Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 16 of 546

 

background image
samajhAyA gayA hai . usamen dravyasAmAnyakA svarUp jis alaukik shailIse siddha kiyA hai
usakA dhyAn pAThakonko yah bhAg svayam hI samajhapUrvak paDhe binA AnA ashakya hai .
vAstavamen pravachanasAramen varNit yah dravyasAmAnya nirUpaN atyanta abAdhya aur param
pratItikar hai . is prakAr dravyasAmAnyakI gnAnarUpI sudRuDh bhUmikA rachakar, dravya visheShakA
asAdhAraN varNan, prANAdise jIvakI bhinnatA, jIv dehAdikAkartA, kArayitA, anumodak nahIn
haiyah vAstavikatA, jIvako pudgalapiNDakA akartRutva, nishchayabandhakA svarUp, shuddhAtmAkI
upalabdhikA phal, ekAgra sanchetanalakShaN dhyAn ityAdi anek viShay ati spaShTatayA samajhAe
gae hain
. in sabamen svaparakA bhedavignAn hI spaShTa tairatA dikhAI de rahA hai . sampUrNa adhikAr
men vItarAg praNIt dravyAnuyogakA sattva khUb ThUns ThUns kar bharA hai, jinashAsanake maulik
siddhAntonko abAdhyayuktise siddha kiyA hai
. yah adhikAr jinashAsanake stambha samAn hai .
isakA gaharAIse abhyAs karanevAle madhyastha supAtra jIvako aisI pratIti huye binA nahIn rahatI
ki ‘jain darshan hI vastudarshan hai’
. viShayakA pratipAdan itanA prauDh, agAdh gaharAIyukta, marmasparshI
aur chamatkRutimay hai ki vah mumukShuke upayogako tIkShNa banAkar shrutaratnAkarakI gambhIr gaharAImen
le jAtA hai
. kisI uchchakoTike mumukShuko nijasvabhAvaratnakI prApti karAtA hai, aur yadi koI
sAmAnya mumukShu vahAn tak na pahunch sake to usake hRudayamen bhI itanI mahimA to avashya hI ghar
kar letI hai ki ‘shrutaratnAkar adbhut aur apAr hai’
. granthakAr shrI kundakundAchAryadev aur
TIkAkAr shrI amRutachandrAchAryadevake hRudayase pravAhit shrutagangAne tIrthankarake aur shrutakevaliyonke
virahako bhulA diyA hai
.
tIsare shrutaskandhakA nAm ‘charaNAnuyogasUchak chUlikA’ hai . shubhopayogI muniko antarang
dashAke anurUp kis prakArakA shubhopayog vartatA hai aur sAth hI sAth sahajatayA bAharakI
kaisI kriyAmen svayam vartanA hotI hain, vah isamen jinendra kathanAnusAr samajhAyA gayA hai
. dIkShA
grahaN karanekI jinokta vidhi, antarang sahaj dashAke anurUp bahirangayathAjAt -rUpatva, aTThAIs
mUlaguN, antarang
bahirang chhed, upadhiniShedh, utsargaapavAd, yuktAhAr vihAr, ekAgratArUp
mokShamArga, munikA anya muniyonke pratikA vyavahAr Adi anek viShay isamen yukti sahit
samajhAye gaye hain
. granthakAr aur TIkAkAr AchAryayugalane charaNAnuyog jaise viShayako bhI
Atmadravyako mukhya karake shuddhadravyAvalambI antarang dashAke sAth unun kriyAonkA yA
shubhabhAvonkA sambandh darshAte hue nishchayvyavahArakI sandhipUrvak aisA chamatkArapUrNa varNan kiyA
hai ki AcharaNapragnApan jaise adhikAramen bhI jaise koI shAntajharanese jharatA huA adhyAtmagIt gAyA
jA rahA ho,
aisA hI lagatA rahatA hai . Atmadravyako mukhya karake, aisA sayuktik aisA
[ 14 ]