यथात्र सप्रदेशत्वे सति लोध्रादिभिः कषायितत्वात् मंजिष्ठरंगादिभिरुपश्लिष्टमेकं रक्तं दृष्टं वासः, तथात्मापि सप्रदेशत्वे सति काले मोहरागद्वेषैः कषायितत्वात् कर्मरजोभि- रुपश्लिष्ट एको बन्धो द्रष्टव्यः, शुद्धद्रव्यविषयत्वान्निश्चयस्य ।।१८८।।
अणुभागो अनुभागः फलदानशक्तिविशेषः भवतीति क्रियाध्याहारः । कथम्भूतो भवति । तिव्वो तीव्रः प्रकृष्टः परमामृतसमानः । कासां संबन्धी । सुहपयडीणं सद्वेद्यादिशुभप्रकृतीनाम् । कया कारण- भूतया । विसोही तीव्रधर्मानुरागरूपविशुद्धया । असुहाण संकिलेसम्मि असद्वेद्याद्यशुभप्रकृतीनां तु मिथ्या- त्वादिरूपतीव्रसंक्लेशे सति तीव्रो हालाहलविषसदृशो भवति । विवरीदो दु जहण्णो विपरीतस्तु जघन्यो गुडनिम्बरूपो भवति । जघन्यविशुद्धया जघन्यसंक्लेशेन च मध्यमविशुद्धया मध्यमसंक्लेशेन तु शुभा- शुभप्रकृतीनां खण्डशर्करारूपः काञ्जीरविषरूपश्चेति । एवंविधो जघन्यमध्यमोत्कृष्टरूपोऽनुभागः कासां संबन्धी भवति । सव्वपयडीणं मूलोत्तरप्रकृतिरहितनिजपरमानन्दैकस्वभावलक्षणसर्वप्रकारोपादेयभूतपरमात्म- द्रव्याद्भिन्नानां हेयभूतानां सर्वमूलोत्तरकर्मप्रकृतीनामिति कर्मशक्तिस्वरूपं ज्ञातव्यम् ।।“ “ “ “ “
नयेन बन्धकारणभूतरागादिपरिणतात्मैव बन्धो भण्यत इत्यावेदयति — सपदेसो लोकाकाशप्रमितासंख्येय- प्रदेशत्वात्सप्रदेशस्तावद्भवति सो अप्पा स पूर्वोक्तलक्षण आत्मा । पुनरपि किंविशिष्टः । कसायिदो
टीका : — जैसे जगतमें वस्त्र सप्रदेश होनेसे लोध, फि टकरी आदिसे १कषायित होता है, जिससे वह मंजीठादिके रंगसे संबद्ध होता हुआ अकेला ही रंगा हुआ देखा जाता है, इसीप्रकार आत्मा भी सप्रदेश होनेसे यथाकाल मोह – राग – द्वेषके द्वारा कषायित होनेसे कर्मरजके द्वारा श्लिष्ट होता हुआ अकेला ही बंध है; ऐसा देखना (-मानना) चाहिये, क्योंकि निश्चयका विषय शुद्ध द्रव्य है ।।१८८।।
अब निश्चय और व्यवहारका अविरोध बतलाते हैं : — १. कषायित = रंगा हुआ, उपरक्त, मलिन ।
अर्हंतदेवे योगीने; व्यवहार अन्य रीते कह्यो. १८९.