pravAhapravRuttapudgalasanshleShadUShitAtmatayA prANachatuShkAbhisambaddhatvan vyavahArajIvatvaheturvibhakta-
vyosti ..145..
ath ke prANA ityAvedayati — ityAdi yathAkrameN gAthAShTakaparyantan sAmAnyabhedabhAvanAvyAkhyAnan karoti . tadyathA . ath gnAnagneyagnApanArthan tathaivAtmana prANachatuShken sah bhedabhAvanArthan vA sUtramidan pratipAdayati — logo loko bhavati . kathambhUta . NiTThido niShThita samAptin nIto bhRuto vA . kai kartRubhUtai . aTThehin sahajashuddhabuddhaikasvabhAvo yosau paramAtmapadArthastatprabhRutayo yerthAstai . punarapi kimvishiShTa . sapadesehin samaggo svakIyapradeshai samagra paripUrNa . athavA padArthai . kathambhUtai . sapradeshai pradeshasahitai . punarapi kimvishiShTo loka . Nichcho dravyArthikanayen nitya lokAkAshApekShayA vA . athavA nityo, na kenApi puruShavisheSheN kRuta . jo tan jANadi ya kartA tan gneyabhUtan lokan jAnAti jIvo sa jIvapadArtho bhavati . etAvatA kimuktan bhavati . yosau vishuddhagnAnadarshanasvabhAvo jIva sa gnAnan gneyashcha bhaNyate . sheShapadArthAstu gneyA eveti gnAtRugneyavibhAga . punarapi kimvishiShTo jIva . pANachadukke Na sambaddho yadyapi nishchayen svatasiddhaparamachaitanyasvabhAven nishchayaprANen jIvati tathApi vyavahAreNAnAdikarmabandhavashAdA- yurAdyashuddhaprANachatuShkenApi sambaddha san jIvati . tachcha shuddhanayen jIvasvarUpan na bhavatIti bhedabhAvanA gnAtavyetyabhiprAya ..145.. athendriyAdiprANachatuShkasvarUpan pratipAdayati — atIndriyAnantasukhasva- bhAvAtmano vilakShaN indriyaprANa, manovAkkAyavyApArarahitAtparamAtmadravyAdvisadRusho balaprANa, sarvadA avinAshI nishchayajIvatva honepar bhI, sansArAvasthAmen anAdipravAharUpase pravartamAn pudgal sanshleShake dvArA svayam dUShit honese usake chAr prANonse sanyuktapanA hai — jo ki (sanyuktapanA) vyavahArajIvatvakA hetu hai, aur vibhakta karane yogya hai .
bhAvArtha : — ShaT dravyonkA samudAy vah lok hai . jIv use (apanI) achintya gnAnashaktise jAnatA hai; isaliye jIvake atirikta sheSh dravya gney hain aur jIv gnAn tathA gney hai . us jIvako vastuke svarUpabhUt honese jo kabhI naShTa nahIn hotA, aisA nishchayajIvatva sadA hI hai . us nishchay jIvatvakA kAraN svAbhAvik anantagnAnashakti hai . aisA nishchayajIvatva jIvake sadA hone par bhI vah, sansAr dashAmen svayam pudgalake sambandhase dUShit honese chAr prANonse sanyukta hai, aur isaliye usake vyavahArajIvatva bhI hai . us vyavahArajIvatvako kAraNarUp jo chAr prANonse sanyuktapanA usase jIvako bhinna karanA chAhiye ..145..
ab, prAN kaun – kaunase hain, so batalAte hain : — pra. 37