Pravachansar (Hindi).

< Previous Page   Next Page >


Page 370 of 513
PDF/HTML Page 403 of 546

 

३७०प्रवचनसार[ भगवानश्रीकुंदकुंद-
(शालिनी छंद)
जैनं ज्ञानं ज्ञेयतत्त्वप्रणेतृ
स्फीतं शब्दब्रह्म सम्यग्विगाह्य
संशुद्धात्मद्रव्यमात्रैकवृत्त्या
नित्यं युक्तैः स्थीयतेऽस्माभिरेवम्
।।१०।।
(शालिनी छंद)
ज्ञेयीकुर्वन्नंजसासीमविश्वं
ज्ञानीकुर्वन् ज्ञेयमाक्रान्तभेदम्
आत्मीकुर्वन् ज्ञानमात्मान्यभासि
स्फू र्जत्यात्मा ब्रह्म सम्पद्य सद्यः
।।११।।
दंसणसंसुद्धाणं सम्मण्णाणोवजोगजुत्ताणं
अव्वाबाधरदाणं णमो णमो सिद्धसाहूणं ।।“१४।।

णमो णमो नमो नमः पुनः पुनर्नमस्करोमीति भक्ति प्रकर्षं दर्शयति केभ्यः सिद्धसाहूणं सिद्धसाधुभ्यः सिद्धशब्दवाच्यस्वात्मोपलब्धिलक्षणार्हत्सिद्धेभ्यः, साधुशब्दवाच्यमोक्षसाधकाचार्यो- पाध्यायसाधुभ्यः पुनरपि कथंभूतेभ्यः दंसणसंसुद्धाणं मूढत्रयादिपञ्चविंशतिमलरहितसम्यग्दर्शन- संशुद्धेभ्यः पुनरपि कथंभूतेभ्यः सम्मण्णाणोवजोगजुत्ताणं संशयादिरहितं सम्यग्ज्ञानं, तस्योपयोगः सम्यग्ज्ञानोपयोगः, योगो निर्विकल्पसमाधिर्वीतरागचारित्रमित्यर्थः, ताभ्यां युक्ताः सम्यग्ज्ञानोपयोग- युक्तास्तेभ्यः पुनश्च किंरूपेभ्यः अव्वाबाधरदाणं सम्यग्ज्ञानादिभावनोत्पन्नाव्याबाधानन्तसुख- रतेभ्यश्च ।।“ “ “ “ “

१४।। इति नमस्कारगाथासहितस्थलचतुष्टयेन चतुर्थविशेषान्तराधिकारः समाप्तः एवं
[अब श्लोक द्वारा जिनेन्द्रोक्त शब्दब्रह्मके सम्यक् अभ्यासका फल कहा जाता है ]

अर्थ :इसप्रकार ज्ञेयतत्त्वको समझानेवाले जैन ज्ञानमेंविशाल शब्दब्रह्ममें सम्यक्तया अवगाहन करके (डुबकी लगाकर, गहराईमें उतरकर, निमग्न होकर) हम मात्र शुद्धआत्मद्रव्यरूप एक वृत्तिसे (परिणतिसे) सदा युक्त रहते हैं ।।१०।।

[अब श्लोकके द्वारा मुक्तात्माके ज्ञानकी महिमा गाकर ज्ञेयतत्त्वप्रज्ञापनाधिकारकी पूर्णाहूति की जा रही है ] :

अर्थ :आत्मा ब्रह्मको (परमात्मत्वको, सिद्धत्वको) शीघ्र प्राप्त करके, असीम (अनन्त) विश्वको शीघ्रतामें (एक समयमें) ज्ञेयरूप करता हुआ, भेदोंको प्राप्त ज्ञेयोंको ज्ञानरूप करता हुआ (अनेक प्रकारके ज्ञेयोंको ज्ञानमें जानता हुआ) और स्वपरप्रकाशक ज्ञानको आत्मारूप करता हुआ, प्रगटदैदीप्यमान होता है ।।११।।