Page 8 of 513
PDF/HTML Page 41 of 546
single page version
ਨਮਸ੍ਕਾਰਂ ਕ੍ਰੁਤ੍ਵਾ
ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਜ੍ਞਾਨਸਂਪਨ੍ਨੋ ਭੂਤ੍ਵਾ, ਜੀਵਤ੍ਕਸ਼ਾਯਕਣਤਯਾ ਪੁਣ੍ਯਬਨ੍ਧਸਂਪ੍ਰਾਪ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤਂ ਸਰਾਗਚਾਰਿਤ੍ਰਂ
ਭਕ੍ਤਿਭਾਵਸੇ ਸ੍ਵਪਰਕਾ ਭੇਦਵਿਲਿਨ ਹੋ ਜਾਨੇਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਸੇ ਉਸਮੇਂ ਅਦ੍ਵੈਤ ਪਾਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ
Page 9 of 513
PDF/HTML Page 42 of 546
single page version
ਭੀ)
ਪ੍ਰਤਿਜ੍ਞਾਕਾ ਅਰ੍ਥ ਹੈ
ਕਰਤੇ ਹੈਂ :
ਵੀਤਰਾਗਚਾਰਿਤ੍ਰਾਖ੍ਯਂ ਸਾਮ੍ਯਮੁਪਸਮ੍ਪਦ੍ਯੇ
ਰੁਚਿਰੂਪਂ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਮਿਤ੍ਯੁਕ੍ਤਲਕ੍ਸ਼ਣਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਸ੍ਵਭਾਵਂ, ਮਠਚੈਤ੍ਯਾਲਯਾਦਿਲਕ੍ਸ਼ਣਵ੍ਯਵਹਾਰਾਸ਼੍ਰਮਾਦ੍ਵਿਲਕ੍ਸ਼ਣਂ, ਭਾਵਾ-
ਸ਼੍ਰਮਰੂਪਂ ਪ੍ਰਧਾਨਾਸ਼੍ਰਮਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ, ਤਤ੍ਪੂਰ੍ਵਕਂ ਕ੍ਰਮਾਯਾਤਮਪਿ ਸਰਾਗਚਾਰਿਤ੍ਰਂ ਪੁਣ੍ਯਬਨ੍ਧਕਾਰਣਮਿਤਿ ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹ੍ਰੁਤ੍ਯ
Page 10 of 513
PDF/HTML Page 43 of 546
single page version
ਨਿਰ੍ਵਾਣ [ਸਂਪਦ੍ਯਤੇ ] ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਹੋਤੀ ਹੈ
Page 11 of 513
PDF/HTML Page 44 of 546
single page version
ਧ੍ਰੁਤ੍ਵਾਥਵਾਸ੍ਯ ਸੂਤ੍ਰਸ੍ਯਾਗ੍ਰੇ ਸੂਤ੍ਰਮਿਦਮੁਚਿਤਂ ਭਵਤ੍ਯੇਵਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ੍ਯ ਸੂਤ੍ਰਮਿਦਂ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਯਤੀਤਿ ਪਾਤਨਿਕਾਲਕ੍ਸ਼ਣਂ
ਯਥਾਸਂਭਵਂ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਜ੍ਞਾਤਵ੍ਯਮ੍ --
(ਭਾਵ) ਹੈ
ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਐਸਾ ਜੀਵਕਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ
Page 12 of 513
PDF/HTML Page 45 of 546
single page version
ਧਰ੍ਮਃ
ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਮਤਿ ਯੇਨ ਪਰ੍ਯਾਯੇਣ ਦ੍ਰਵ੍ਯਂ ਕਰ੍ਤ੍ਰੁ ਤਤ੍ਕਾਲੇ ਤਨ੍ਮਯਂ ਭਵਤੀਤਿ ਪ੍ਰਜ੍ਞਪ੍ਤਂ ਯਤਃ ਕਾਰਣਾਤ੍,
ਭਵਤਿ
ਦੇਵਨੇ) ਕਹਾ ਹੈ; [ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ] ਇਸਲਿਯੇ [ਧਰ੍ਮਪਰਿਣਤਃ ਆਤ੍ਮਾ ] ਧਰ੍ਮਪਰਿਣਤ ਆਤ੍ਮਾਕੋ [ਧਰ੍ਮਃ
ਮਨ੍ਤਵ੍ਯਃ ] ਧਰ੍ਮ ਸਮਝਨਾ ਚਾਹਿਯੇ
Page 13 of 513
PDF/HTML Page 46 of 546
single page version
ਧਰ੍ਮਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇ ਸੇ ਧਰ੍ਮ ਹੀ ਹੈ
ਹੈ
ਅਸ਼ੁਭਃ ] ਤਬ ਸ਼ੁਭ ਯਾ ਅਸ਼ੁਭ (ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ) ਹੋਤਾ ਹੈ, [ਸ਼ੁਦ੍ਧੇਨ ] ਔਰ ਜਬ ਸ਼ੁਦ੍ਧਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ
ਹੋਤਾ ਹੈ [ਤਦਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧਃ ਹਿ ਭਵਤਿ ] ਤਬ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਸ਼ੁਦ੍ਧੇ ਪ੍ਰਣਮਤਾਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧ, ਪਰਿਣਾਮ ਸ੍ਵਭਾਵੀ ਹੋਈਨੇ
Page 14 of 513
PDF/HTML Page 47 of 546
single page version
ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭਸ਼ੁਦ੍ਧਤ੍ਵਮ੍
ਵ੍ਯਵਹਾਰੇਣ ਗ੍ਰੁਹਸ੍ਥਾਪੇਕ੍ਸ਼ਯਾ ਯਥਾਸਂਭਵਂ ਸਰਾਗਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਪੂਰ੍ਵਕਦਾਨਪੂਜਾਦਿਸ਼ੁਭਾਨੁਸ਼੍ਠਾਨੇਨ, ਤਪੋਧਨਾਪੇਕ੍ਸ਼ਯਾ ਤੁ
ਮੂਲੋਤ੍ਤਰਗੁਣਾਦਿਸ਼ੁਭਾਨੁਸ਼੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਣਤਃ ਸ਼ੁਭੋ ਜ੍ਞਾਤਵ੍ਯ ਇਤਿ
ਕਥਿਤਾਃ
ਸ਼ਟਕੇ ਤਾਰਤਮ੍ਯੇਨ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਃ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਸਯੋਗ੍ਯਯੋਗਿਜਿਨਗੁਣਸ੍ਥਾਨਦ੍ਵਯੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਫਲਮਿਤਿ
ਪਰਿਣਾਮਸ੍ਵਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਸ਼ੁਭ ਯਾ ਅਸ਼ੁਭ ਹੋਤਾ ਹੈ (ਉਸ ਸਮਯ ਆਤ੍ਮਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸ਼ੁਭ ਯਾ ਅਸ਼ੁਭ
ਹੈ); ਔਰ ਜਬ ਵਹ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਰਾਗਭਾਵਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਰਾਗਪਰਿਣਤ (ਰਂਗ ਰਹਿਤ)
ਸ੍ਫ ਟਿਕਕੀ ਭਾਁਤਿ, ਪਰਿਣਾਮਸ੍ਵਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਲਾਲ ਯਾ ਕਾਲਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਅਨੁਸ਼੍ਠਾਨਰੂਪ ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗਮੇਂ ਔਰ ਮੁਨਿਦਸ਼ਾਮੇਂ ਮੂਲਗੁਣ ਤਥਾ ਉਤ੍ਤਰਗੁਣ ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਸ਼ੁਭ ਅਨੁਸ਼੍ਠਾਨਰੂਪ
ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸ਼ੁਭ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਔਰ ਜਬ ਮਿਥ੍ਯਾਤ੍ਵਾਦਿ ਪਾਁਚ ਪ੍ਰਤ੍ਯਯਰੂਪ
ਅਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਸ਼ੁਭ ਹੋਤਾ ਹੈ ਔਰ ਜੈਸੇ ਸ੍ਫ ਟਿਕਮਣਿ ਅਪਨੇ
ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਨਿਰ੍ਮਲ ਰਂਗਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤ੍ਮਾ ਭੀ ਜਬ
ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਰਤ੍ਨਤ੍ਰਯਾਤ੍ਮਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਮੇਂ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋਤਾ ਹੈ
Page 15 of 513
PDF/HTML Page 48 of 546
single page version
ਹੁਆ) ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗ, ਸਾਤਵੇਂਸੇ ਬਾਰਹਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨ ਤਕ ਤਾਰਤਮ੍ਯ ਪੂਰ੍ਵਕ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗ ਔਰ ਅਨ੍ਤਿਮ ਦੋ
ਗੁਣਸ੍ਥਾਨੋਂਮੇਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਕਾ ਫਲ ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ,
[ਦ੍ਰਵ੍ਯਗੁਣਪਰ੍ਯਯਸ੍ਥਃ ] ਦ੍ਰਵ੍ਯ -ਗੁਣ -ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਰਹਨੇਵਾਲਾ ਔਰ [ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਃ ] (ਉਤ੍ਪਾਦ-
ਵ੍ਯਯਧ੍ਰੌਵ੍ਯਮਯ) ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ ਬਨਾ ਹੁਆ ਹੈ
ਗੁਣ -ਦ੍ਰਵ੍ਯ -ਪਰ੍ਯਯਸ੍ਥਿਤ ਨੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸਿਦ੍ਧ ਪਦਾਰ੍ਥ ਛੇ
Page 16 of 513
PDF/HTML Page 49 of 546
single page version
ਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਤ੍ਤਿਮਚ੍ਚ
ਵਿਭਾਵਪਰ੍ਯਾਯੇਸ਼ੁ ਨਯਵਿਭਾਗੇਨ ਯਥਾਸਂਭਵਂ ਵਿਜ੍ਞੇਯਮ੍, ਤਥੈਵ ਪੁਦ੍ਗਲਾਦਿਸ਼੍ਵਪਿ
ਇਤ੍ਯਾਦਿ (ਦੂਧ, ਦਹੀ ਵਗੈਰਹ) ਕੇ ਪਰਿਣਾਮੋਂਕੇ ਸਾਥ
ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ, ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਸ੍ਵਾਸ਼੍ਰਯਭੂਤ ਵਸ੍ਤੁਕੇ ਅਭਾਵਮੇਂ (ਅਪਨੇ ਆਸ਼੍ਰਯਰੂਪ ਜੋ ਵਸ੍ਤੁ ਹੈ ਵਹ ਨ ਹੋ
ਤੋ ) ਨਿਰਾਸ਼੍ਰਯ ਪਰਿਣਾਮਕੋ ਸ਼ੂਨ੍ਯਤਾਕਾ ਪ੍ਰਸਂਗ ਆਤਾ ਹੈ
ਰਹੀ ਹੁਈ ਔਰ ਉਤ੍ਪਾਦ -ਵ੍ਯਯ -ਧ੍ਰੌਵ੍ਯਮਯ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਸੇ ਬਨੀ ਹੁਈ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਵਸ੍ਤੁ ਪਰਿਣਾਮ-
ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲੀ ਹੀ ਹੈ
ਵਸ੍ਤੁਰੂਪ ਆਸ਼੍ਰਯਕੇ ਬਿਨਾ ਪਰਿਣਾਮ ਕਿਸਕੇ ਆਸ਼੍ਰਯਸੇ ਰਹੇਂਗੇ ? ਗੋਰਸਰੂਪ ਆਸ਼੍ਰਯਕੇ ਬਿਨਾ ਦੂਧ, ਦਹੀ
ਇਤ੍ਯਾਦਿ ਪਰਿਣਾਮ ਕਿਸਕੇ ਆਧਾਰਸੇ ਹੋਂਗੇ ?
Page 17 of 513
PDF/HTML Page 50 of 546
single page version
ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਭਾਵਸ਼੍ਚੇਤਿ ਗ੍ਰੁਹ੍ਯਤੇ
(ਪਰਿਣਮਨ) ਹੋਤੀ ਹੀ ਰਹਤੀ ਹੈ
ਪਰਿਣਾਮਕੇ ਤ੍ਯਾਗਕੇ ਲਿਯੇ) ਉਨਕਾ ਫਲ ਵਿਚਾਰਤੇ ਹੈਂ :
[ਪ੍ਰਾਪ੍ਨੋਤਿ ] ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ [ਸ਼ੁਭੋਪਯੁਕ੍ਤਃ ਚ ] ਔਰ ਯਦਿ ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗਵਾਲਾ ਹੋ ਤੋ (ਸ੍ਵਰ੍ਗਸੁਖਮ੍ )
ਸ੍ਵਰ੍ਗਕੇ ਸੁਖਕੋ (ਬਨ੍ਧਕੋ) ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਤੇ ਪਾਮਤੋ ਨਿਰ੍ਵਾਣਸੁਖ, ਨੇ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸੁਖ ਸ਼ੁਭਯੁਕ੍ਤ ਜੋ
Page 18 of 513
PDF/HTML Page 51 of 546
single page version
ਕਾਰ੍ਯਕਾਰਿਚਾਰਿਤ੍ਰਃ ਸ਼ਿਖਿਤਪ੍ਤਘ੍ਰੁਤੋਪਸਿਕ੍ਤਪੁਰੁਸ਼ੋ ਦਾਹਦੁਃਖਮਿਵ ਸ੍ਵਰ੍ਗਸੁਖਬਨ੍ਧਮਵਾਪ੍ਨੋਤਿ
ਨਿਤ੍ਯੇ ਸਹਸ੍ਰ ਦੁਃਖੇ ਪੀੜਿਤ, ਸਂਸਾਰਮਾਂ ਅਤਿ ਅਤਿ ਭਮੇ
ਜਬ ਵਹ ਧਰ੍ਮਪਰਿਣਤ ਸ੍ਵਭਾਵਵਾਲਾ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗ ਪਰਿਣਤਿਕੇ ਸਾਥ ਯੁਕ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ ਤਬ
ਜੋ
ਡਾਲ ਦਿਯਾ ਜਾਵੇ ਤੋ ਵਹ ਉਸਕੀ ਜਲਨਸੇ ਦੁਃਖੀ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਵਹ ਸ੍ਵਰ੍ਗ ਸੁਖਕੇ ਬਨ੍ਧਕੋ
ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗ ਉਪਾਦੇਯ ਹੈ ਔਰ ਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗ ਹੇਯ ਹੈ
Page 19 of 513
PDF/HTML Page 52 of 546
single page version
ਵਿਪਰੀਤਾਭਿਨਿਵੇਸ਼ਜਨਕੇਨ
ਦੁਃਖਿਤਃ ਸਨ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਵਭਾਵਭਾਵਨਾਚ੍ਯੁਤੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਰੇਤ੍ਯਨ੍ਤਂ ਭ੍ਰਮਤੀਤਿ ਤਾਤ੍ਪਰ੍ਯਾਰ੍ਥਃ
ਪਯੋਗਫਲਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਤਿ
ਅਭਿਦ੍ਰੁਤਃ ] ਸਦਾ ਪੀੜਿਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਅਤ੍ਯਂਤਂ ਭ੍ਰਮਤਿ ] (ਸਂਸਾਰਮੇਂ) ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੈ
ਪਰਿਭ੍ਰਮਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ (ਤਦ੍ਰੂਪ) ਹਜਾਰੋਂ ਦੁਃਖੋਂਕੇ ਬਨ੍ਧਨਕਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਤਾ ਹੈ; ਇਸਲਿਯੇ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੇ
ਲੇਸ਼ਮਾਤ੍ਰਕਾ ਭੀ ਅਭਾਵ ਹੋਨੇਸੇ ਯਹ ਅਸ਼ੁਭੋਪਯੋਗ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਹੇਯ ਹੀ ਹੈ
Page 20 of 513
PDF/HTML Page 53 of 546
single page version
ਵਿਚ੍ਛੇਦਹੀਨ ਛੇ ਸੁਖ ਅਹੋ ! ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਪ੍ਰਸਿਦ੍ਧਨੇ
ਮਨਸਿ ਧ੍ਰੁਤ੍ਵਾ ਸੂਤ੍ਰਮਿਦਂ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਯਤਿ ---
ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਰਮ੍ਭ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
[ਵਿਸ਼ਯਾਤੀਤਂ ] ਵਿਸ਼ਯਾਤੀਤ (ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ) [ਅਨੌਪਮ੍ਯਂ ] ਅਨੁਪਮ [ਅਨਨ੍ਤਂ ] ਅਨਨ੍ਤ (ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ)
[ਅਵ੍ਯੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਚ ] ਔਰ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨ (ਅਟੂਟ) ਹੈ
ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਆਤ੍ਮੋਤ੍ਪਨ੍ਨ’, (੩) ਪਰਾਸ਼੍ਰਯਸੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਸ਼ ਹੋਨੇਸੇ (
Page 21 of 513
PDF/HTML Page 54 of 546
single page version
ਪ੍ਰਤਪਨਾਦ੍ਵਿਜਯਨਾਤ੍ਤਪਃਸਂਯੁਕ੍ਤਃ
ਆਗਾਮੀ ਕਾਲਮੇਂ ਕਭੀ ਭੀ ਨਾਸ਼ਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਨ ਹੋਨੇਸੇ ‘ਅਨਨ੍ਤ’ ਔਰ (੬) ਬਿਨਾ ਹੀ ਅਨ੍ਤਰਕੇ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ
ਹੋਨੇਸੇ ‘ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨ’ ਸੁਖ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਸੇ ਨਿਸ਼੍ਪਨ੍ਨ ਹੁਏ ਆਤ੍ਮਾਓਂਕੇ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ (ਸੁਖ)
ਸਰ੍ਵਥਾ ਪ੍ਰਾਰ੍ਥਨੀਯ (ਵਾਂਛਨੀਯ) ਹੈ
[ਵਿਗਤਰਾਗਃ ] ਜੋ ਵੀਤਰਾਗ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਰਾਗ ਰਹਿਤ ਹੈਂ [ਸਮਸੁਖਦੁਃਖਃ ] ਔਰ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਸੁਖ -ਦੁਃਖ
ਸਮਾਨ ਹੈਂ, [ਸ਼੍ਰਮਣਃ ] ਐਸੇ ਸ਼੍ਰਮਣਕੋ (ਮੁਨਿਵਰਕੋ) [ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਃ ਇਤਿ ਭਣਿਤਃ ] ‘ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗੀ’
ਕਹਾ ਗਯਾ ਹੈ
ਸੁਖ ਦੁਃਖਮਾਂ ਸਮ ਸ਼੍ਰਮਣਨੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗ ਜਿਨੋ ਕਹੇ
Page 22 of 513
PDF/HTML Page 55 of 546
single page version
ਸੁਖਦੁਃਖਃ
ਸਂਯਮਨਾਤ
ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਔਰ ਆਚਰਣ ਹੋਨੇਸੇ) ਜੋ ਸ਼੍ਰਮਣ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੋ ਔਰ (ਉਨਕੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਕ) ਸੂਤ੍ਰੋਂਕੋ ਜਿਨ੍ਹੋਂਨੇ
ਭਲੀਭਾਁਤਿ ਜਾਨ ਲਿਯਾ ਹੈ ਐਸੇ ਹੈਂ, ਸਮਸ੍ਤ ਛਹ ਜੀਵਨਿਕਾਯਕੇ ਹਨਨਕੇ ਵਿਕਲ੍ਪਸੇ ਔਰ ਪਂਚੇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ
ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾਕੇ ਵਿਕਲ੍ਪਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕੋ
ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਵਕੀ ਉਤ੍ਕ੍ਰੁਸ਼੍ਟ ਭਾਵਨਾਸੇ) ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਆਤ੍ਮਸ੍ਵਰੂਪਕੋ ਪ੍ਰਗਟ ਕਿਯਾ ਹੋਨੇਸੇ ਜੋ ਵੀਤਰਾਗ ਹੈ,
ਔਰ ਪਰਮਕਲਾਕੇ ਅਵਲੋਕਨਕੇ ਕਾਰਣ ਸਾਤਾ ਵੇਦਨੀਯ ਤਥਾ ਅਸਾਤਾ ਵੇਦਨੀਯਕੇ ਵਿਪਾਕਸੇ ਉਤ੍ਪਨ੍ਨ
ਹੋਨੇਵਾਲੇ ਜੋ ਸੁਖ -ਦੁਃਖ ਉਨ ਸੁਖ -ਦੁਃਖ ਜਨਿਤ ਪਰਿਣਾਮੋਂਕੀ ਵਿਸ਼ਮਤਾਕਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋਨੇਸੇ
(ਪਰਮ ਸੁਖਰਸਮੇਂ ਲੀਨ ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਸ੍ਵਸਂਵੇਦਨਰੂਪ ਪਰਮਕਲਾਕੇ ਅਨੁਭਵਕੇ ਕਾਰਣ ਇਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟ
Page 23 of 513
PDF/HTML Page 56 of 546
single page version
ਪਯੋਗ ਇਤ੍ਯਭਿਧੀਯਤੇ
ਚੇਤਿ ‘ਪਕ੍ਖੀਣਘਾਇਕਮ੍ਮੋ’ ਇਤਿ ਪ੍ਰਭ੍ਰੁਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮ੍
ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਰਹਿਤ ਥਯੋ ਥਕੋ ਜ੍ਞੇਯਾਨ੍ਤਨੇ ਪਾਮੇ ਸਹੀ
ਮੋਹਰੂਪ ਰਜਸੇ ਰਹਿਤ [ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਭੂਤਃ ] ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਹੋਤਾ ਹੁਆ [ਜ੍ਞੇਯਭੂਤਾਨਾਂ ] ਜ੍ਞੇਯਭੂਤ ਪਦਾਰ੍ਥੋਂਕੇ [ਪਾਰਂ
ਯਾਤਿ ] ਪਾਰਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤਾ ਹੈ
Page 24 of 513
PDF/HTML Page 57 of 546
single page version
ਨਿਰਸ੍ਤਸਮਸ੍ਤਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਾਵਰਣਾਨ੍ਤਰਾਯਤਯਾ ਨਿਃਪ੍ਰਤਿਘਵਿਜ੍ਰੁਮ੍ਭਿਤਾਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿਸ਼੍ਚ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਭੂਤੋ
ਜ੍ਞੇਯਤ੍ਵਮਾਪਨ੍ਨਾਨਾਮਨ੍ਤਮਵਾਪ੍ਨੋਤਿ
ਸਂਜਾਤਸਰ੍ਵਜ੍ਞਸ੍ਯ ਜ੍ਞਾਨਸੁਖਾਦਿਕਂ ਵਿਚਾਰ੍ਯ ਪਸ਼੍ਚਾਦਾਤ੍ਮਕਾਰ੍ਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵ੍ਯਾਖ੍ਯਾਤਿ ---
ਉਪਯੋਗੇਨ ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ ਵਿਸ਼ੁਦ੍ਧੋ ਭੂਤ੍ਵਾ ਵਰ੍ਤਤੇ ਯਃ
ਵਿਗਤਾਵਰਣਾਨ੍ਤਰਾਯਮੋਹਰਜੋਭੂਤਃ ਸਨ੍
ਲਕ੍ਸ਼ਣੇਨੈਕਤ੍ਵਵਿਤਰ੍ਕਾਵੀਚਾਰਸਂਜ੍ਞਦ੍ਵਿਤੀਯਸ਼ੁਕ੍ਲਧ੍ਯਾਨੇਨ ਕ੍ਸ਼ੀਣਕਸ਼ਾਯਗੁਣਸ੍ਥਾਨੇਨ੍ਤਰ੍ਮੁਹੂਰ੍ਤਕਾਲਂ ਸ੍ਥਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਯੈ-
ਵਾਨ੍ਤ੍ਯਸਮਯੇ ਜ੍ਞਾਨਦਰ੍ਸ਼ਨਾਵਰਣਵੀਰ੍ਯਾਨ੍ਤਰਾਯਾਭਿਧਾਨਘਾਤਿਕਰ੍ਮਤ੍ਰਯਂ ਯੁਗਪਦ੍ਵਿਨਾਸ਼ਯਤਿ, ਸ ਜਗਤ੍ਤ੍ਰਯਕਾਲਤ੍ਰਯ-
ਵਰ੍ਤਿਸਮਸ੍ਤਵਸ੍ਤੁਗਤਾਨਨ੍ਤਧਰ੍ਮਾਣਾਂ ਯੁਗਪਤ੍ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਂ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਨੋਤਿ
ਜਾਨੇਸੇ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਨਿਰ੍ਵਿਕਾਰ ਚੈਤਨ੍ਯਵਾਲਾ ਔਰ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣ, ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਵਰਣ ਤਥਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕੇ
ਨਸ਼੍ਟ ਹੋ ਜਾਨੇਸੇ ਨਿਰ੍ਵਿਘ੍ਨ ਵਿਕਸਿਤ ਆਤ੍ਮਸ਼ਕ੍ਤਿਵਾਨ ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਜ੍ਞੇਯਤਾਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ
(ਪਦਾਰ੍ਥੋਂ) ਕੇ ਅਨ੍ਤਕੋ ਪਾ ਲੇਤਾ ਹੈ
ਸ਼ੁਦ੍ਧੋਪਯੋਗਕੇ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਦਸੇ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ
Page 25 of 513
PDF/HTML Page 58 of 546
single page version
ਸ੍ਵਯਮੇਵ ਜੀਵ ਥਯੋ ਥਕੋ ਤੇਨੇ ਸ੍ਵਯਂਭੂ ਜਿਨ ਕਹੇ
ਜ੍ਞਾਨਾਵਰਣ; ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਵਰਣ ਔਰ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਾ ਯੁਗਪਦ੍ ਕ੍ਸ਼ਯ ਕਰਕੇ ਸਮਸ੍ਤ ਜ੍ਞੇਯੋਂਕੋ ਜਾਨਨੇਵਾਲੇ
ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਤਾ ਹੈ
[ਇਤਿ ਨਿਰ੍ਦਿਸ਼੍ਟਃ ] ਐਸਾ ਜਿਨੇਨ੍ਦ੍ਰਦੇਵਨੇ ਕਹਾ ਹੈ
Page 26 of 513
PDF/HTML Page 59 of 546
single page version
ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਜ੍ਞਾਨਵਿਪਰਿਣਮਨਸ੍ਵਭਾਵਸ੍ਯਾਧਾਰਭੂਤਤ੍ਵਾਦਧਿਕਰਣਤ੍ਵਮਾਤ੍ਮਸਾਤ੍ਕੁਰ੍ਵਾਣਃ, ਸ੍ਵਯਮੇਵ
ਸ਼ਟ੍ਕਾਰਕੀਰੂਪੇਣੋਪਜਾਯਮਾਨਃ, ਉਤ੍ਪਤ੍ਤਿਵ੍ਯਪੇਕ੍ਸ਼ਯਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯਭਾਵਭੇਦਭਿਨ੍ਨਘਾਤਿਕਰ੍ਮਾਣ੍ਯਪਾਸ੍ਯ ਸ੍ਵਯਮੇਵਾ-
ਵਿਰ੍ਭੂਤਤ੍ਵਾਦ੍ਵਾ ਸ੍ਵਯਂਭੂਰਿਤਿ ਨਿਰ੍ਦਿਸ਼੍ਯਤੇ
ਕਿਯਾ ਹੈ ਐਸਾ, (੨) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਯਂ
ਹੀ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਹੋਨੇਸੇ (
ਹੋਨੇਸੇ ਕਰਣਤਾਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, (੪) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੇ
ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਕਰ੍ਮ ਦ੍ਵਾਰਾ ਸਮਾਸ਼੍ਰਿਤ ਹੋਨੇਸੇ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਕਰ੍ਮ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਹੀ ਦੇਨੇਮੇਂ ਆਤਾ
ਹੋਨੇਸੇ) ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨਤਾਕੋ ਧਾਰਣ ਕਰਤਾ ਹੁਆ, (੫) ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਮਯ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ
ਹੋਨੇਕੇ ਸਮਯ ਪੂਰ੍ਵਮੇਂ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਮਾਨ
ਅਨਨ੍ਤਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ਤ ਜ੍ਞਾਨਰੂਪਸੇ ਪਰਿਣਮਿਤ ਹੋਨੇਕੇ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਆਧਾਰ ਹੋਨੇ ਸੇ ਅਧਿਕਰਣਤਾ
ਕੋ ਆਤ੍ਮਸਾਤ੍ ਕਰਤਾ ਹੁਆ
Page 27 of 513
PDF/HTML Page 60 of 546
single page version
ਲਿਯੇ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਵਹ ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ; ਜਿਸਮੇਂਸੇ ਕਰ੍ਮ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਧ੍ਰੁਵਵਸ੍ਤੁ ਅਪਾਦਾਨ
ਹੈ, ਔਰ ਜਿਸਮੇਂ ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਜਿਸਕੇ ਆਧਾਰਸੇ ਕਰ੍ਮ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਵਹ ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ
ਹੈ ਵਹਾਁ ਨਿਸ਼੍ਚਯਕਾਰਕ ਹੈਂ
ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ; ਟੋਕਰੀਮੇਂਸੇ ਮਿਟ੍ਟੀ ਲੇਕਰ ਘੜਾ ਬਨਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਟੋਕਰੀ ਅਪਾਦਾਨ ਹੈ, ਔਰ ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀਕੇ
ਆਧਾਰ ਪਰ ਘੜਾ ਬਨਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਪ੍ਰੁਥ੍ਵੀ ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ
ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ
ਹੈ; ਮਿਟ੍ਟੀਨੇ ਘੜਾਰੂਪ ਕਰ੍ਮ ਅਪਨੇਕੋ ਹੀ ਦਿਯਾ ਇਸਲਿਏ ਮਿਟ੍ਟੀ ਸ੍ਵਯਂ ਸਮ੍ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੈ; ਮਿਟ੍ਟੀਨੇ ਅਪਨੇਮੇਂਸੇ
ਪਿਂਡਰੂਪ ਅਵਸ੍ਥਾ ਨਸ਼੍ਟ ਕਰਕੇ ਘਟਰੂਪ ਕਰ੍ਮ ਕਿਯਾ ਔਰ ਸ੍ਵਯਂ ਧ੍ਰੁਵ ਬਨੀ ਰਹੀ ਇਸਲਿਏ ਵਹ ਸ੍ਵਯਂ
ਹੀ ਅਪਾਦਾਨ ਹੈ; ਮਿਟ੍ਟੀਨੇ ਅਪਨੇ ਹੀ ਆਧਾਰਸੇ ਘੜਾ ਬਨਾਯਾ ਇਸਲਿਯੇ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਅਧਿਕਰਣ ਹੈ
ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਛਹ ਕਾਰਕ ਹੀ ਪਰਮ ਸਤ੍ਯ ਹੈਂ