na cha tairutpAdAdibhirguNaparyAyairvA sah dravyan lakShyalakShaNabhedepi svarUpabhedamupavrajati,
svarUpat ev dravyasya tathAvidhatvAduttarIyavat .
yathA khalUttarIyamupAttamalinAvasthan prakShAlitamamalAvasthayotpadyamAnan tenotpAden lakShyate, na
cha ten sah svarUpabhedamupavrajati, svarUpat ev tathAvidhatvamavalambate, tathA dravyamapi
samupAttaprAktanAvasthan samuchitabahirangasAdhanasannidhisadbhAve vichitrabahutarAvasthAnan svarUpakartRukaraN-
sAmarthyasvabhAvenAntarangasAdhanatAmupAgatenAnugRuhItamuttarAvasthayotpadyamAnan tenotpAden lakShyate, na cha
ten sah svarUpabhedamupavrajati, svarUpat ev tathAvidhatvamavalambate . yathA cha tadevottarIy-
mamalAvasthayotpadyamAnan malinAvasthayA vyayamAnan ten vyayen lakShyate, na cha ten sah svarUpabhed-
karoti, svarUpat ev tathAvidhatvamavalambate . tathAvidhatvan kortha . utpAdavyayadhrauvyaguNaparyAyasvarUpeN
pariNamati, tathA sarvadravyANi svakIyasvakIyayathochitotpAdavyayadhrauvyaistathaiv guNaparyAyaishcha sah yadyapi
sangnAlakShaNaprayojanAdibhirbhedan kurvanti tathApi sattAsvarUpeN bhedan na kurvanti, svabhAvat ev
tathAvidhatvamavalambante . tathAvidhatvan kortha . utpAdavyayAdisvarUpeN pariNamanti . athavA yathA vastran
1. dravyamen nijamen hI svarUpakartA aur svarUpakaraN honekI sAmarthya hai . yah sAmarthyasvarUp svabhAv hI apane
pariNamanamen (avasthAntar karanemen) antarang sAdhan hai .
172pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
dravyakA un utpAdAdike sAth athavA guNaparyAyonke sAth lakShya -lakShaN bhed hone par
bhI svarUpabhed nahIn hai . svarUpase hI dravya vaisA (utpAdAdi athavA guNaparyAyavAlA) hai —
vastrake samAn .
jaise malin avasthAko prApta vastra, dhone par nirmal avasthAse (-nirmal avasthArUp,
nirmal avasthAkI apekShAse) utpanna hotA huA us utpAdase lakShit hotA hai; kintu usakA
us utpAdake sAth svarUp bhed nahIn hai, svarUpase hI vaisA hai (arthAt svayam utpAdarUpase
hI pariNat hai); usIprakAr jisane pUrva avasthA prApta kI hai aisA dravya bhI — jo ki uchit
bahirang sAdhanonke sAnnidhya (nikaTatA; hAjarI) ke sadbhAvamen anek prakArakI bahutasI
avasthAyen karatA hai vah — 1antarangasAdhanabhUt svarUpakartA aur svarUpakaraNake sAmarthyarUp
svabhAvase anugRuhIt hone par, uttar avasthAse utpanna hotA huA vah utpAdase lakShit hotA
hai; kintu usakA us utpAdake sAth svarUpabhed nahIn hai, svarUpase hI vaisA hai . aur jaise
vahI vastra nirmal avasthAse utpanna hotA huA aur malin avasthAse vyayako prApta hotA
huA us vyayase lakShit hotA hai, parantu usakA us vyayake sAth svarUpabhed nahIn hai,
svarUpase hI vaisA hai; usIprakAr vahI dravya bhI uttar avasthAse utpanna hotA huA aur pUrva
avasthAse vyayako prApta hotA huA us vyayase lakShit hotA hai; parantu usakA us vyayake