Pravachansar-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 39 of 513
PDF/HTML Page 72 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
gnAnatattva -pragnApan
39

asya khalu bhagavata samastAvaraNakShayakShaN ev sAnsArikaparichchhittiniShpattibalAdhAn- hetubhUtAni pratiniyataviShayagrAhINyakShANi tairatItasya, sparsharasagandhavarNashabdaparichchhedarUpai samarasatayA samantata sarvairevendriyaguNai samRuddhasya, svayamev sAmastyen svaparaprakAshanakShamamanashvaran lokottaragnAnan jAtasya, akramasamAkrAntasamastadravyakShetrakAlabhAvatayA na kinchanApi parokShamev syAt ..22.. pratyakShan bhavatItyanvayarUpeN pUrvasUtre bhaNitamidAnIn tu parokShan kimapi nAstIti tamevArthan vyatirekeN dRuDhayatiNatthi parokkhan kinchi vi asya bhagavata parokShan kimapi nAsti . kimvishiShTasya . samant savvakkhaguNasamiddhassa samantata sarvAtmapradeshai sAmastyen vA sparsharasagandhavarNashabdaparichchhittirUp- sarvendriyaguNasamRuddhasya . tarhi kimakShasahitasya . naivam . akkhAtIdassa akShAtItasyendriyavyApArarahitasya, athavA dvitIyavyAkhyAnamakShNoti gnAnen vyApnotItyakSha AtmA tadguNasamRuddhasya . sadA sarvadA sarvakAlam . punarapi kinrUpasya . sayamev hi NANajAdassa svayamev hi sphu Tan kevalagnAnarUpeN jAtasya pariNatasyeti . tadyathAatIndriyasvabhAvaparamAtmano viparItAni kramapravRuttihetubhUtAnIndriyANyatikrAntasya jagattrayakAlatrayavartisamastapadArthayugapatpratyakShapratItisamarthamavinashvaramakhaNDaikapratibhAsamayan kevalagnAnan pariNatasyAsya bhagavata parokShan kimapi nAstIti bhAvArtha ..22.. evan kevalinAn samastan pratyakShan bhavatIti kathanarUpeN prathamasthale gAthAdvayan gatam . athAtmA gnAnapramANo bhavatIti gnAnan cha

TIkA :samasta AvaraNake kShayake kShaN hI jo (bhagavAn) sAnsArik gnAnako utpanna karaneke balako kAryarUp denemen hetubhUt aisI apane apane nishchit viShayonko grahaN karanevAlI indriyonse atIt hue hain, jo sparsha, ras, gandh, varNa aur shabdake gnAnarUp sarva indriyguNonke dvArA sarva orase samarasarUpase samRuddha hain (arthAt jo bhagavAn sparsha, ras, gandh, varNa tathA shabdako sarva Atmapradeshonse samAnarUpase jAnate hain) aur jo svayamev samastarUpase svaparakA prakAshan karanemen samartha avinAshI lokottar gnAnarUp hue hain, aise in (kevalI) bhagavAnako samasta dravya- kShetra -kAl -bhAvakA akramik grahaN honese kuchh bhI parokSha nahIn hai .

bhAvArtha :indriyakA guN to sparshAdik ek -ek guNako hI jAnanA hai jaise chakShuindriyakA guN rUpako hI jAnanA hai arthAt rUpako hI jAnanemen nimitta honA hai . aur indriyagnAn kramik hai . kevalIbhagavAn indriyonke nimittake binA samasta Atmapradeshonse sparshAdi sarva viShayonko jAnate hain, aur jo samastarUpase sva -par prakAshak hai aise lokottar gnAnarUp (laukikagnAnase bhinna kevalagnAnarUp) svayamev pariNamit huA karate hain; isaliye samasta dravya -kShetra -kAl aur bhAvako avagrahAdi kram rahit jAnate hain isaliye kevalI bhagavAnake kuchh bhI parokSha nahIn hai ..22..