Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gatha: 104.

< Previous Page   Next Page >


Page 200 of 513
PDF/HTML Page 233 of 546

 

ath dravyasyotpAdavyayadhrauvyANyekadravyaparyAyadvAreN chintayati
pariNamadi sayan davvan guNado ya guNantaran sadavisiTThan .
tamhA guNapajjAyA bhaNiyA puN davvamev tti ..104..
pariNamati svayam dravyan guNatashcha guNAntaran sadavishiShTam .
tasmAdguNaparyAyA bhaNitA puna dravyameveti ..104..

ekadravyaparyAyA hi guNaparyAyA, guNaparyAyANAmekadravyatvAt . ekadravyatvan hi teShAn sahakAraphalavat . yathA kil sahakAraphalan svayamev haritabhAvAt pANDubhAvan pariNam- tpUrvottarapravRuttaharitApANDubhAvAbhyAmanubhUtAtmasattAkan haritapANDubhAvAbhyAn samamavishiShTasattAk- vinAsho nAsti, tata kAraNAddravyaparyAyA api dravyalakShaNan bhavantItyabhiprAya ..103.. ath dravyasyotpAdavyayadhrauvyANi guNaparyAyamukhyatven pratipAdayatipariNamadi sayan davvan pariNamati svayam svayamevopAdAnakAraNabhUtan jIvadravyan kartRu . kan pariNamati . guNado ya guNantaran niruparAgasvasamvedanagnAn-

ab, dravyake utpAd -vyay -dhrauvya ekadravyaparyAy dvArA vichArate hain :

anvayArtha :[sadavishiShTan ] sattApekShAse avishiShTarUpase, [dravyan svayam ] dravya svayam hI [guNata cha guNAntaran ] guNase guNAntararUp [pariNamate ] pariNamit hotA hai, arthAt dravya svayam hI ek guNaparyAyamense anya guNaparyAyarUp pariNamit hotA hai, aur usakI sattA guNaparyAyonkI sattAke sAth avishiShTaabhinnaek hI rahatI hai), [tasmAt puna ] aur unase [guNaparyAyA] guNaparyAyen [dravyam ev iti bhaNitA ] dravya hI kahI gaI hain ..104..

TIkA :guNaparyAyen ek dravyaparyAyen hain, kyonki guNaparyAyonko ek dravyapanA hai, (arthAt guNaparyAyen ekadravyakI paryAyen hain, kyonki ve ek hI dravya hainbhinna -bhinna dravya nahIn .) unakA ekadravyatva AmraphalakI bhAnti hai . jaiseAmraphal svayam hI haritabhAvamense pItabhAvarUp pariNamit hotA huA, pratham aur pashchAt pravartamAn haritabhAv aur pItabhAvake dvArA apanI sattAkA anubhav karatA hai, isaliye haritabhAv aur pItabhAvake sAth 1avishiShTa

sattva svayam darav guNathI guNAntar pariName,
tethI vaLI dravya ja kahyA chhe sarvaguNaparyAyane. 104.

200pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1. avishiShTa sattAvAlA = abhinna sattAvAlA; ek sattAvAlA; (AmakI sattA hare aur pIle bhAvakI sattAse abhinna hai, isaliye Am aur haritabhAv tathA pItabhAv ek hI vastu hain, bhinna nahIn .)