ekadravyaparyAyA hi guNaparyAyA, guNaparyAyANAmekadravyatvAt . ekadravyatvan hi teShAn sahakAraphalavat . yathA kil sahakAraphalan svayamev haritabhAvAt pANDubhAvan pariNam- tpUrvottarapravRuttaharitApANDubhAvAbhyAmanubhUtAtmasattAkan haritapANDubhAvAbhyAn samamavishiShTasattAk- vinAsho nAsti, tata kAraNAddravyaparyAyA api dravyalakShaNan bhavantItyabhiprAya ..103.. ath dravyasyotpAdavyayadhrauvyANi guNaparyAyamukhyatven pratipAdayati — pariNamadi sayan davvan pariNamati svayam svayamevopAdAnakAraNabhUtan jIvadravyan kartRu . kan pariNamati . guNado ya guNantaran niruparAgasvasamvedanagnAn-
ab, dravyake utpAd -vyay -dhrauvya ekadravyaparyAy dvArA vichArate hain : —
anvayArtha : — [sadavishiShTan ] sattApekShAse avishiShTarUpase, [dravyan svayam ] dravya svayam hI [guNata cha guNAntaran ] guNase guNAntararUp [pariNamate ] pariNamit hotA hai, arthAt dravya svayam hI ek guNaparyAyamense anya guNaparyAyarUp pariNamit hotA hai, aur usakI sattA guNaparyAyonkI sattAke sAth avishiShTa — abhinna — ek hI rahatI hai), [tasmAt puna ] aur unase [guNaparyAyA] guNaparyAyen [dravyam ev iti bhaNitA ] dravya hI kahI gaI hain ..104..
TIkA : — guNaparyAyen ek dravyaparyAyen hain, kyonki guNaparyAyonko ek dravyapanA hai, (arthAt guNaparyAyen ekadravyakI paryAyen hain, kyonki ve ek hI dravya hain — bhinna -bhinna dravya nahIn .) unakA ekadravyatva AmraphalakI bhAnti hai . jaise – Amraphal svayam hI haritabhAvamense pItabhAvarUp pariNamit hotA huA, pratham aur pashchAt pravartamAn haritabhAv aur pItabhAvake dvArA apanI sattAkA anubhav karatA hai, isaliye haritabhAv aur pItabhAvake sAth 1avishiShTa
200pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. avishiShTa sattAvAlA = abhinna sattAvAlA; ek sattAvAlA; (AmakI sattA hare aur pIle bhAvakI sattAse abhinna hai, isaliye Am aur haritabhAv tathA pItabhAv ek hI vastu hain, bhinna nahIn .)