Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 16 of 546

 

[ 14 ]

samajhAyA gayA hai . usamen dravyasAmAnyakA svarUp jis alaukik shailIse siddha kiyA hai usakA dhyAn pAThakonko yah bhAg svayam hI samajhapUrvak paDhe binA AnA ashakya hai .

vAstavamen pravachanasAramen varNit yah dravyasAmAnya nirUpaN atyanta abAdhya aur param pratItikar hai . is prakAr dravyasAmAnyakI gnAnarUpI sudRuDh bhUmikA rachakar, dravya visheShakA asAdhAraN varNan, prANAdise jIvakI bhinnatA, jIv dehAdikAkartA, kArayitA, anumodak nahIn haiyah vAstavikatA, jIvako pudgalapiNDakA akartRutva, nishchayabandhakA svarUp, shuddhAtmAkI upalabdhikA phal, ekAgra sanchetanalakShaN dhyAn ityAdi anek viShay ati spaShTatayA samajhAe gae hain . in sabamen svaparakA bhedavignAn hI spaShTa tairatA dikhAI de rahA hai . sampUrNa adhikAr men vItarAg praNIt dravyAnuyogakA sattva khUb ThUns ThUns kar bharA hai, jinashAsanake maulik siddhAntonko abAdhyayuktise siddha kiyA hai . yah adhikAr jinashAsanake stambha samAn hai . isakA gaharAIse abhyAs karanevAle madhyastha supAtra jIvako aisI pratIti huye binA nahIn rahatI ki ‘jain darshan hI vastudarshan hai’ . viShayakA pratipAdan itanA prauDh, agAdh gaharAIyukta, marmasparshI aur chamatkRutimay hai ki vah mumukShuke upayogako tIkShNa banAkar shrutaratnAkarakI gambhIr gaharAImen le jAtA hai . kisI uchchakoTike mumukShuko nijasvabhAvaratnakI prApti karAtA hai, aur yadi koI sAmAnya mumukShu vahAn tak na pahunch sake to usake hRudayamen bhI itanI mahimA to avashya hI ghar kar letI hai ki ‘shrutaratnAkar adbhut aur apAr hai’ . granthakAr shrI kundakundAchAryadev aur TIkAkAr shrI amRutachandrAchAryadevake hRudayase pravAhit shrutagangAne tIrthankarake aur shrutakevaliyonke virahako bhulA diyA hai .

tIsare shrutaskandhakA nAm ‘charaNAnuyogasUchak chUlikA’ hai . shubhopayogI muniko antarang dashAke anurUp kis prakArakA shubhopayog vartatA hai aur sAth hI sAth sahajatayA bAharakI kaisI kriyAmen svayam vartanA hotI hain, vah isamen jinendra kathanAnusAr samajhAyA gayA hai . dIkShA grahaN karanekI jinokta vidhi, antarang sahaj dashAke anurUp bahirangayathAjAt -rUpatva, aTThAIs mUlaguN, antarangbahirang chhed, upadhiniShedh, utsargaapavAd, yuktAhAr vihAr, ekAgratArUp mokShamArga, munikA anya muniyonke pratikA vyavahAr Adi anek viShay isamen yukti sahit samajhAye gaye hain . granthakAr aur TIkAkAr AchAryayugalane charaNAnuyog jaise viShayako bhI Atmadravyako mukhya karake shuddhadravyAvalambI antarang dashAke sAth unun kriyAonkA yA shubhabhAvonkA sambandh darshAte hue nishchayvyavahArakI sandhipUrvak aisA chamatkArapUrNa varNan kiyA hai ki AcharaNapragnApan jaise adhikAramen bhI jaise koI shAntajharanese jharatA huA adhyAtmagIt gAyA jA rahA ho,aisA hI lagatA rahatA hai . Atmadravyako mukhya karake, aisA sayuktik aisA