dravyamAshritya parAnAshrayatven vartamAnailingyate gamyate dravyametairiti lingAni guNA . te cha yaddravyan bhavati na tad guNA bhavanti, ye guNA bhavanti te na dravyan bhavatIti dravyAdatadbhAven vishiShTA santo lingalingiprasiddhau talingatvamupaDhaukante . ath te dravyasya jIvoyam- jIvoyamityAdivisheShamutpAdayanti, svayamapi tadbhAvavishiShTatvenopAttavisheShatvAt . yato hi yasya yasya dravyasya yo ya svabhAvastasya tasya ten ten vishiShTatvAtteShAmasti visheSha . at ev cha mUrtAnAmamUrtAnAn cha dravyANAn mUrtatvenAmUrtatven cha tadbhAven vishiShTatvAdime mUrtA guNA ime amUrtA iti teShAn visheSho nishcheya ..130..
ath mUrtAmUrtaguNAnAn lakShaNasambandhamAkhyAti — gnAtavyA . te cha kathambhUtA . atabbhAvavisiTThA atadbhAvavishiShTA . tadyathA – shuddhajIvadravye ye kevalagnAnAdiguNAsteShAn shuddhajIvapradeshai sah yadekatvamabhinnatvan tanmayatvan sa tadbhAvo bhaNyate, teShAmev guNAnAn tai pradeshai sah yadA sangnAlakShaNaprayojanAdibheda kriyate tadA punaratadbhAvo bhaNyate, tenAtadbhAven sangnAdibhedarUpeN svakIyasvakIyadravyeN sah vishiShTA bhinnA iti, dvitIyavyAkhyAnen puna svakIy- dravyeN sah tadbhAven tanmayatvenAnyadravyAdvishiShTA bhinnA ityabhiprAya . evan guNabheden dravyabhedo
TIkA : — dravyakA Ashray lekar aur parake Ashrayake binA pravartamAn honese jinake dvArA dravya ‘lingit’ (-prApta) hotA hai – pahichAnA jA sakatA hai, aise ling guN hain . ve (guN), ‘jo dravya hain ve guN nahIn hain, jo guN hain ve dravya nahIn hain’ — is apekShAse dravyase 1atadbhAvake dvArA vishiShTa (-bhinna) vartate hue, ling aur 2lingIke rUpamen prasiddhi (khyAti) ke samay dravyake lingatvako prApta hote hain . ab, ve dravyamen ‘yah jIv hai, yah ajIv hai’ aisA visheSh (-bhed) utpanna karate hain, kyonki svayam bhI 3tadbhAvake dvArA 4vishiShTa honese visheShako prApta hain . jis -jis dravyakA jo -jo svabhAv ho us -usakA us -usake dvArA vishiShTatva honese unamen visheSh (-bhed) hain; aur isIliye mUrta tathA amUrta dravyonkA mUrtatva -amUrtatvarUp tadbhAvake dvArA vishiShTatva honese unamen is prakArake bhed nishchit karanA chAhiye ki ‘yah mUrta guN hain aur yah amUrtaguN hain’ ..130..
ab, mUrta aur amUrta guNonke lakShaN tathA sambandh (arthAt unakA kin dravyonke sAth sambandh hai yah) kahate hain : —
258pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. atadbhAv = (kathanchit) usarUp nahIn honA vah;
2. lingI = lingavAlA, (visheShaguN vah ling – chihna – lakShaN hai aur lingI vah dravya hai ) .
3. tadbhAv = usarUp, usapanA; usapanese honA; svarUp .
4. vishiShTa = visheShatAvAlA; khAs; bhinna .