karate haiṁ
.
is śāstrameṁ ācāryabhagavantoṁne kahe hue adhyātmamantrako gaharāīse samajhakar, bhavya
jīv śuddhopayogadharmako prāpta karoyahī hārdik kāmanā .
bhādoṁ kr̥ṣṇā 2, vi. saṁ. 2049,
‘79vīṁ bahinaśrī
cambābenjanmajayantī’sāhityaprakāśanasamiti
śrī di0 jain svādhyāyamaṁdir ṭrasṭa
sonagaḍh -364250(saurāṣṭra)

Page -23 of 513
PDF/HTML Page 10 of 546
single page version

background image
sāhityaprakāśanavibhāg
śrī digambar jain svādhyāyamandir ṭrasṭa,
sonagarḥ364250 (saurāṣṭra)

prakāśakīy nivedan
[sātavān̐ saṁskaraṇ]
is graṁth pravacanasārakā agalā saṁskaraṇ samāpta ho jānese mumukṣuoṁkī māṁgako dhyānameṁ
rakhakar yah navīn sātavāṁ saṁskaraṇ prakāśit kiyā jā rahā hai. is saṁskaraṇameṁ agale
saṁskaraṇakī kṣatiyoṁko sudhāranekā yathāyogya prayatna kiyā gayā hai.
pravacanasārameṁ batāye hue bhāvoṁko pūjya gurudevaśrīne jis prakār kholā hai us prakār
yathārtha samajhakar, antarameṁ usakā pariṇaman karake atīndriy jñānakī prāpti dvārā atīndriy
ānandako sab jīv āsvādan kare yah aṁtarīk bhāvanā sah.....
mahāvīr nirvāṇotsav
dīpāvalī
tā. 26 -10 -2011

Page -22 of 513
PDF/HTML Page 11 of 546
single page version

background image
jinajīnī vāṇī
(rāgāśābharyā ame āvīyā)
sīmaṁdhar mukhathī phū laḍāṁ khare,
enī kuṁ dakuṁ da gūṁthe māḷ re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.
vāṇī bhalī, man lāge raḷī,
jemāṁ sār -samay śiratāj re,
jinajīnī vāṇī bhalī re......sīmaṁdhara0
gūṁthyāṁ pāhuḍ ne gūṁthyuṁ paṁcāsti,
gūṁthyuṁ pravacanasār re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.
gūṁthyuṁ niyamasār, gūṁthyuṁ rayaṇasār,
gūṁthyo samayano sār re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.......sīmaṁdhara0
syādvād ke rī suvāse bharelo,
jinajīno omkāranād re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.
vaṁduṁ jineśvar, vaṁduṁ huṁ kuṁ dakuṁ da,
vaṁduṁ e omkāranād re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.......sīmaṁdhara0
haiḍe hajo, mārā bhāve hajo,
mārā dhyāne hajo jinavāṇ re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.
jineśvaradevanī vāṇīnā vāyarā
vājo mane dinarāt re,
jinajīnī vāṇī bhalī re.......sīmaṁdhara0
hiṁmatalāl jeṭhālāl śāh

Page -21 of 513
PDF/HTML Page 12 of 546
single page version

background image
om
namaḥ śrī sadgurave .
upodghāt
[ gujarātīkā hindī anuvād ]
bhagavān śrī kundakundācāryadevapraṇīt yah ‘pravacanasār’ nāmakā śāstra ‘dvitīy
śrutaskaṁdh’ke sarvotkr̥ṣṭa āgamoṁmeṁse ek hai.
‘dvitīy śrutaskaṁdh’kī utpatti kese huī, usakā ham paṭṭāvalioṁke ādhārase
saṁkṣepameṁ avalokan kareṁ :
āj se 2474 varṣa pūrva is bharatakṣetrakī puṇyabhūmimeṁ jagatpūjya param bhaṭṭārak
bhagavān śrī mahāvīrasvāmī mokṣamārgakā prakāś karaneke liye samasta padārthoṁkā svarūp
apanī sātiśay divyadhvanike dvārā pragaṭ kar rahe the
. unake nirvāṇake paścāt pān̐c
śrutakevalī hue, jinameṁse antim śrutakevalī śrī bhadrabāhusvāmī the. vahān̐ tak to
dvādaśāṁgaśāstrake prarūpaṇāse niścay -vyavahārātmak mokṣamārga yathārtharūpameṁ pravartatā rahā.
tatpaścāt kāladoṣase kramaśaḥ aṁgoṁke jñānakī vyucchitti hotī gaī aur isaprakār apār
jñānasiṁdhukā bahubhāg vicchinna honeke bād dūsare bhadrabāhusvāmī ācāryakī paripāṭī
(paramparā)meṁ do mahā samartha muni hue
. unameṁseekakā nām śrī dharasen ācārya tathā
dūsaroṁkā nām śrī guṇadhar ācārya thā. unase prāpta jñānake dvārā unakī paramparāmeṁ honevāle
ācāryoṁne śāstroṁkī racanā kī aur śrī vīr bhagavānake upadeśakā pravāh cālū rakhā.
śrī dharasenācāryako āgrāyaṇīpūrvake paṁcam vastuadhikārake ‘mahākarmaprakr̥ti’ nāmak
cauthe prābhr̥takā jñān thā. us jñānāmr̥tameṁse kramaśaḥ unake bādake ācāryoṁ dvārā
ṣṭakhaṁḍāgam, dhaval, mahādhaval, gommṭasār, labdhisār, kṣapaṇāsār ādi śāstroṁkī racanā
huī
. isaprakār pratham śrutaskaṁdhakī utpatti huī. usameṁ jīv aur karmake saṁyogase
honevālī ātmākī saṁsāraparyāyakāguṇasthān, mārgaṇāsthān ādikāvarṇan hai,
paryāyārthikanayako pradhān karake kathan hai. is nayako aśuddhadravyārthik bhī kahate haiṁ aur
adhyātmabhāṣāse aśuddha -niścayanay athavā vyavahār kahate haiṁ.

Page -20 of 513
PDF/HTML Page 13 of 546
single page version

background image
śrī guṇadhar ācāryako jñānapravādapūrvakī daśam vastuadhikārake tr̥tīy prābhr̥takā
jñān thā. us jñānameṁse bādake ācāryoṁne kramaśaḥ siddhānta -racanā kī. isaprakār sarvajña
bhagavān mahāvīrase calā ānevālā jñān ācāryaparamparāse bhagavān śrī kundakundācāryadevako
prāpta huā
. unhoṁne paṁcāstikāyasaṁgrah, pravacanasār, samayasār, niyamasār, aṣṭapāhuṛ ādi
śāstroṁkī racanā kī. is prakār dvitīy śrutaskaṁdhakī utpatti huī. usameṁ jñānako pradhān
karake śuddhadravyārthik nayase kathan hai, ātmāke śuddhasvarūpakā varṇan hai.
bhagavān śrī kundakundācāryadev vikram saṁvatke prārambhameṁ ho gaye haiṁ. digambar jain
paramparāmeṁ bhagavān kundakundācāryadevakā sthān sarvotkr̥ṣṭa hai.
maṁgalaṁ bhagavān vīro maṁgalaṁ gautamo gaṇī.
maṁgalaṁ kundakundāryo jainadharmo‘stu maṁgalam..
yah ślok pratyek digambar jain, śāstrasvādhyāyake prārambhameṁ maṁgalācaraṇake
rūpameṁ bolate haiṁ. isase siddha hotā hai ki sarvajña bhagavān śrī mahāvīrasvāmī aur
gaṇadhar bhagavān śrī gautamasvāmīke paścāt turat hī bhagavān kundakundācāryakā sthān
ātā hai
. digambar jain sādhu apaneko kundakundācāryakī paramparākā kahalānemeṁ gaurav
mānate haiṁ. bhagavān kundakundācāryadevake śāstra sākṣāt gaṇadharadevake vacan jitane hī
pramāṇabhūt māne jāte haiṁ. unake bād honevāle granthakār ācārya apane kisī kathanako
siddha karaneke liye kundakundācāryadevake śāstroṁkā pramāṇ dete haiṁ jisase yah kathan
nirvivād siddha ho jātā hai
. unake bād likhe gaye granthoṁmeṁ unake śāstroṁmeṁse anekānek
bahutase avataraṇ liye gae haiṁ. vāstavameṁ bhagavān kundakundācāryadevane apane paramāgamoṁmeṁ
tīrthaṁkaradevoṁke dvārā prarūpit uttamottam siddhāṁtoṁko surakṣit kar rakhā hai, aur mokṣamārgako
sthir rakhā hai
. vikram saṁvat 660meṁ honevāle śrī devasenācāryavar apane darśanasār
nāmake granthameṁ kahate haiṁ ki
jai paumaṇaṁdiṇāho sīmaṁdharasāmidivvaṇāṇeṇ.
ṇa vibohai to samaṇā kahaṁ sumaggaṁ payāṇaṁti..
‘‘videhakṣetrake vartamān tīrthaṁkar śrī sīmaṁdharasvāmīke samavasaraṇameṁ jākar śrī
padmanaṁdināthane (śrī kundakundācāryadevane) svayaṁ prāpta kiye gae jñānake dvārā bodh na diyā
hotā to munijan sacce mārgako kaise jānate ?’’ ek dūsarā ullekh dekhiye, jisameṁ
kundakundācāryadevako ‘kalikālasarvajña’ kahā gayā hai
. ṣaṭprābhr̥takī śrī śrutasāgarasūrikr̥t

Page -19 of 513
PDF/HTML Page 14 of 546
single page version

background image
ṭīkāke aṁtameṁ likhā hai ki‘‘padmanaṁdī, kundakundācārya, vakragrīvācārya, ailācārya,
gr̥dhrapicchācārya,in pān̐c nāmoṁse yukta tathā jinheṁ cār aṁgul ū par ākāśameṁ calanekī
r̥ddhi prāpta thī, aur jinhoṁne pūrvavidehameṁ jākar sīmaṁdharabhagavānakī vaṁdanā kī thī tathā
unake pāsase prāpta śrutajñānake dvārā jinhoṁne bhāratavarṣake bhavya jīvoṁko pratibodhit kiyā
hai, un śrī jinacandrasūribhaṭṭārakake paṭṭake ābharaṇarūp kalikālasarvajña (bhagavān
kundakundācāryadev)ke dvārā racit is ṣaṭprābhr̥t granthameṁ........sūrīśvar śrī śrutasāgar dvārā
racit mokṣaprābhr̥takī ṭīkā samāpta huī
.’’ bhagavān kundakundācāryadevakī mahattā batānevāle
aise anekānek ullekh jain sāhityameṁ milate haiṁ; kaī śilālekhoṁmeṁ bhī ullekh pāyā
jātā hai. is prakār ham dekhate haiṁ ki sanātan jain (digambar) saṁpradāyameṁ kalikālasarvajña
bhagavān kuṁdakuṁdācāryakā advitīy sthān hai.
bhagavān kundakundācāryadev dvārā racit anek śāstra haiṁ jinameṁse thoḍese vartamānameṁ
vidyamān hai. trilokīnāth sarvajñadevake mukhase pravāhit śrutāmr̥takī saritāmeṁse bhar lie gae
vah amr̥tabhājan vartamānameṁ bhī anek ātmārthiyoṁko ātmajīvan pradān karate haiṁ. unake
samayasār, paṁcāstikāy aur pravacanasār nāmak tīn uttamottam śāstra ‘prābhr̥tatray’ kahalāte
haiṁ
. in tīn paramāgamoṁmeṁ hajāroṁ śāstroṁkā sār ā jātā hai. bhagavān kuṁdakuṁdācāryake bād
likhe gae anek graṁthoṁke bīj in tīn paramāgamoṁmeṁ vidyamān haiṁ,aisā sūkṣmadr̥ṣṭise abhyās
karane par spaṣṭa jñāt hotā hai. śrī samayasār is bharatakṣetrakā sarvotkr̥ṣṭa paramāgam hai. usameṁ
nav tattvoṁkā śuddhanayakī dr̥ṣṭise nirūpaṇ karake jīvakā śuddha svarūp sarva prakāraseāgam,
yukti, anubhav aur paramparāseati vistārapūrvak samajhāyā hai. paṁcāstikāyameṁ chah dravyoṁ
aur nav tattvoṁkā svarūp saṁkṣepameṁ kahā gayā hai. pravacanasārameṁ usake nāmānusār
jinapravacanakā sār saṁgr̥hīt kiyā gayā hai. jaise samayasārameṁ mukhyatayā darśanapradhān nirūpaṇ
hai usīprakār pravacanasārameṁ mukhyatayā jñānapradhān kathan hai.
śrī pravacanasārake prārambhameṁ hī śāstrakartāne vītarāgacāritrake lie apanī tīvra ākāṁkṣā
vyakta kī hai . bārbār bhītar hī bhītar (aṁtarameṁ) ḍubakī lagāte hue ācāryadev nirantar
bhītar hī samāe rahanā cāhate haiṁ . kintu jab tak us daśāko nahīṁ pahun̐cā jātā tab tak
aṁtar anubhavase chūṭakar bārbār bāhar bhī ānā ho jātā hai . is daśāmeṁ jin amūlya
vacan mauktikoṁkī mālā gūn̐th gaī vah yah pravacanasār paramāgam hai . sampūrṇa paramāgamameṁ
vītarāgacāritrakī tīvrākāṁkṣākī mukhya dhvani gūṁj rahī hai .
śilālekhake lie dekhe pr̥ṣṭha 19

Page -18 of 513
PDF/HTML Page 15 of 546
single page version

background image
aise is param pavitra śāstrameṁ tīn śrutaskandha haiṁ . pratham śrutaskandhakā nām
‘jñānatattvaprajñāpan’ hai . anādikālase paronmukh jīvoṁko kabhī aisī śraddhā nahīṁ huī ki ‘maiṁ
jñānasvabhāv hūn̐ aur merā sukh mujhameṁ hī hai’ . isīlie usakī paramukhāpekṣīparonmukhavr̥tti
kabhī nahīṁ ṭalatī . aise dīn dukhī jīvoṁ par ācāryadevane karuṇā karake is adhikārameṁ
jīvakā jñānānandasvabhāv vistārapūrvak samajhāyā hai; usīprakār kevalīke jñān aur sukh
prāpta karanekī pracur utkr̥ṣṭa bhāvanā bahāī hai
. ‘‘kṣāyik jñān hī upādey hai,
kṣāyopaśamikajñānavāle to karmabhārako hī bhogate haiṁ; pratyakṣajñān hī ekāntik sukh hai,
parokṣajñān to atyaṁt ākul hai; kevalīkā atīndriy sukh hī sukh hai, indriyajanit sukh
to duḥkh hī hai; siddha bhagavān svayamev jñān, sukh aur dev haiṁ, ghātikarma rahit bhagavānakā
sukh sunakar bhī jinheṁ unake prati śraddhā nahīṁ hotī ve abhavya (dūrabhavya) haiṁ’’ yoṁ
anekānek prakārase ācāryadevane kevalajñān aur atīṁdriy, paripūrṇa sukhake liye pukār kī
hai
. kevalīke jñān aur ānandake lie ācāryadevane aisī bhāv bharī dhun macāī hai ki
jise sunakarparḥakar sahaj hī aisā lagane lagatā hai ki videhavāsī sīmaṁdhar bhagavānake
aur kevalī bhagavantoṁke jhuṇḍameṁse bharatakṣetrameṁ ākar tatkāl hī kadācit ācāryadevane yah
adhikār racakar apanī hr̥dayormiyān̐ vyakta kī hoṁ
. is prakār jñān aur sukhakā anupam
nirūpaṇ karake is adhikārameṁ ācāryadevane mumukṣuoṁko atīndriy jñān aur sukhakī ruci
tathā śraddhā karāī hai, aur antim gāthāoṁmeṁ moh
rāgdveṣako nirmūl karanekā jinokta
yathārtha upāy saṁkṣepameṁ batāyā hai .
dvitīy śrutaskandhakā nām ‘jñeyatattvaprajñāpan’ hai . anādikālase paribhramaṇ karatā
huā jīv sab kuch kar cukā hai, kintu usane svaparakā bhedavijñān kabhī nahīṁ kiyā .
use kabhī aisī sānubhav śraddhā nahīṁ huī ki ‘baṁdh mārgameṁ tathā mokṣamārgameṁ jīv akelā
hī kartā, karma, karaṇ aur karmaphal banatā hai, usakā parake sāth kabhī bhī kuch bhī
sambandha nahīṁ hai’
. isalie hajāroṁ mithyā upāy karane par bhī vah duḥkh mukta nahīṁ hotā .
is śrutaskandhameṁ ācāryadevane duḥkhakī jaṛ chedanekā sādhanbhedavijñānsamajhāyā hai .
‘jagatakā pratyek sat arthāt pratyek dravya utpādvyaydhrauvyake atirikta yā guṇparyāy
samūhake atirikta anya kuch bhī nahīṁ hai . sat kaho, dravya kaho, utpādvyaydhrauvya
kaho yā guṇaparyāyapiṇḍa kaho,yah sab ek hī hai’ yah trikālajña jinendrabhagavānake dvārā
sākṣāt dr̥ṣṭa vastusvarūpakā mūlabhūt siddhānta hai . vītarāgavijñānakā yah mūlabhūt siddhānta
prārambhakī bahutasī gāthāoṁmeṁ atyadhik sundar rītise, kisī lokottar vaijñānik ḍhaṁgase

Page -17 of 513
PDF/HTML Page 16 of 546
single page version

background image
samajhāyā gayā hai . usameṁ dravyasāmānyakā svarūp jis alaukik śailīse siddha kiyā hai
usakā dhyān pāṭhakoṁko yah bhāg svayaṁ hī samajhapūrvak parḥe binā ānā aśakya hai .
vāstavameṁ pravacanasārameṁ varṇit yah dravyasāmānya nirūpaṇ atyanta abādhya aur param
pratītikar hai . is prakār dravyasāmānyakī jñānarūpī sudr̥rḥ bhūmikā racakar, dravya viśeṣakā
asādhāraṇ varṇan, prāṇādise jīvakī bhinnatā, jīv dehādikākartā, kārayitā, anumodak nahīṁ
haiyah vāstavikatā, jīvako pudgalapiṇḍakā akartr̥tva, niścayabaṁdhakā svarūp, śuddhātmākī
upalabdhikā phal, ekāgra saṁcetanalakṣaṇ dhyān ityādi anek viṣay ati spaṣṭatayā samajhāe
gae haiṁ
. in sabameṁ svaparakā bhedavijñān hī spaṣṭa tairatā dikhāī de rahā hai . sampūrṇa adhikār
meṁ vītarāg praṇīt dravyānuyogakā sattva khūb ṭhūṁs ṭhūṁs kar bharā hai, jinaśāsanake maulik
siddhāntoṁko abādhyayuktise siddha kiyā hai
. yah adhikār jinaśāsanake stambha samān hai .
isakā gaharāīse abhyās karanevāle madhyastha supātra jīvako aisī pratīti huye binā nahīṁ rahatī
ki ‘jain darśan hī vastudarśan hai’
. viṣayakā pratipādan itanā praurḥ, agādh gaharāīyukta, marmasparśī
aur camatkr̥timay hai ki vah mumukṣuke upayogako tīkṣṇa banākar śrutaratnākarakī gambhīr gaharāīmeṁ
le jātā hai
. kisī uccakoṭike mumukṣuko nijasvabhāvaratnakī prāpti karātā hai, aur yadi koī
sāmānya mumukṣu vahān̐ tak na pahun̐c sake to usake hr̥dayameṁ bhī itanī mahimā to avaśya hī ghar
kar letī hai ki ‘śrutaratnākar adbhut aur apār hai’
. granthakār śrī kundakundācāryadev aur
ṭīkākār śrī amr̥tacandrācāryadevake hr̥dayase pravāhit śrutagaṁgāne tīrthaṁkarake aur śrutakevaliyoṁke
virahako bhulā diyā hai
.
tīsare śrutaskandhakā nām ‘caraṇānuyogasūcak cūlikā’ hai . śubhopayogī muniko aṁtaraṁg
daśāke anurūp kis prakārakā śubhopayog vartatā hai aur sāth hī sāth sahajatayā bāharakī
kaisī kriyāmeṁ svayaṁ vartanā hotī haiṁ, vah isameṁ jinendra kathanānusār samajhāyā gayā hai
. dīkṣā
grahaṇ karanekī jinokta vidhi, aṁtaraṁg sahaj daśāke anurūp bahiraṁgayathājāt -rūpatva, aṭṭhāīs
mūlaguṇ, aṁtaraṁg
bahiraṁg ched, upadhiniṣedh, utsargaapavād, yuktāhār vihār, ekāgratārūp
mokṣamārga, munikā anya muniyoṁke pratikā vyavahār ādi anek viṣay isameṁ yukti sahit
samajhāye gaye haiṁ
. graṁthakār aur ṭīkākār ācāryayugalane caraṇānuyog jaise viṣayako bhī
ātmadravyako mukhya karake śuddhadravyāvalambī aṁtaraṁg daśāke sāth unun kriyāoṁkā yā
śubhabhāvoṁkā saṁbaṁdh darśāte hue niścayvyavahārakī saṁdhipūrvak aisā camatkārapūrṇa varṇan kiyā
hai ki ācaraṇaprajñāpan jaise adhikārameṁ bhī jaise koī śāṁtajharanese jharatā huā adhyātmagīt gāyā
jā rahā ho,
aisā hī lagatā rahatā hai . ātmadravyako mukhya karake, aisā sayuktik aisā

Page -16 of 513
PDF/HTML Page 17 of 546
single page version

background image
pramāṇabhūt, sādyanta, śāntarasanirjharatā caraṇānuyogakā pratipādan anya kisī śāstrameṁ nahīṁ hai .
hr̥dayameṁ bhare hue anubhavāmr̥tameṁ otaprot hokar nikalatī huī donoṁ ācāryadevoṁkī vāṇīmeṁ koī
aisā camatkār hai ki vah jis jis viṣayako sparśa karatī hai us us viṣayako param rasamay,
śītal
śītal aur sudhāsyaṁdī banā detī hai .
is prakār tīn śrutaskandhoṁmeṁ vibhājit yah param pavitra paramāgam mumukṣuoṁko yathārtha
vastusvarūpake samajhanemeṁ mahānimittabhūt hai . is śāstrameṁ jinaśāsanake anek mukhya mukhya
siddhāntoṁke bīj vidyamān haiṁ . is śāstrameṁ pratyek padārthakī svatantratākī ghoṣaṇā kī gaī
hai tathā divyadhvanike dvārā vinirgat anek prayojanabhūt siddhāntoṁkā dohan hai . paramapūjya gurudev
śrī kānajīsvāmī anek bār kahate hai ki‘śrī samayasār, pravacanasār, niyamasār ādi
śāstroṁkī gāthāgāthāmeṁ divyadhvanikā saṁdeś hai . in gāthāoṁmeṁ itanī apār gaharāī hai ki
usakā māp karanemeṁ apanī hī śaktikā māp hojātā hai . yah sāgaragambhīr śāstroṁke racayitā
paramakr̥pālu ācāryabhagavānakā koī param alaukik sāmarthya hai . param adbhut sātiśay
antarbāhya yogoṁke binā in śāstroṁkā racā jānā śakya nahīṁ hai . in śāstroṁkī vāṇī tairate
hue puruṣakī vāṇī hai yah spaṣṭa pratīt hotā hai . inakī pratyek gāthā chaṭhaveṁsātaveṁ guṇasthānameṁ
jhūlanevāle mahāmunike ātmānubhavase nikalī huī hai . in śāstroṁke kartā bhagavān
kundakundācāryadev mahāvidehakṣetrameṁ sarvajña vītarāg bhī sīmaṁdhar bhagavānake samavasaraṇameṁ gaye the,
aur vahān̐ ve āṭh din rahe the yah bāt yathātathya hai, akṣaraśaḥ satya hai, pramāṇasiddha hai
. un
paramopakārī ācāryadevake dvārā racit samayasār, pravacanasār ādi śāstroṁmeṁ tīrthaṁkaradevakī
omkāradhvanimeṁse hī nikalā huā upadeś hai
.
bhagavān kundakundācāryadevakr̥t is śāstrakī prākr̥t gāthāoṁkī ‘tattvadīpikā’
nāmak saṁskr̥t ṭīkā śrī amr̥tacandrācārya (jo ki lagabhag vikram saṁvatkī 10vīṁ śatābdīmeṁ
ho gaye haiṁ)ne racī hai
. jaise is śāstrake mūl kartā alaukik puruṣ haiṁ vaise hī isake
ṭīkākār bhī mahāsamartha ācārya haiṁ . unhoṁne samayasār tathā paṁcāstikāyakī ṭīkā bhī likhī
hai aur tattvārthasār, puruṣārthasiddhyupāy ādi svatantra granthoṁkī bhī racanā kī hai . un jaisī
ṭīkāyeṁ abhī tak anya jainaśāstrakī nahīṁ huī hai . unakī ṭīkāoṁke pāṭhakoṁko unakī
adhyātmarasikatā, ātmānubhav, prakhar vidvattā, vastusvarūpako nyāyapūrvak siddha karanekī
asādhāraṇ śakti, jinaśāsanakā atyanta gambhīr jñān, niścay
vyavahārakā saṁdhibaddha nirūpaṇ
karanekī viral śakti aur uttam kāvyaśaktikā pūrā patā lag jātā hai . gambhīr rahasyoṁko
atyanta saṁkṣepameṁ bhar denekī unakī śakti vidvānoṁko āścaryacakit kar detī hai . unakī daivī

Page -15 of 513
PDF/HTML Page 18 of 546
single page version

background image
ṭīkāyeṁ śrutakevalīke vacanoṁ jaisī haiṁ . jaise mūl śāstrakārake śāstra anubhavyukti ādi
samasta samr̥ddhiyoṁse samr̥ddha haiṁ vaise hī ṭīkākārakī ṭīkāyeṁ bhī un un sarva samr̥ddhiyoṁse
vibhūṣit haiṁ
. śāsanamānya bhagavān kundakundācāryadevane māno ki ve kuṁdakuṁdabhagavānke hr̥dayameṁ
paiṭh gaye hoṁ isaprakārase unake gaṁbhīr āśayoṁko yathārthatayā vyakta karake unake gaṇadhar jaisā
kārya kiyā hai
. śrī amr̥tacaṁdrācāryadev dvārā racit kāvya bhī adhyātmaras aur ātmānubhavakī
mastīse bharapūr haiṁ . śrī samayasārakī ṭīkāmeṁ ānevāle kāvyoṁ (kalaśoṁ)ne śrī padmaprabhadev
jaise samartha munivaroṁ par gaharī chāp jamāī hai, aur āj bhī tattvajñān tathā adhyātmarasase
bhare hue ve madhur kalaś adhyātmarasikoṁke hadayake tārako jhanajhanā ḍālate haiṁ
.
adhyātmakavike rūpameṁ śrī amr̥tacandrācāryadevakā sthān advitīy hai .
pravacanasārameṁ bhagavān kundakundācāryadevane 275 gāthāoṁkī racanā prākr̥tameṁ kī hai .
usapar śrī amr̥tacandrācāryane tattvadīpikā nāmak tathā śrī jayasenācāryane tātparyavr̥tti nāmak
saṁskr̥t ṭīkākī racanā kī hai
. śrī pāṁḍe hemarājajīne tattvadīpikākā bhāvārtha hindīmeṁ likhā
hai, jisakā nām ‘bālāvabodhabhāṣāṭīkā’ rakhā hai . vikram saṁvat 1969meṁ śrī
paramaśrutaprabhāvak maṇḍal dvārā prakāśit hindī pravacanasārameṁ mūl gāthāyeṁ, donoṁ saṁskr̥t
ṭīkāyeṁ, aur śrī hemarājajīkr̥t hindī bālāvabodhabhāṣāṭīkā mudrit huī hai
. ab is
prakāśit gujarātī pravacanasārameṁ mūl gāthāyeṁ, unakā gujarātī padyānuvād, saṁskr̥t tattvadīpikā
ṭīkā aur un gāthā va ṭīkākā akṣaraśaḥ gujarātī anuvād pragaṭ kiyā gayā hai
. jahān̐ kuch
viśeṣ spaṣṭīkaraṇ karanekī āvaśyakatā pratīt huī hai vahān̐ koṣṭhakameṁ athavā ‘bhāvārtha’meṁ yā
phū ṭanoṭameṁ spaṣṭatā kī gaī hai
. us spaṣṭatā karanemeṁ bahut sī jagah śrī jayasenācāryakī
‘tātparyavr̥tti’ atyanta upayogī huī hai aur kahī kahīṁ śrī hemarājajīkr̥t
bālāvabodhabhāṣāṭīkākā bhī ādhār liyā hai
. śrī paramaśrutaprabhāvak maṇḍal dvārā prakāśit
pravacanasārameṁ mudrit saṁskr̥t ṭīkāko hastalikhit pratiyoṁse milān karane par usameṁ kahīṁ kahīṁ
jo alpa aśuddhiyān̐ mālūm huī ve isameṁ ṭhīk kar lī gaī haiṁ
.
yah anuvād karanekā mahābhāgya mujhe prāpta huā, jo ki mere liye atyanta harṣakā
kāraṇ hai . paramapūjya adhyātmamūrti sadgurudev śrī kānajīsvāmīke āśrayameṁ is gahan
śāstrakā anuvād huā hai . anuvād karanekī sampūrṇa śakti mujhe pūjyapād sadgurudevase hī
prāpta huī hai . paramopakārī sadgurudevake pavitra jīvanake pratyakṣa paricayake binā aur unake
ādhyātmik upadeśake binā is pāmarako jinavāṇīke prati leśamātra bhī bhakti yā śraddhā
kahān̐se pragaṭ hotī, bhagavān kundakundācāryadev aur unake śāstroṁkī raṁcamātra mahimā kahān̐se

Page -14 of 513
PDF/HTML Page 19 of 546
single page version

background image
ātī, tathā un śāstroṁkā artha ḍhūṁḍh nikālanekī leśamātra śakti kahān̐se ātī ?isaprakār
anuvādakī samasta śaktikā mūl śrī sadgurudev hī honese vāstavameṁ to sadgurudevakī
amr̥tavāṇīkā pravāh hī
unase prāpta amūlya upadeś hīyathāsamay is anuvādake rūpameṁ
pariṇat huā hai . jinake dvārā siṁcit śaktise aur jinakā pīṭhapar bal honese is gahan
śāstrake anuvād karanekā maiṁne sāhas kiyā aur jinakī kr̥pāse vah nirvighna samāpta huā
un paramapūjya paramopakārī sadgurudev (śrī kānajīsvāmī)ke caraṇāravindameṁ ati bhaktibhāvase
maiṁ vandanā karatā hūn̐
.
paramapūjya bahenaśrī campābenake prati bhī, is anuvādakī pūrṇāhuti karate huye,
upakāravaśatākī ugra bhāvanākā anubhav ho rahā hai . jinake pavitra jīvan aur bodh is
pāmarako śrī pravacanasārake prati, pravacanasārake mahān kartāke prati aur pravacanasārameṁ upadiṣṭa
vītarāgavijñānake prati bahumānavr̥ddhikā viśiṣṭa nimitta hue haiṁ
aisī un paramapūjya bahinaśrīke
caraṇakamalameṁ yah hr̥day naman karatā hai .
is anuvādameṁ anek bhāiyoṁse hārdik sahāyatā milī hai . mānanīy śrī vakīl
rāmajībhāī māṇekacanda dośīne apane bharapūr dhārmik vyavasāyoṁmeṁse samay nikālakar sārā
anuvād bārīkīse jān̐c liyā hai, yathocit salāh dī hai aur anuvādameṁ ānevālī choṭī
baṛī kaṭhināiyoṁkā apane viśāl śāstrajñānase hal kiyā hai . bhāīśrī khīmacanda jeṭhālāl
śeṭhane bhī pūrā anuvād sāvadhānīpūrvak jāṁcā hai aur apane saṁskr̥t bhāṣāke tathā śāstrīy
jñānake ādhārake upayogī sūcanāyeṁ dī haiṁ
. brahmacārī bhāīśrī candūlāl khīmacanda jhobāliyāne
hastalikhit pratiyoṁke ādhārase saṁskr̥t ṭīkāmeṁ sudhār kiyā hai, anuvādakā kitanā hī bhāg
jāṁcā hai, śuddhipatra, anukramaṇikā aur gāthāsūcī taiyār kī hai, tathā prūph saṁśodhanakā kārya
kiyā hai
is prakār vidhavidh sahāyatā kī hai . in sab bhāiyoṁkā maiṁ antaḥkaraṇapūrvak
ābhār mānatā hūn̐ . unakī sahr̥day sahāyatāke binā anuvādameṁ anek trūṭiyān̐ rah jātīṁ . inake
atirikta anya jinjin bhāiyoṁkī isameṁ sahāyatā milī hai maiṁ un sabakā r̥ṇī hūn̐ .
maiṁne yah anuvād pravacanasārake prati bhaktise aur gurudevakī preraṇāse prerit hokar nij
kalyāṇake hetu, bhavabhayase ḍarateḍarate kiyā hai . anuvād karate huye śāstrake mūl āśayameṁ
koī antar na paṛane pāye, is or maiṁne pūrīpūrī sāvadhānī rakhī hai; tathāpi alpajñatāke
kāraṇ usameṁ kahīṁ koī āśay badal gayā ho yā koī bhūl rah gaī ho to usake liye
maiṁ śāstrakār śrī kundakundācāryabhagavān, ṭīkākār śrī amr̥tacandrācāryadev aur mumukṣu
pāṭhakoṁse aṁtaḥkaraṇapūrvak kṣamāyācanā karatā hūn̐
.

Page -13 of 513
PDF/HTML Page 20 of 546
single page version

background image
merī āṁtarik bhāvanā hai ki yah anuvād bhavya jīvoṁko jinakathit vastuvijñānakā
nirṇay karākar, atīndriy jñān aur sukhakī śraddhā karākar, pratyek dravyakā saṁpūrṇa svātaṁtrya
samajhākar, dravyasāmānyameṁ līn honerūp śāśvat sukhakā paṁth dikhāye
. ‘paramānandarūpī
sudhārasake pipāsu bhavya jīvoṁke hitārtha’ śrī amr̥tacandrācāryadevane is mahāśāstrakī vyākhyā
kī hai
. jo jīv isameṁ kathit paramakalyāṇakārī bhāvoṁko hr̥dayagat kareṁge ve avaśya
paramānandarūpī sudhārasake bhājan hoṁge . jab tak ye bhāv hr̥dayagat na hoṁ tab tak niś
din yahī bhāvanā, yahī vicār, yahī maṁthan aur yahī puruṣārtha kartavya hai . yahī
paramānandaprāptikā upāy hai . śrī amr̥tacandrācāryadev dvārā tattvadīpikākī pūrṇāhuti karate huye
bhāvit bhāvanāko bhākar yah upodghāt pūrṇa karatā hūn̐‘‘ānandāmr̥take pūrase paripūrṇa
pravāhit kaivalyasaritāmeṁ jo nimagna hai, jagatko dekhaneke liye samartha mahājñānalakṣmī jisameṁ
mukhya hai, jo uttam ratnake kiraṇoṁke samān spaṣṭa hai aur jo iṣṭa hai
aise prakāśamān
svatattvako jīv syātkāralakṣaṇase lakṣit jinendraśāsanake vaś prāpta hoṁ .’’
śrutapaṁcamī, vi0 saṁ0 2004
jo jāṇaṁdi arahaṁtaṁ davvattaguṇattapajjayattehiṁ .
so jāṇadi appāṇaṁ moho khalu jāli tassa layaṁ ..
jīvo vavagadamoho uvaladdho taccamappaṇo sammaṁ .
jahadi jadi rāgadose so appāṇaṁ lahadi suddhaṁ ..
savve vi ya arahaṁtā teṇ vidhāṇeṇ khavidakammaṁsā .
kiccā tadhovadesaṁ ṇivvādā te ṇamo tesiṁ ..
śrīmad bhagavatkuṁdakuṁdācāryadev
himmatalāl jeṭhālāl śāh