yatkil krameNaikaikamarthamAlambya pravartate gnAnan tadekArthAlambanAdutpannamanyArthAlambanAt pralIyamAnan nityamasattathA karmodayAdekAn vyaktin pratipannan punarvyaktyantaran pratipadyamAnan kShAyik- mapyasadanantadravyakShetrakAlabhAvAnAkrAntumashaktatvAt sarvagatan na syAt ..50..
athavA svasamvedanagnAnenAtmA gnAyate, tatashcha bhAvanA kriyate, tayA rAgAdivikalparahitasva- samvedanagnAnabhAvanayA kevalagnAnan cha jAyate . iti nAsti doSha ..49.. ath kramapravRuttagnAnen sarvagno na bhavatIti vyavasthApayati — uppajjadi jadi NANan utpadyate gnAnan yadi chet . kamaso kramasha sakAshAt . kinkin
TIkA : — jo gnAn kramasha ek ek padArthakA avalamban lekar pravRutti karatA hai vah (gnAn) ek padArthake avalambanase utpanna hokar dUsare padArthake avalambanase naShTa ho jAnese nitya nahIn hotA tathA karmodayake kAraN ek 1vyaktiko prApta karake phi ra anya vyaktiko prApta karatA hai isaliye kShAyik bhI na hotA huA, vah ananta dravya -kShetra -kAl -bhAvako prApta hone men (-jAnane men ) asamartha honeke kAraN sarvagat nahIn hai .
bhAvArtha : — kramasha pravartamAn gnAn anitya hai, kShAyopashamik hai; aisA kramik gnAnavAlA puruSh sarvagna nahIn ho sakatA ..50..
ab aisA nishchit hotA hai ki yugapat pravRuttike dvArA hI gnAnakA sarvagatatva siddha hotA hai (arthAt akramase pravartamAn gnAn hI sarvagat ho sakatA hai ) : —
anvayArtha : — [traikAlyanityaviShaman ] tInon kAlamen sadA viSham (asamAn jAtike), [sarvatra sambhavan ] sarva kShetrake [chitran ] anek prakArake [sakalan ] samasta padArthonko [jainan ] jinadevakA gnAn [yugapat jAnAti ] ek sAth jAnatA hai [aho hi ] aho ! [gnAnasya mAhAtmyam ] gnAnakA mAhAtmya ! ..51..
nitye viSham, vidhavidh, sakal padArthagaN sarvatrano, jinagnAn jANe yugapade, mahimA aho e gnAnano ! .51.
86pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. vyakti = pragaTatA; visheSh, bhed .