Atmano hi parikShapitamohakaluShasya tanmUlaparadravyapravRuttyabhAvAdviShayaviraktatvan syAt; tatodhikaraNabhUtadravyAntarAbhAvAdudadhimadhyapravRuttaikapotapatatriN iv ananyasharaNasya manaso nirodha syAt; tatastanmUlachanchalatvavilayAdanantasahajachaitanyAtmani svabhAve samavasthAnan syAt . tattu svarUpapravRuttAnAkulaikAgrasanchetanatvAt dhyAnamityupagIyate . ata svabhAvAvasthAnarUpatven dhyAnamAtmanonanyatvAt nAshuddhatvAyeti ..196.. sa bhavati kShapitamohakaluSha . punarapi kimvishiShTa . visayaviratto mohakaluSharahitasvAtmasamvittisamutpanna- sukhasudhArasAsvAdabalen kaluShamohodayajanitaviShayasukhAkAngkShArahitatvAdviShayavirakta . punarapi kathambhUta . samavaTThido samyagavasthita . kva . sahAve nijaparamAtmadravyasvabhAve . kin kRutvA pUrvam . maNo NirumbhittA viShayakaShAyotpannavikalpajAlarUpan mano nirudhya nishchalan kRutvA . so appANan havadi jhAdA sa evanguNayukta puruSha svAtmAnan bhavati dhyAtA . tenaiv shuddhAtmadhyAnenAtyantikIn muktilakShaNAn shuddhin labhat
anvayArtha : — [ya ] jo [kShapitamohakaluSha ] mohamalakA kShay karake, [viShayavirakta ] viShayase virakta hokar, [mana nirudhya ] manakA nirodh karake, [svabhAve samavasthita ] svabhAvamen samavasthit hai, [sa ] vah [AtmAnan ] AtmAkA [dhyAtA bhavati ] dhyAn karanevAlA hai ..196..
TIkA : — jisane mohamalakA kShay kiyA hai aise AtmAke, mohamal jisakA mUl hai aisI 1paradravyapravRuttikA abhAv honese viShayaviraktatA hotI hai; (usase arthAt viShay virakta honese), samudrake madhyagat jahAjake pakShIkI bhAnti, adhikaraNabhUt dravyAntaronkA abhAv honese jise anya koI sharaN nahIn rahA hai aise manakA nirodh hotA hai . (arthAt jaise samudrake bIchamen pahunche hue kisI ekAkI jahAj par baiThe hue pakShIko us jahAjake atirikta anya kisI jahAjakA, vRukShakA yA bhUmi ityAdikA AdhAr na honese dUsarA koI sharaN nahIn hai, isaliye usakA uDanA banda ho jAtA hai, usI prakAr viShayaviraktatA honese manako Atmadravyake atirikta kinhIn anyadravyonkA AdhAr nahIn rahatA isaliye dUsarA koI sharaN na rahanese man nirodhako prApta hotA hai ); aur isaliye (arthAt manakA nirodh honese), man jisakA mUl hai aisI chanchalatAkA vilay honeke kAraN anantasahaj – chaitanyAtmak svabhAvamen 2samavasthAn hotA hai vah svabhAvasamavasthAn to svarUpamen pravartamAn, anAkul, ekAgra sanchetan honese use dhyAn kahA jAtA hai .
isase (yah nishchit huA ki – ) dhyAn, svabhAvasamavasthAnarUp honeke kAraN AtmAse pra. 46
1. paradravya pravRutti = paradravyamen pravartan . 2. samavasthAn = sthiratayA – dRuDhatayA rahanA – TikanA .