antareN vastu pariNAmopi na sattAmAlambate . svAshrayabhUtasya vastunobhAve nirAshrayasya pariNAmasya shUnyatvaprasangAt . vastu punarUrdhvatAsAmAnyalakShaNe dravye sahabhAvivisheShalakShaNeShu guNeShu kramabhAvivisheShalakShaNeShu paryAyeShu vyavasthitamutpAdavyayadhrauvyamayAstitven nirvartit- nirvRuttimachcha . ata pariNAmasvabhAvamev ..10.. ka kartA . attho paramAtmapadArtha, suvarNadravyapItatvAdiguNakuNDalAdiparyAyasthasuvarNapadArthavat . punashcha kinrUpa . atthittaNivvatto shuddhadravyaguNaparyAyAdhArabhUtan yachchhuddhAstitvan ten nirvRuttostitvanirvRutta, suvarNadravyaguNaparyAyAstitvanirvRuttasuvarNapadArthavaditi . ayamatra tAtparyArtha . yathA ---muktajIve dravyaguN- paryAyatrayan parasparAvinAbhUtan darshitan tathA sansArijIvepi matignAnAdivibhAvaguNeShu naranArakAdi- vibhAvaparyAyeShu nayavibhAgen yathAsambhavan vigneyam, tathaiv pudgalAdiShvapi . evan shubhAshubh- shuddhapariNAmavyAkhyAnamukhyatven tRutIyasthale gAthAdvayan gatam ..10.. ath vItarAgasarAgachAritrasangnayo (1) pariNAm rahit vastu gadheke sIngake samAn hai, (2) tathA usakA, dikhAI denevAle goras ityAdi (dUdh, dahI vagairah) ke pariNAmonke sAth 1virodh AtA hai . (jaise – pariNAmake binA vastu astitva dhAraN nahIn karatI usI prakAr) vastuke binA pariNAm bhI astitvako dhAraN nahIn karatA, kyonki svAshrayabhUt vastuke abhAvamen (apane AshrayarUp jo vastu hai vah na ho to ) nirAshray pariNAmako shUnyatAkA prasang AtA hai .
aur vastu to 2U rdhvatAsAmAnyasvarUp dravyamen, sahabhAvI visheShasvarUp (sAth hI sAth rahanevAle visheSh -bhed jinakA svarUp hai aise) guNommen tathA kramabhAvI visheShasvarUp paryAyommen rahI huI aur utpAd -vyay -dhrauvyamay astitvase banI huI hai; isaliye vastu pariNAm- svabhAvavAlI hI hai .
bhAvArtha : — jahAn jahAn vastu dikhAI detI hai vahAn vahAn pariNAm dikhAI detA hai . jaise — goras apane dUdh, dahI ghI, chhAchh ityAdi pariNAmonse yukta hI dikhAI detA hai . jahAn pariNAm nahIn hotA vahAn vastu bhI nahIn hotI . jaise kAlApan, snigdhatA ityAdi pariNAm nahIn hai to gadheke sIngarUp vastu bhI nahIn hai . isase siddha huA ki vastu pariNAm rahit kadApi nahIn hotI . jaise vastu pariNAmake binA nahIn hotI usIprakAr pariNAm bhI vastuke binA nahIn hote, kyonki vasturUp Ashrayake binA pariNAm kisake Ashrayase rahenge ? gorasarUp Ashrayake binA dUdh, dahI ityAdi pariNAm kisake AdhArase honge ?
16pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-
1. yadi vastuko pariNAm rahit mAnA jAve to goras ityAdi vastuonke dUdh, dahI Adi jo pariNAm pratyakSha dikhAI dete hain unake sAth virodh AyegA .
2. kAlakI apekShAse sthir honeko arthAt kAlApekShit pravAhako U rdhvatA athavA Un chAI kahA jAtA hai . U rdhvatAsAmAnya arthAt anAdi -ananta uchcha (kAlApekShit) pravAhasAmAnya dravya hai .