ya ete pRuthivIprabhRutaya ShaDjIvanikAyAstrasasthAvarabhedenAbhyupagamyante te khalva- chetanatvAdanye jIvAt, jIvopi cha chetanatvAdanyastebhya . atra ShaDjIvanikAyA Atmana paradravyamek evAtmA svadravyam ..182..
ath jIvasya svaparadravyapravRuttinimittatven svaparavibhAgagnAnAgnAne avadhArayati —
bandha iti kathanamukhyatayA gAthAtrayeN chaturthasthalan gatam . ath jIvasya svadravyapravRuttiparadravya- nivRuttinimittan ShaDjIvanikAyai sah bhedavignAnan darshayati --bhaNidA puDhavippamuhA bhaNitA paramAgame kathitA pRuthivIpramukhA . te ke . jIvaNikAyA jIvasamUhA . adh ath . kathambhUtA . thAvarA ya tasA sthAvarAshcha trasA . te cha kimvishiShTA . aNNA te anye bhinnAste . kasmAt . jIvAdo shuddhabuddhaikajIvasvabhAvAt . jIvo vi ya tehindo aNNo jIvopi cha tebhyonya iti . tathAhi – TangkotkIrNagnAyakaik svabhAvaparamAtma- tattvabhAvanArahiten jIven yadupArjitan trasasthAvaranAmakarma tadudayajanitatvAdachetanatvAchcha trasasthAvar- jIvanikAyA shuddhachaitanyasvabhAvajIvAdbhinnA . jIvopi cha tebhyo vilakShaNatvAdbhinna iti . atraivan bhedavignAne jAte sati mokShArthI jIva svadravye pravRuttin paradravye nivRuttin cha karotIti bhAvArtha ..182.. anya ] unase anya hai ..182..
TIkA : — jo yah pRithvI ityAdi ShaT jIvanikAy trasasthAvarake bhedapUrvak mAne jAte hain, ve vAstavamen achetanattvake kAraN jIvase anya hain, aur jIv bhI chetanatvake kAraN unase anya hai . yahAn (yah kahA hai ki) ShaT jIvanikAy AtmAko paradravya hai, AtmA ek hI svadravya hai ..182..
ab, yah nishchit karate hain ki – jIvako svadravyamen pravRuttikA nimitta sva – parake vibhAgakA gnAn hai, aur paradravyamen pravRuttikA nimitta sva – parake vibhAgakA agnAn hai : —
anvayArtha : — [ya ] jo [evan ] isaprakAr [svabhAvam AsAdya ] svabhAvako prApta karake (jIv – pudgalake svabhAvako nishchit karake) [param AtmAnan ] parako aur svako [na ev jAnAti ] nahIn jAnatA, [mohAt ] vah mohase ‘[aham ] yah main hUn, [idan mam ] yah merA
te ‘A hun, A muj’ em adhyavasAn moh thakI kare. 183.
342pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-