પ્રવૃત્તિવર્તિનઃ સૂક્ષ્માંશાઃ પ્રદેશાઃ, તથૈવ હિ દ્રવ્યવૃત્તેઃ સામસ્ત્યેનૈકસ્યાપિ પ્રવાહક્રમપ્રવૃત્તિવર્તિનઃ
સૂક્ષ્માંશાઃ પરિણામાઃ . યથા ચ પ્રદેશાનાં પરસ્પરવ્યતિરેકનિબન્ધનો વિષ્કમ્ભક્રમઃ, તથા
પરિણામાનાં પરસ્પરવ્યતિરેકનિબન્ધનઃ પ્રવાહક્રમઃ . યથૈવ ચ તે પ્રદેશાઃ સ્વસ્થાને સ્વરૂપ-
પૂર્વરૂપાભ્યામુત્પન્નોચ્છન્નત્વાત્સર્વત્ર પરસ્પરાનુસ્યૂતિસૂત્રિતૈકવાસ્તુતયાનુત્પન્નપ્રલીનત્વાચ્ચ સંભૂતિ-
સંહારધ્રૌવ્યાત્મકમાત્માનં ધારયન્તિ, તથૈવ તે પરિણામાઃ સ્વાવસરે સ્વરૂપપૂર્વરૂપાભ્યા-
મુત્પન્નોચ્છન્નત્વાત્સર્વત્ર પરસ્પરાનુસ્યૂતિસૂત્રિતૈકપ્રવાહતયાનુત્પન્નપ્રલીનત્વાચ્ચ સંભૂતિસંહારધ્રૌવ્યા-
ત્મકમાત્માનં ધારયન્તિ . યથૈવ ચ ય એવ હિ પૂર્વપ્રદેશોચ્છેદનાત્મકો વાસ્તુસીમાન્તઃ સ એવ
હિ તદુત્તરોત્પાદાત્મકઃ, સ એવ ચ પરસ્પરાનુસ્યૂતિસૂત્રિતૈકવાસ્તુતયાતદુભયાત્મક ઇતિ; તથૈવ
પરમાત્મપદાર્થસ્ય ધર્મત્વાદભેદનયેનાર્થા ભણ્યન્તે . કે તે . કેવલજ્ઞાનાદિગુણાઃ સિદ્ધત્વાદિપર્યાયાશ્ચ,
તેષ્વર્થેષુ વિષયેષુ યોઽસૌ પરિણામઃ . સો સહાવો કેવલજ્ઞાનાદિગુણસિદ્ધત્વાદિપર્યાયરૂપસ્તસ્ય
પરમાત્મદ્રવ્યસ્ય સ્વભાવો ભવતિ . સ ચ કથંભૂતઃ . ઠિદિસંભવણાસસંબદ્ધો સ્વાત્મપ્રાપ્તિરૂપમોક્ષપર્યાયસ્ય
સંભવસ્તસ્મિન્નેવ ક્ષણે પરમાગમભાષયૈકત્વવિતર્કાવીચારદ્વિતીયશુક્લધ્યાનસંજ્ઞસ્ય શુદ્ધોપાદાનભૂતસ્ય
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જ્ઞેયતત્ત્વ -પ્રજ્ઞાપન
૧૮૭
પ્રવર્તમાન ઉસકે જો સૂક્ષ્મ અંશ હૈં વે પ્રદેશ હૈં, ઇસીપ્રકાર દ્રવ્યકી ૧વૃત્તિ સમગ્રપને દ્વારા એક
હોનેપર ભી, પ્રવાહક્રમમેં પ્રવર્તમાન ઉસકે જો સૂક્ષ્મ અંશ હૈં વે પરિણામ હૈ . જૈસે વિસ્તારક્રમકા
કારણ પ્રદેશોંકા પરસ્પર વ્યતિરેક હૈ, ઉસીપ્રકાર પ્રવાહક્રમકા કારણ પરિણામોંકા પરસ્પર
૨વ્યતિરેક હૈ .
જૈસે વે પ્રદેશ અપને સ્થાનમેં સ્વ -રૂપસે ઉત્પન્ન ઔર પૂર્વ -રૂપસે વિનષ્ટ હોનેસે તથા સર્વત્ર
પરસ્પર ૩અનુસ્યૂતિસે રચિત એકવાસ્તુપને દ્વારા અનુત્પન્ન -અવિનષ્ટ હોનેસે ઉત્પત્તિ -સંહાર-
ધ્રૌવ્યાત્મક હૈં, ઉસીપ્રકાર વે પરિણામ અપને અવસરમેં સ્વ -રૂપસે ઉત્પન્ન ઔર પૂર્વરૂપસે વિનષ્ટ
હોનેસે તથા સર્વત્ર પરસ્પર અનુસ્યૂતિસે રચિત એક પ્રવાહપને દ્વારા અનુત્પન્ન -અવિનષ્ટ હોનેસે
ઉત્પત્તિ -સંહાર -ધ્રૌવ્યાત્મક હૈં . ઔર જૈસે વાસ્તુકા જો છોટેસે છોટા અંશ પૂર્વપ્રદેશકે
વિનાશસ્વરૂપ હૈ વહી (અંશ) ઉસકે બાદકે પ્રદેશકા ઉત્પાદસ્વરૂપ હૈ તથા વહી પરસ્પર
અનુસ્યૂતિસે રચિત એક વાસ્તુપને દ્વારા અનુભય સ્વરૂપ હૈ (અર્થાત્ દોમેંસે એક ભી સ્વરૂપ નહીં
હૈ), ઇસીપ્રકાર પ્રવાહકા જો છોટેસે છોટા અંશ પૂર્વપરિણામકે વિનાશસ્વરૂપ હૈ વહી ઉસકે
૧. વૃત્તિ = વર્તના વહ; હોના વહ; અસ્તિત્વ .
૨. વ્યતિરેક = ભેદ; (એકકા દૂસરેમેં) અભાવ, (એક પરિણામ દૂસરે પરિણામરૂપ નહીં હૈ, ઇસલિયે દ્રવ્યકે
પ્રવાહમેં ક્રમ હૈ) .
૩. અનુસ્યૂતિ = અન્વયપૂર્વક જુડાન . [સર્વ પરિણામ પરસ્પર અન્વયપૂર્વક (સાદૃશ્ય સહિત) ગુંથિત (જુડે)
હોનેસે, વે સબ પરિણામ એક પ્રવાહરૂપસે હૈં, ઇસલિયે વે ઉત્પન્ન યા વિનષ્ટ નહીં હૈં . ]