ayamAtmA sarva ev tAvatsavikalpanirvikalpaparichchhedAtmakatvAdupayogamaya . tatra yo hi nAm nAnAkArAn parichchhedyAnarthAnAsAdya mohan vA rAgan vA dveShan vA samupaiti sa nAm tai parapratyayairapi moharAgadveShairuparaktAtmasvabhAvatvAnnIlapItaraktopAshrayapratyayanIlapItaraktatvairuparakta- svabhAva spha TikamaNiriv svayamek ev tadbhAvadvitIyatvAdbandho bhavati ..175.. dvitIyA, tatparihArarUpeN tRutIyA cheti gAthAtrayeN prathamasthalan gatam . ath rAgadveShamohalakShaNan bhAvabandha- svarUpamAkhyAti — uvaogamao jIvo upayogamayo jIva, ayan jIvo nishchayanayen vishuddhagnAn- darshanopayogamayastAvattathAbhUtopyanAdibandhavashAtsopAdhispha Tikavat paropAdhibhAven pariNata san . kin karoti . mujjhadi rajjedi vA padussedi muhyati rajyati vA pradveShTi dveShan karoti . kin kRutvA pUrvan . pappA prApya . kAn . vividhe visaye nirviShayaparamAtmasvarUpabhAvanAvipakShabhUtAnvividhapanychendriyaviShayAn . jo hi puNo ya punaritthambhUtosti jIvo hi sphu Tan, tehin sambandho tai sambaddho bhavati, tai pUrvoktarAg- dveShamohai kartRubhUtairmoharAgadveSharahitajIvasya shuddhapariNAmalakShaNan paramadharmamalabhamAna san sa jIvo baddho bhavatIti . atra yosau rAgadveShamohapariNAma sa ev bhAvabandha ityartha ..175.. ath bhAvabandha-
anvayArtha : — [ya hi puna ] jo [upayogamaya jIva ] upayogamay jIv [vividhAn viShayAn ] vividh viShayonko [prApya ] prApta karake [muhyati ] moh karatA hai, [rajyati ] rAg karatA hai, [vA ] athavA [pradveShTi ] dveSh karatA hai, [sa ] vah jIv [tai ] unake dvArA (moh – rAg – dveShake dvArA) [bandha ] bandharUp hai ..175..
TIkA : — pratham to yah AtmA sarva hI upayogamay hai, kyonki vah savikalpa aur nirvikalpa pratibhAsasvarUp hai (arthAt gnAn – darshanasvarUp hai .) usamen jo AtmA vividhAkAr pratibhAsit honevAle padArthonko prApta karake moh, rAg athavA dveSh karatA hai, vah AtmA — kAlA, pIlA, aur lAl 1Ashray jinakA nimitta hai aise kAlepan, pIlepan aur lAlapanake dvArA uparakta svabhAvavAle spha TikamaNikI bhAnti — par jinakA nimitta hai aise moh, rAg aur dveShake dvArA uparakta (vikArI, malin, kaluShit,) AtmasvabhAvavAlA honese, svayam akelA hI bandh (bandharUp) hai, kyonki moharAgadveShAdibhAv usakA 2dvitIy hai ..175..
1. Ashray = jisamen spha TikamaNi rakhA ho vah pAtra .
2. dvitIy = dUsarA [‘bandha to doke bIch hotA hai, akelA AtmA bandhasvarUp kaise ho sakatA hai ?’ is prashnakA uttar yah hai ki – ek to AtmA aur dUsarA moharAgadveShAdibhAv honese, moharAgadveShAdibhAvake dvArA malinasvabhAvavAlA AtmA svayam hI bhAvabandh hai .]