yadāyamātmā duḥkhasya sādhanībhūtāṁ dveṣarūpāmindriyārthānurāgarūpāṁ cāśubhopayog- bhūmikāmatikramya devaguruyatipūjādānaśīlopavāsaprītilakṣaṇaṁ dharmānurāgamaṁgīkaroti tadendriy- sukhasya sādhanībhūtāṁ śubhopayogabhūmikāmadhirūḍho‘bhilapyet ..69.. bhūtam . avicchidaṁ maṇuvadevapadibhāvaṁ yathā pūrvamarhadavasthāyāṁ manujadevendrādayaḥ samavaśaraṇe samāgatya namaskurvanti ten prabhutvaṁ bhavati, tadatikrāntatvādatikrāntamanujadevapatibhāvam . punaśca kiṁviśiṣṭam . apuṇabbhāvaṇibaddhaṁ dravyakṣetrādipañcaprakārabhavādvilakṣaṇaḥ śuddhabuddhaikasvabhāvanijātmopalambhalakṣaṇo yo‘sau mokṣastasyādhīnatvādapunarbhāvanibaddhamiti bhāvaḥ ..✽4.. evaṁ namaskāramukhyatven gāthādvayaṁ gatam . iti gāthāṣṭaken pañcamasthalaṁ jñātavyam . evamaṣṭādaśagāthābhiḥ sthalapañcake na sukhaprapañcanāmāntarādhikāro gataḥ . iti pūrvoktaprakāreṇ ‘es surāsur’ ityādi caturdaśagāthābhiḥ pīṭhikā gatā, tadanantaraṁ saptagāthābhiḥ sāmānyasarvajñasiddhiḥ, tadanantaraṁ trayastriṁśadgāthābhiḥ jñānaprapañcaḥ, tadanantar- maṣṭādaśagāthābhiḥ sukhaprapañca iti samudāyen dvāsaptatigāthābhirantarādhikāracatuṣṭayen śuddhopayogādhikāraḥ samāptaḥ .. it ūrddhvaṁ pañcaviṁśatigāthāparyantaṁ jñānakaṇḍikācatuṣṭayābhidhāno‘dhikāraḥ prārabhyate . tatra pañcaviṁśatigāthāmadhye prathamaṁ tāvacchubhāśubhaviṣaye mūḍhatvanirākaraṇārthaṁ ‘devadajadiguru’ ityādi daśagāthāparyantaṁ prathamajñānakaṇḍikā kathyate . tadanantaramāptātmasvarūpaparijñānaviṣaye mūḍhatvanirākaraṇārthaṁ ‘cattā pāvāraṁbhaṁ’ ityādi saptagāthāparyantaṁ dvitīyajñānakaṇḍikā . athānantaraṁ dravyaguṇaparyāyaparijñānaviṣaye mūḍhatvanirāk raṇārthaṁ ‘davvādīesu’ ityādi gāthāṣaṭka paryantaṁ tr̥tīyajñānak ṇḍikā . tadanantaraṁ svapar- tattvaparijñānaviṣaye mūḍhatvanirākaraṇārthaṁ ‘ṇāṇappagaṁ’ ityādi gāthādvayen caturthajñānakaṇḍikā . iti jñānakaṇḍikācatuṣṭayābhidhānādhikāre samudāyapātanikā . athedānīṁ prathamajñānakaṇḍikāyāṁ svatantra- vyākhyānen gāthācatuṣṭayaṁ, tadanantaraṁ puṇyaṁ jīvasya viṣayatr̥ṣṇāmutpādayatīti kathanarūpeṇ gāthācatuṣṭayaṁ, tadanantaramupasaṁhārarūpeṇ gāthādvayaṁ, iti sthalatrayaparyantaṁ krameṇ vyākhyānaṁ kriyate . tadyathā --ath yadyapi pūrvaṁ gāthāṣaṭkenendriyasukhasvarūpaṁ bhaṇitaṁ tathāpi punarapi tadev vistareṇ kathayan san tatsādhakaṁ śubhopayogaṁ pratipādayati, athavā dvitīyapātanikā --pīṭhikāyāṁ yacchubhopayogasvarūpaṁ sūcitaṁ tasyedānīmindriyasukhaviśeṣavicāraprastāve tatsādhakatven viśeṣavivaraṇaṁ karoti ---devadajadigurupūjāsu cev dāṇammi vā susīlesu devatāyatigurupūjāsu caiv dāne vā suśīleṣu uvavāsādisu ratto tathaivopavāsādiṣu ca rakta āsaktaḥ appā jīvaḥ suhovaogappago śubhopayogātmako bhaṇyate iti . tathāhi – devatā
ṭīkā : – jab yah ātmā duḥkhakī sādhanā bhūt aisī dveṣarūp tathā indriy viṣayakī anurāgarūp aśubhopayog bhūmikākā ullaṁghan karake, dev -guru -yatikī pūjā, dān, śīl aur upavāsādikake prītisvarūp dharmānurāgako aṁgīkār karatā hai tab vah indriyasukhakī sādhanabhūt śubhopayogabhūmikāmeṁ ārūrḥ kahalātā hai .
120pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-