समधिगतशुद्धात्मवृत्तीनां ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानां वैयावृत्त्यनिमित्तमेव शुद्धात्मवृत्ति- शून्यजनसम्भाषणमप्रसिद्धं, न पुनरन्यनिमित्तमपि ।।२५३।।
तपोधनानां न निन्दिता, न निषिद्धा । का कर्मतापन्ना । लोगिगजणसंभासा लौकिकजनैः सह संभाषा वचनप्रवृत्तिः । सुहोवजुदा वा अथवा सापि शुभोपयोगयुक्ता भण्यते । किमर्थं न निषिद्धा । वेज्जावच्चणिमित्तं वैयावृत्त्यनिमित्तम् । केषां वैयावृत्त्यम् । गिलाणगुरुबालवुड्ढसमणाणं ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानाम् । अत्र गुरुशब्देन स्थूलकायो भण्यते, अथवा पूज्यो वा गुरुरिति । तथाहि — यदा कोऽपि शुभोपयोगयुक्त आचार्यः सरागचारित्रलक्षणशुभोपयोगिनां वीतरागचारित्रलक्षणशुद्धोपयोगिनां वा वैयावृत्त्यं करोति, तदाकाले तद्वैयावृत्त्यनिमित्तं लौकिकजनैः सह संभाषणं करोति, न शेषकाल इति भावार्थः ।।२५३।। एवं गाथापञ्चकेन लौकिकव्याख्यानसंबन्धिप्रथमस्थलं गतम् । अथायं वैयावृत्त्यादिलक्षण- शुभोपयोगस्तपोधनैर्गौणवृत्त्या श्रावकैस्तु मुख्यवृत्त्या कर्तव्य इत्याख्याति — भणिदा भणिता कथिता । का कर्मतापन्ना । चरिया चर्या चारित्रमनुष्ठानम् । किंविशिष्टा । एसा एषा प्रत्यक्षीभूता । पुनश्च किंरूपा । पसत्थभूदा प्रशस्तभूता धर्मानुरागरूपा । केषां संबन्धिनी । समणाणं वा श्रमणानां वा पुणो घरत्थाणं
अन्वयार्थ : — [वा ] और [ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानाम् ] रोगी, गुरु (-पूज्य, बड़े), बाल तथा वृद्ध श्रमणोंकी [वैयावृत्यनिमित्तं ] सेवाके निमित्तसे, [शुभोपयुता ] शुभोपयोगयुक्त [लौकिकजनसंभाषा ] लौकिक जनोंके साथकी बातचीत [न निन्दिता ] निन्दित नहीं है ।।२५३।।
टीका : — शुद्धात्मपरिणतिको प्राप्त रोगी, गुरु, बाल और वृद्ध श्रमणोंकी सेवाके निमित्तसे ही (शुभोपयोगी श्रमणको) शुद्धात्मपरिणतिशून्य लोगोंके साथ बातचीत प्रसिद्ध है ( – शास्त्रोंमें निषिद्ध नहीं है ), किन्तु अन्य निमित्तसे भी प्रसिद्ध हो ऐसा नहीं है ।।२५३।।
अब, इस प्रकारसे कहे गये शुभोपयोगका गौण – मुख्य विभाग बतलाते हैं; (अर्थात् यह बतलाते हैं कि किसके शुभोपयोग गौण होता है और किसके मुख्य होता है ।) : —
तेना वडे ज गृहस्थ पामे मोक्षसुख उत्कृष्टने. २५४.