Page 488 of 513
PDF/HTML Page 521 of 546
single page version
bhāvaparāvartābhāvāt
sampūrṇa śrāmaṇyavāle sākṣāt śramaṇako mokṣatatva jānanā, kyoṁki pahaleke sakal karmoṁke phal
usane līlāmātrase naṣṭa kar diye haiṁ isaliye aur vah nūtan karmaphaloṁko utpanna nahīṁ karatā
isaliye punaḥ prāṇadhāraṇarūp dīnatāko prāpta na hotā huā dvitīy bhāvarūp parāvartanake abhāvake
kāraṇ śuddhasvabhāvameṁ
[viṣayeṣu na avasaktāḥ ] viṣayoṁmeṁ āsakta nahīṁ haiṁ, [te ] ve [śuddhāḥ iti nirdiṣṭāḥ ] ‘śuddha’
kahe gaye haiṁ
āsakta nahi viṣayo viṣe je, ‘śuddha’ bhākhyā temane. 273
Page 489 of 513
PDF/HTML Page 522 of 546
single page version
svarūpaguptasuṣuptakalpāntastattvavr̥ttitayā viṣayeṣu manāgapyāsaktimanāsādayantaḥ samastānubhāvavanto
bhagavantaḥ śuddhā evāsaṁsāraghaṭitavikaṭakarmakavāṭavighaṭanapaṭīyasādhyavasāyen prakaṭīkriyamāṇā-
vadānā mokṣatattvasādhanatattvamavabudhyatām
āā
ā
rra
rayalakṣaṇaṁ
(tejasvī) ātmatattvake svarūpako jinane samasta bahiraṁg tathā antaraṁg saṁgatike parityāgase
vivikta (bhinna) kiyā hai, aur (isaliye) antaḥtattvakī vr̥tti (-ātmākī pariṇati) svarūp
gupta tathā suṣupta (jaise ki so gayā ho) samān (
che śuddhane nirvāṇ, śuddha ja siddha, praṇamuṁ tehane. 274
Page 490 of 513
PDF/HTML Page 523 of 546
single page version
svaparavibhāgo bhāvanamaskāro‘stu
śuddhake [nirvāṇaṁ ] nirvāṇ hotā hai; [saḥ ev ] vahī (-śuddha hī) [siddhaḥ ] siddha hotā hai;
[tasmai namaḥ ] use namaskār ho
jñān ve ‘śuddha’ ke hī hote haiṁ; nirvighna
hī hotā hai; aur ṭaṁkotkīrṇa paramānanda
vacanavistārase bas ho ! sarva manorathoṁke sthānabhūt, mokṣatatvake sādhanatatvarūp, ‘śuddha’ko,
jisameṁ paraspar aṁgaaṁgīrūpase pariṇamit
Page 491 of 513
PDF/HTML Page 524 of 546
single page version
svabhāvo jñānāvaraṇādyaṣṭavidhakarmarahitatven samyaktvādyaṣṭaguṇāntarbhūtānantaguṇasahitaḥ siddho bhagavān sa
caiv śuddhaḥ ev
kālen ] alpa kālameṁ hī [pravacanasāraṁ ] pravacanake sārako (-bhagavān ātmāko) [prāpnoti ]
pātā hai
Page 492 of 513
PDF/HTML Page 525 of 546
single page version
pravāhāvasthāyitven sakalārthasārthātmakasya pravacanasya sārabhūtaṁ bhūtārthasvasaṁvedyadivyajñānānanda-
svabhāvamananubhūtapūrvaṁ bhagavantamātmānamavāpnoti
samyagdarśanasya tadviṣayabhūtānekāntātmakaparamātmādidravyāṇāṁ ten vyavahārasamyaktven sādhyasya nij-
śuddhātmarucirūpaniścayasamyaktvasya ca, tathaiv ca vratasamitigu ptyādyanuṣṭhānarūpasya sarāgacāritrasya tenaiv
sādhyasya svaśuddhātmaniścalānubhūtirūpasya vītarāgacāritrasya ca pratipādakatvātpravacanasārābhidheyam
saptanavatigāthābhi
nāmakā tr̥tīy śrutaskaṁdh samāpta huā
Page 493 of 513
PDF/HTML Page 526 of 546
single page version
jñānalakṣaṇapramāṇapūrvakasvānubhavapramīyamāṇatvāt
jo ek śrutajñānasvarūp pramāṇ hai, us pramāṇapūrvak svānubhavase (vah ātmadravya) pramey hotā
hai (-jñāt hotā hai)
niśānakī or hai, usīprakār ātmā astitvanayase svacatuṣṭayase astitvavālā hai
bāṇakī bhān̐ti
apekṣāse saṁdhānadaśāmeṁ nahīṁ rahā huā aur anya bāṇake bhāvakī apekṣāse alakṣyonmukh hai,
Page 494 of 513
PDF/HTML Page 527 of 546
single page version
lakṣyonmukh tathā alakṣyonmukh aise pahaleke bāṇakī bhān̐ti
astitva
nahīṁ sthit, saṁdhān avasthāmeṁ rahe hue tathā saṁdhān avasthāmeṁ na rahe hue aur lakṣyonmukh tathā
alakṣyonmukh aise pahalekī bāṇakī bhān̐ti
ātmā avaktavyanayase yugapat svacatuṣṭay aur paracatuṣṭayakī apekṣāse avaktavya hai
paracatuṣṭase) lohamay tathā alohamay, ḍorī aur dhanuṣake madhyameṁ sthit tathā ḍorī aur dhanuṣake
madhyameṁ nahīṁ sthit, saṁdhān avasthāeṁ rahe hue tathā saṁdhān avasthāmeṁ rahe hue aur lakṣyonmukh
tathā alakṣyonmukh aise pahaleke bāṇakī bhān̐ti
Page 495 of 513
PDF/HTML Page 528 of 546
single page version
vasthalakṣyonmukhālakṣyonmukhaprāktanaviśikhavat
svaparacatuṣṭayakī apekṣāse (1) astitvavālā tathā (2) avaktavya hai
(yugapat svaparacatuṣṭayase) lohamay tathā alohamay, ḍorī aur dhanuṣake madhyameṁ sthit tathā ḍorī
aur dhanuṣake madhyameṁ nahīṁ sthit, saṁdhān avasthāmeṁ rahe hue tathā saṁdhān avasthāmeṁ na rahe hue
aur lakṣyonmukh tathā alakṣyonmukh aise pahaleke bāṇakī bhān̐ti
(2) avaktavya hai, usīprakār ātmā nāstitva
lohamay tathā alohamay, ḍoro aur dhanuṣake madhyameṁ sthit tathā pratyañcā aur dhanuṣake madhyameṁ
nahīṁ sthit, saṁdhān avasthāmeṁ rahe hue tathā saṁdhān avasthāmeṁ na rahe hue aur lakṣyonmukh tathā
alakṣyonmukh aise pahaleke bāṇakī bhān̐ti
(2) alohamay tathā (3) avaktavya hai, usīprakār ātmā astitva
Page 496 of 513
PDF/HTML Page 529 of 546
single page version
prākta naviśikhavat
bhedavālā hai
hai
kahā jātā hai
khyālameṁ ātā hai, jaise ki bālak seṭhapane svarūp bhāvī paryāyarūpase khyālameṁ ātā hai aur
muni rājāsvarūp bhūrtaparyāyarūpase ātā hai
pratibhāsit hotī hai
Page 497 of 513
PDF/HTML Page 530 of 546
single page version
vyāpta hotā hai
Page 498 of 513
PDF/HTML Page 531 of 546
single page version
svabhāvase hī nukīlā hai) aise paine kān̐ṭekī bhān̐ti
luhārake dvārā nok nikālī gaī ho aise paine bāṇakī bhān̐ti
Page 499 of 513
PDF/HTML Page 532 of 546
single page version
rahitaparamānandaikalakṣaṇasukhāmr̥tarasāsvādānubhavamalabhamānaḥ san pūrṇamāsīdivase jalakallolakṣubhitasamudra
jātā hai aise daivavādīkī bhān̐ti
Page 500 of 513
PDF/HTML Page 533 of 546
single page version
iti
raktakā vikār dūr honese ān̐khe khul jāyeṁ aur nidhān prāpta ho, us prakār
ciṁtāmaṇi
usase viyukta honevāle paramāṇukī bhān̐ti
pānerūp dvaitako prāpta hotā hai aur paramāṇuke mokṣameṁ vah paramāṇu anya paramāṇuse pr̥thak honerūp
dvaitako pātā hai, us prakār
pariṇamit hotā huā paramāṇu akelā hī baddha aur mukta hotā hai, us prakār
Page 501 of 513
PDF/HTML Page 534 of 546
single page version
parasparamatadbhāvamātreṇāśakyavivecanatvādamecakasvabhāvaikadharmavyāpakaikadharmitvādyathoditaikāntātmā-
vartanādiparaṁparādurlabhānyapi kathaṁcitkākatālīyanyāyenāvāpya sakalavimalakevalajñānadarśanasvabhāvanij-
vāstavameṁ samyak hai
Page 502 of 513
PDF/HTML Page 535 of 546
single page version
nmecakasvabhāvānantadharmavyāpyekadharmitvād
svātmadravyaṁ śuddhacinmātramantaḥ
samavāyātmak (samudāyasvarūp) ek samudrakī bhān̐ti, ananta dharmoṁko vasturūpase pr̥thak karanā
aśakya honese ātmadravya
dharmako jānanevāle ek nayase dekhā jāy to ātmā ek dharma svarūp jñāt hotā hai; parantu jaise
ek hī sāth sarva nadiyoṁke jalako jānanevāle jñānase dekhā jāy to samudra sarva nadiyoṁke
jalasvarūp jñāt hotā hai, usīprakār ek hī sāth sarvadharmoṁko jānanevāle pramāṇase dekhā jāy
to ātmā anek dharmasvarūp jñāt hotā hai
ātmadravyako bhītarameṁ śuddha caitanyamātra dekhate hī haiṁ
Page 503 of 513
PDF/HTML Page 536 of 546
single page version
bahirarthavyaktiṣu pravr̥ttamaitrīkasya śithilitātmavivekatayātyantabahirmukhasya punaḥ paudgalikakarma-
nirmāpakarāgadveṣadvaitamanuvartamānasya dūrat evātmāvāptiḥ
jñānapūrvakavibhāgakaraṇāt
jñaptivyaktinimittatayā jñeyabhūtāsu bahirarthavyaktiṣu na nām maitrī pravartate; tataḥ
supratiṣṭhitātmavivekatayātyantamantarmukhībhūtaḥ paudgalikakarmanirmāpakarāgadveṣadvaitānuvr̥ttidūrībhūto
dūrat evānanubhūtapūrvamapūrvajñānānandasvabhāvaṁ bhagavantamātmānamavāpnoti
mohakallolakṣobharahitaprastāve yadā nijaśuddhātmasvarūpe sthiro bhavati tadā tadaiv nijaśuddhātmasvarūpaṁ
prāpnoti
usakī maitrī pravartatī hai, isaliye ātmavivek śithil huā honese atyanta bahirmukh aisā vah
punaḥ paudgalik karmake racayitā rāgadveṣadvaitarūp pariṇamit hotā hai aur isaliye usake
ātmaprāpti dūr hī hai
honese samudrakī bhān̐ti apanemeṁ hī ati niṣkaṁp rahatā huā ek sāth hī ananta jñaptivyaktiyoṁmeṁ
vyāpta hokar avakāśake abhāvake kāraṇ sarvathā vivartan [parivartan ] ko prāpta nahīṁ hotā, tab
jñaptivyaktiyoṁke nimittarūp honese jo jñeyabhūt haiṁ aisī bāhyapadārthavyaktiyoṁke prati use vāstavameṁ
maitrī nahīṁ pravartatī aur isaliye ātmavivek supratiṣṭhit [susthit ] huā honeke kāraṇ atyanta
antarmukh huā aisā yah ātmā paudgalik karmoṁke racayitā rāgadveṣadvaitarūp pariṇatise dūr hotā
huā pūrvameṁ anubhav nahīṁ kiye gaye apūrva jñānānandasvabhāvī bhagavān ātmāko ātyaṁtik rūpase
hī prāpta karatā hai
Page 504 of 513
PDF/HTML Page 537 of 546
single page version
jisameṁ mukhya hai, jo uttam ratna
isaprakār jan mohase mat nāco (
(
Page 505 of 513
PDF/HTML Page 538 of 546
single page version
aparamih na kiṁcittattvamekaṁ paraṁ cit
cāritrādhikāraśceti mahādhikāratrayeṇaikādaśādhikatriśatagāthābhiḥ
us samasta varṇanako ananta mahimāvān caitanya khā jātā hai; caitanyakī ananta mahimāke nikaṭ
sārā varṇan māno varṇan hī na huā ho is prakār tucchatāko prāpta hotā hai
[uttam ] tattva hai
śāh kr̥t gujarātī anuvādakā hindī rūpāntar samāpta huā
Page 506 of 513
PDF/HTML Page 539 of 546
single page version
vyavahāranayako gauṇ karanekā āśay hai aisā samajhanā cāhiye
hai
vyavahāranayako mukhya karake aur niścayanayako gauṇ rakhakar kathan kiyā jātā hai
ananya pariṇām hai
hī hotī jātī hai aur aśuddhatā ṭalatī hī jātī hai
Page 507 of 513
PDF/HTML Page 540 of 546
single page version