Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gatha: 94.

< Previous Page   Next Page >


Page 167 of 513
PDF/HTML Page 200 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
gneyatattva -pragnApan
167
mAtramevAvalambya tattvApratipattilakShaNan mohamupagachchhanta parasamayA bhavanti ..93..
athAnuShangikImimAmev svasamayaparasamayavyavasthAn pratiShThApyopasanharati

je pajjaesu NiradA jIvA parasamaig tti NiddiTThA . AdasahAvamhi ThidA te sagasamayA muNedavvA ..94..

ye paryAyeShu niratA jIvA parasamayikA iti nirdiShTA .
AtmasvabhAve sthitAste svakasamayA gnAtavyA ..94..

sharIrAkAragatimArgaNAvilakShaNa siddhagatiparyAya tathAgurulaghukaguNaShaDvRuddhihAnirUpA sAdhAraNasvabhAv- guNaparyAyAshcha, tathA sarvadravyeShu svabhAvadravyaparyAyA svajAtIyavijAtIyavibhAvadravyaparyAyAshcha, tathaiv svabhAvavibhAvaguNaparyAyAshcha ‘jesin atthi sahAo’ ityAdigAthAyAn, tathaiv ‘bhAvA jIvAdIyA’ ityAdi- gAthAyAn cha panychAstikAye pUrvan kathitakrameN yathAsambhavan gnAtavyA . pajjayamUDhA hi parasamayA yasmAditthambhUt- karake, tattvakI apratipatti jisakA lakShaN hai aise mohako prApta hote huye parasamay hote hain .

bhAvArtha :padArtha dravyasvarUp hai . dravya anantaguNamay hai . dravyon aur guNonse paryAyen hotI hain . paryAyonke do prakAr hain :1dravyaparyAy, 2guNaparyAy . inamense dravyaparyAyake do bhed hain :1samAnajAtIyjaise dviaNuk, tri -aNuk, ityAdi skandha; paryAyjaise siddhake guNaparyAy 2vibhAvaparyAyjaise svaparahetuk matignAnaparyAy .

aisA jinendra bhagavAnakI vANIse kathit sarva padArthonkA dravya -guN -paryAyasvarUp hI yathArtha hai . jo jIv dravya -guNako na jAnate huye mAtra paryAyakA hI Alamban lete hain ve nij svabhAvako na jAnate huye parasamay hain ..93..

ab 1AnuShangik aisI yah hI svasamay -parasamayakI vyavasthA (arthAt svasamay aur parasamayakA bhed) nishchit karake (usakA) upasanhAr karate hain :

anvayArtha :[ye jIvA ] jo jIv [paryAyeShu niratA ] paryAyommen lIn hain [parasamayikA iti nirdiShTA ] unhen parasamay kahA gayA hai [AtmasvabhAve sthitA ] jo jIv AtmasvabhAvamen sthit hain [te ] ve [svakasamayA gnAtavyA ] svasamay jAnane ..94..

paryAyamAn rat jIv je te ‘parasamay’ nirdiShTa chhe; AtmasvabhAve sthit je te ‘svakasamay’ gnAtavya chhe . 94.

2asamAnajAtIyjaise manuShya dev ityAdi . guNaparyAyake bhI do bhed hain :1svabhAv-

1. AnuShangik = pUrva gAthAke kathanake sAth sambandhavAlI .