ath kramakRutapravRuttyA gnAnasya sarvagatatvan na siddhayatIti nishchinoti — upajjadi jadi NANan kamaso aTThe paDuchcha NANissa .
gneyabhUtAnAn parichchhedakA grAhakA . akhaNDaikapratibhAsamayan yanmahAsAmAnyan tatsvabhAvamAtmAnan yosau pratyakShan na jAnAti sa puruSha pratibhAsamayen mahAsAmAnyen ye vyAptA anantagnAnavisheShAsteShAn viShayabhUtA yenantadravyaparyAyAstAn kathan jAnAti, na kathamapi . ath etadAyAtam — ya AtmAnan na jAnAti sa sarvan na jAnAtIti . tathA choktam --‘‘eko bhAva sarvabhAvasvabhAva sarve bhAvA ekabhAvasvabhAvA . eko bhAvastattvato yen buddha sarve bhAvAstattvatasten buddhA ..’’ atrAh shiShya : – AtmaparignAne sati sarvaparignAnan bhavatItyatra vyAkhyAtan, tatra tu pUrvasUtre bhaNitan sarvaparignAne satyAtmaparignAnan bhavatIti . yadyevan tarhi chhadmasthAnAn sarvaparignAnan nAstyAtmaparignAnan kathan bhaviShyati, AtmaparignAnAbhAve chAtmabhAvanA kathan, tadabhAve kevalagnAnotpattirnAstIti . parihAramAh — parokShapramANabhUtashrutagnAnen sarvapadArthA gnAyante . kathamiti chet --lokAlokAdiparignAnan vyAptignAnarUpeN chhadmasthAnAmapi vidyate, tachcha vyAptignAnan parokShAkAreN kevalagnAnaviShayagrAhakan kathanchidAtmaiv bhaNyate .
bhAvArtha : — 48 aur 49vIn gAthAmen aisA batAyA gayA hai ki sabako nahIn jAnatA vah apaneko nahIn jAnatA, aur jo apaneko nahIn jAnatA vah sabako nahIn jAnatA . apanA gnAn aur sabakA gnAn ek sAth hI hotA hai . svayam aur sarva — in domense ekakA gnAn ho aur dUsarekA na ho yah asambhav hai .
yah kathan ekadesh gnAnakI apekShAse nahIn kintu pUrNagnAnakI (kevalagnAnakI) apekShAse hai ..49..
anvayArtha : — [yadi ] yadi [gnAnina gnAnan ] AtmAkA gnAn [kramasha ] kramasha [arthAn pratItya ] padArthonkA avalamban lekar [utpadyate ] utpanna hotA ho [tat ] to vah (gnAn) [ na ev nityan bhavati ] nitya nahIn hai, [na kShAyikan ] kShAyik nahIn hai, [na ev sarvagatam ] aur sarvagat nahIn hai ..50..
jo gnAn ‘gnAnI’nu Upaje kramasha arath avalambIne, to nitya nahi, kShAyik nahi ne sarvagat nahi gnAn e .50.