vedodaye vidyamAnepi mandamohodayen strIviShayabAdhA nAsti, tathA bhagavatyasadvedyodaye vidyamAnepi niravasheShamohAbhAvAt kShudhAbAdhA nAsti . yadi punaruchyate bhavadbhi ::::: — mithyAdRuShTayAdisayog- kevaliparyantAstrayodashaguNasthAnavartino jIvA AhArakA bhavantItyAhArakamArgaNAyAmAgame bhaNitamAste, tata kAraNAt kevalinAmAhArostIti . tadapyayuktam . ‘‘Nokamma -kammahAro kavalAhAro ya leppamAhAro . ojamaNo vi ya kamaso AhAro chhavviho Neyo’’ .. iti gAthAkathitakrameN yadyapi ShaTprakAr AhAro bhavati tathApi nokarmAhArApekShayA kevalinAmAhArakatvamavaboddhavyam . na cha kavalAhArApekShayA . tathAhi — sUkShmA surasA sugandhA anyamanujAnAmasambhavina kavalAhAran vinApi kinychidUnapUrvakoTiparyantan sharIrasthitihetava saptadhAturahitaparamaudArikasharIranokarmAhArayogyA lAbhAnta- rAyakarmaniravasheShakShayAt pratikShaNan pudgalA AsravantIti navakevalalabdhivyAkhyAnakAle bhaNitan tiShThati . tato gnAyate nokarmAhArApekShayA kevalinAmAhArakatvam . ath matam – bhavadIyakalpanayA AhArAnAhArakatvan nokarmAhArApekShayA, na cha kavalAhArApekShayA cheti kathan gnAyate . naivam . ‘‘ekan dvau trIn vAnAhAraka’’ iti tattvArthe kathitamAste . asya sUtrasyArtha kathyate — bhavAntaragamanakAle vigrahagatau sharIrAbhAve sati nUtanasharIradhAraNArthan trayANAn sharIrANAn ShaNNAn paryAptInAn yogyapudgalapiNDagrahaNan nokarmAhAr uchyate . sa cha vigrahagatau karmAhAre vidyamAnepyekadvitrisamayaparyantan nAsti . tato nokarmAhArApekShayAhArA- nAhArakatvamAgame gnAyate . yadi puna kavalAhArApekShayA tarhi bhojanakAlan vihAy sarvadaivAnAhArak ev, samayatrayaniyamo na ghaTate . ath matam – kevalinAn kavalAhArosti manuShyatvAt vartamAnamanuShyavat . tadapyayukta m . tarhi pUrvakAlapuruShANAn sarvagnatvan nAsti, rAmarAvaNAdipuruShANAn cha visheShasAmarthyan nAsti vartamAnamanuShyavat . na cha tathA . kinch chhadmasthatapodhanA api saptadhAturahitaparamaudArikasharIrAbhAve ‘chhaTTho tti paDhamasaNNA’ iti vachanAt pramattasanyataShaShThaguNasthAnavartino yadyapyAhAran gRuhNanti tathApi gnAnasanyam- dhyAnasiddhayarthan, na cha dehamamatvArtham . uktan cha — ‘‘kAyasthityarthamAhAra kAyo gnAnArthamiShyate . gnAnan karmavinAshAy tannAshe paraman sukham’’ .. ‘‘Na balAusAhaNaTThan Na sarIrassa ya chayaTTha tejaTThan . NANaTTha sanjamaTThan jhANaTThan chev bhunjanti ..’’ tasya bhagavato gnAnasanyamadhyAnAdiguNA svabhAvenaiv tiShThanti na chAhArabalen . yadi punardehamamatvenAhAran gRuhNAti tarhi chhadmasthebhyopyasau hIna prApnoti . athochyate — tasyAtishayavisheShAtprakaTA bhuktirnAsti prachchhannA vidyate . tarhi paramaudArikasharIratvAdbhuktirev nAstyayamevAtishaya kin na bhavati . tatra tu prachchhannabhuktau mAyAsthAnan dainyavRutti, anyepi piNDashuddhikathitA doShA bahavo bhavanti . te chAnyatra tarkashAstre gnAtavyA . atra
anvayArtha : — [kevalagnAnina ] kevalagnAnIke [dehagatan ] sharIrasambandhI [saukhyan ] sukh [vA puna dukhan ] yA dukh [nAsti ] nahIn hai, [yasmAt ] kyonki [atIndriyatvan jAtan ] atIndriyatA utpanna huI hai [tasmAt tu tat gneyam ] isaliye aisA jAnanA chAhiye ..20..