yataḥ khalvatītakālānubhūtakramapravr̥ttayaḥ samastā api bhagavantastīrthakarāḥ, prakārāntar-
syāsaṁbhavādasaṁbhāvitadvaitenāmunaivaiken prakāreṇ kṣapaṇaṁ karmāṁśānāṁ svayamanubhūy, paramāptatayā
pareṣāmapyāyatyāmidānīṁtve vā mumukṣūṇāṁ tathaiv tadupadiśya, niḥśreyasamadhyāśritāḥ . tato
nānyadvartma nirvāṇasyetyavadhāryate . alamathavā pralapiten . vyavasthitā matirmam . namo
bhagavadbhayaḥ ..82..
ityetāvān viśeṣaḥ ..81.. ath pūrvaṁ dravyaguṇaparyāyairāptasvarūpaṁ vijñāy paścāttathābhūte svātmani sthitvā
sarve‘pyarhanto mokṣaṁ gatā iti svamanasi niścayaṁ karoti — savve vi ya arahaṁtā sarve‘pi cārhantaḥ teṇ
vidhāṇeṇ dravyaguṇaparyāyaiḥ pūrvamarhatparijñānātpaścāttathābhūtasvātmāvasthānarūpeṇ ten pūrvoktaprakāreṇ
khavidakammaṁsā kṣapitakarmāṁśā vināśitakarmabhedā bhūtvā, kiccā tadhovadesaṁ aho bhavyā ayamev niścay-
ratnatrayātmakaśuddhātmopalambhalakṣaṇo mokṣamārgo nānya ityupadeśaṁ kr̥tvā ṇivvādā nirvr̥tā akṣayānantasukhen
tr̥ptā jātāḥ, te te bhagavantaḥ . ṇamo tesiṁ evaṁ mokṣamārganiścayaṁ kr̥tvā śrīkundakundācāryadevāstasmai
nijaśuddhātmānubhūtisvarūpamokṣamārgāy tadupadeśakebhyo‘rhadbhayaśca tadubhayasvarūpābhilāṣiṇ; santo ‘namostu
tebhya’ ityanen paden namaskāraṁ kurvantītyabhiprāyaḥ ..82.. ath ratnatrayārādhakā ev puruṣā dānapūjā-
guṇapraśaṁsānamaskārārhā bhavanti nānyā iti kathayati —
kr̥tvā ] upadeś karake [nirvr̥tāḥ te ] mokṣako prāpta hue haiṁ [ namaḥ tebhyaḥ ] unheṁ
namaskār ho ..82..
ṭīkā : — atīt kālameṁ kramaśaḥ hue samasta tīrtharṁkar bhagavān, 1prakārāntarakā asaṁbhav
honese jisameṁ dvait saṁbhav nahīṁ hai; aise isī ekaprakārase karmāṁśoṁ (jñānāvaraṇādi karma bhedoṁ)kā
kṣay svayaṁ anubhav karake (tathā) 2paramāptatāke kāraṇ bhaviṣyakālameṁ athavā is (vartamān)
kālameṁ anya mumukṣuoṁko bhī isīprakārase usakā (-karma kṣayakā) upadeś dekar niḥśreyas
(mokṣa)ko prāpta hue haiṁ; isaliye nirvāṇakā anya (koī) mārga nahīṁ hai aisā niścit hotā hai .
athavā adhik pralāpase bas hoo ! merī mati vyavasthit ho gaī hai . bhagavantoṁko namaskār ho .
bhāvārtha : — 80 aur 81 vīṁ gāthāke kathanānusār samyakdarśan prāpta karake
vītarāgacāritrake virodhī rāg -dveṣako dūr karanā arthāt niścayaratnatrayātmak śuddhānubhūtimeṁ līn
honā hī ek mātra mokṣamārga hai; trikālameṁ bhī koī dūsarā mokṣakā mārga nahīṁ hai . samasta
1. prakārāntar = anya prakār (karmakṣay ek hī prakārase hotā hai, anya -prakārase nahīṁ hotā, isaliye us
karmakṣayake prakārameṁ dvait arthāt do -rūpapanā nahīṁ hai) .
2. paramāpta = param āpta; param viśvāsapātra (tīrthaṁkar bhagavān sarvajña aur vītarāg honese param āpta hai, arthāt
upadeṣṭā haiṁ )
kahānajainaśāstramālā ]
jñānatattva -prajñāpan
141