laghuguNadvAreN pratisamayasamudIyamAnaShaTsthAnapatitavRuddhihAninAnAtvAnubhUti guNAtmaka svabhAvaparyAya . yathaiv cha paTe rUpAdInAn svaparapratyayapravartamAnapUrvottarAvasthAvatIrNatAratamyo- padarshitasvabhAvavisheShAnekatvApatti guNAtmako vibhAvaparyAya, tathaiv cha samasteShvapi dravyeShu rUpAdInAn gnAnAdInAn vA svaparapratyayapravartamAnapUrvottarAvasthAvatIrNatAratamyopadarshitasvabhAv- visheShAnekatvApatti guNAtmako vibhAvaparyAya . iyan hi sarvapadArthAnAn dravyaguNaparyAyasvabhAv- prakAshikA pArameshvarI vyavasthA sAdhIyasI, na punaritarA . yato hi bahavopi paryAy- viNichchhayAdhigaman paramArthavinishchayAdhigaman samyaktvamiti . paramArthavinishchayAdhigamashabden samyaktvan kathan bhaNyat iti chet – paramortha paramArtha shuddhabuddhaikasvabhAva paramAtmA, paramArthasya visheSheN sanshayAdirahitatven nishchaya paramArthavinishchayarUpodhigama shangkAdyaShTadoSharahitashcha ya paramArthatorthAvabodho yasmAtsamyaktvAttat paramArthavinishchayAdhigamam . athavA paramArthavinishchayonekAntAtmakapadArthasamUh- stasyAdhigamo yasmAditi ..✽10.. ath padArthasya dravyaguNaparyAyasvarUpan nirUpayati — attho khalu davvamao artho gnAnaviShayabhUta padArtha khalu sphu Tan dravyamayo bhavati . kasmAt . tiryak- sAmAnyoddharvatAsAmAnyalakShaNen dravyeN niShpannatvAt . tiryaksAmAnyorddhvatAsAmAnyalakShaNan kathyate – ekakAle nAnAvyaktigatonvayastiryaksAmAnyan bhaNyate . tatra dRuShTAnto yathA – nAnAsiddhajIveShu siddhoyan siddhoyamityanugatAkAra siddhajAtipratyaya . nAnAkAleShvekavyaktigatonvay UrdhvatAsAmAnyan bhaNyate . tatra dRuShTAnta yathA – ya ev kevalagnAnotpattikShaNe muktAtmA dvitIyAdikShaNeShvapi sa eveti pratIti . athavA nAnAgosharIreShu gaurayan gaurayamiti gojAtipratItistiryaksAmAnyam . yathaiv chaikasmin puruShe bAlakumArAdyavasthAsu sa evAyan devadatta iti pratyay UrdhvatAsAmAnyam . davvANi guNappagANi bhaNidANi dravyANi guNAtmakAni bhaNitAni . anvayino guNA athavA sahabhuvo guNA iti guNalakShaNam . yathA anantagnAnasukhAdivisheShaguNebhyastathaivAgurulaghukAdisAmAnyaguNebhyashchAbhinnatvAdguNAtmakan bhavati siddhajIvadravyan, tathaiv svakIyasvakIyavisheShasAmAnyaguNebhya sakAshAdabhinnatvAt sarvadravyANi guNAtmakAni bhavanti . tehin puNo pajjAyA tai pUrvoktalakShaNairdravyairguNaishcha paryAyA bhavanti . vyatirekiNa paryAyA athavA kramabhuva paryAyA iti paryAyalakShaNam . yathaikasmin muktAtmadravye kinchidUnacharam- rUpAdikake sva -parake kAraN pravartamAn pUrvottar avasthAmen honevAle tAratamyake kAraN dekhanemen AnevAle svabhAvavisheSharUp anekatvakI Apatti vah guNAtmak vibhAvaparyAy hai, usIprakAr samasta dravyommen, rUpAdikake yA gnAnAdike sva -parake kAraN pravartamAn pUrvottar avasthAmen honevAle tAratamyake kAraN dekhanemen AnevAle svabhAvavisheSharUp anekatvakI Apatti vah guNAtmak vibhAvaparyAy hai .
vAstavamen yah, sarva padArthonke dravyaguNaparyAyasvabhAvakI prakAshak 1pArameshvarI vyavasthA bhalI -uttam -pUrNa -yogya hai, dUsarI koI nahIn; kyonki bahutase (jIv) paryAyamAtrakA hI avalamban
166pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. parameshvarakI kahI huI .