Pravachansar-Hindi (English transliteration). Gatha: 23.

< Previous Page   Next Page >


Page 40 of 513
PDF/HTML Page 73 of 546

 

athAtmano gnAnapramANatvan gnAnasya sarvagatatvan chodyotayati
AdA NANapamANan NANan NeyappamANamuddiTThan .
Neyan loyAloyan tamhA NANan tu savvagayan ..23..
AtmA gnAnapramANan gnAnan gneyapramANamuddiShTam .
gneyan lokAlokan tasmAjgnAnan tu sarvagatam ..23..

AtmA hi ‘samaguNaparyAyan dravyam’ iti vachanAt gnAnen sah hInAdhikatvarahitatven pariNatatvAttatparimANa, gnAnan tu gneyaniShThatvAddAhyaniShThadahanavattatparimANan; gneyan tu lokAlokavibhAgavibhaktAnantaparyAyamAlikAlIDhasvarUpasUchitA vichchhedotpAdadhrauvyA ShaDdravyI vyavahAreN sarvagatamityupadishatiAdA NANapamANan gnAnen sah hInAdhikatvAbhAvAdAtmA gnAnapramANo bhavati . tathAhi‘samaguNaparyAyan dravyan bhavati’ iti vachanAdvartamAnamanuShyabhave vartamAnamanuShya- paryAyapramANa, tathaiv manuShyaparyAyapradeshavartignAnaguNapramANashcha pratyakSheN dRushyate yathAyamAtmA, tathA nishchayata sarvadaivAvyAbAdhAkShayasukhAdyanantaguNAdhArabhUto yosau kevalagnAnaguNastatpramANoyamAtmA . NANan NeyappamANamuddiTThan dAhyaniShThadahanavat gnAnan gneyapramANamuddiShTan kathitam . Neyan loyAloyan gneyan lokA- ab, AtmAkA gnAnapramANapanA aur gnAnakA sarvagatapanA udyot karate hain :

anvayArtha :[AtmA ] AtmA [gnAnapramANan ] gnAn pramAN hai; [gnAnan ] gnAn [gneyapramANan ] gney pramAN [uddiShTan ] kahA gayA hai . [gneyan lokAlokan ] gney lokAlok hai [tasmAt ] isaliye [gnAnan tu ] gnAn [sarvagatan ] sarvagatsarva vyApak hai ..23..

TIkA :‘samaguNaparyAyan dravyan (guN -paryAyen arthAt yugapad sarvaguN aur paryAyen hI dravya hai)’ is vachanake anusAr AtmA gnAnase hInAdhikatArahitarUpase pariNamit honeke kAraN gnAnapramAN hai, aur gnAn 1gneyaniShTha honese, dAhyaniShTha 2 dahanakI bhAnti, gney pramAN hai . gney to lok aur alokake vibhAgase 3vibhakta, 4ananta paryAyamAlAse Alingit svarUpase sUchit (pragaT, gnAn), nAshavAn dikhAI detA huA bhI dhruv aisA ShaTdravya -samUh, arthAt sab kuchh hai .

jIvadravya gnAnapramAN bhAkhyun, gnAn gneyapramAN chhe; ne gney lokAlok, tethI sarvagat e gnAn chhe.23.

40pravachanasAr[ bhagavAnashrIkundakund-

1. gneyaniShTha = gneyonkA avalamban karanevAlA; gneyomen tatpar . 2. dahan = jalAnA; agni .

3. vibhakta = vibhAgavAlA . (ShaTdravyonke samUhamen lok -alokarUp do vibhAg hain) .

4. ananta paryAyen dravyako Alingit karatI hai (dravyamen hotI hain) aise svarUpavAlA dravya gnAt hotA hai .