ath krameṇāstitvaṁ dvividhamabhidadhāti — svarūpāstitvaṁ sādr̥śyāstitvaṁ ceti . tatredaṁ
svarūpāstitvābhidhānam —
sabbhāvo hi sahāvo guṇehiṁ sagapajjaehiṁ cittehiṁ .
davvassa savvakālaṁ uppādavvayadhuvattehiṁ ..96..
sadbhāvo hi svabhāvo guṇaiḥ svakaparyayaiścitraiḥ .
dravyasya sarvakālamutpādavyayadhruvatvaiḥ ..96..
astitvaṁ hi kil dravyasya svabhāvaḥ. tatpunaranyasādhananirapekṣatvādanādyanantatayā-
hetukayaikarūpayā vr̥ttyā nityapravr̥ttatvād vibhāvadharmavailakṣaṇyācca bhāvabhāvavadbhāvānnānātve‘pi
pariṇamati, tathā sarvadravyāṇītyabhiprāyaḥ ..95.. evaṁ namaskāragāthā dravyaguṇaparyāyakathanagāthā
svasamayaparasamayanirūpaṇagāthā sattādilakṣaṇatrayasūcanagāthā ceti svatantragāthācatuṣṭayen pīṭhikābhidhānaṁ
prathamasthalaṁ gatam . ath prathamaṁ tāvatsvarūpāstitvaṁ pratipādayati — sahāvo hi svabhāvaḥ svarūpaṁ bhavati hi svabhāvaḥ svarūpaṁ bhavati hi
sphu ṭam . kaḥ kartā . sabbhāvo sadbhāvaḥ śuddhasattā śuddhāstitvam . kasya svabhāvo bhavati . davvassa
muktātmadravyasya . tacca svarūpāstitvaṁ yathā muktātmanaḥ sakāśātpr̥thagbhūtānāṁ pudgalādipañcadravyāṇāṁ
174pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-
ab anukramase do prakārakā astitva kahate haiṁ . svarūp -astitva aur sādr̥śya
. inameṁse yah svarūpāstitvakā kathan hai : —
anvayārtha : — [sarvakālaṁ ] sarvakālameṁ [guṇaiḥ ] guṇ tathā [citraiḥ svakaparyāyaiḥ ]
anek prakārakī apanī paryāyoṁse [utpādavyayadhruvatvaiḥ ] aur utpād -vyay -dhrauvyase [dravyasya
sadbhāvaḥ ] dravyakā jo astitva hai, [hi ] vah vāstavameṁ [svabhāvaḥ ] svabhāv hai ..96..
ṭīkā : — astitva vāstavameṁ dravyakā svabhāv hai; aur vah (astitva) anya
sādhanase 1nirapekṣa honeke kāraṇ anādi – ananta honese tathā 2ahetuk, ekarūp 3vr̥ttise sadā
hī pravartatā honeke kāraṇ vibhāvadharmase vilakṣaṇ honese, bhāv aur 4bhāvavānatāke kāraṇ
1. astitva anya sādhanakī apekṣāse rahit – svayaṁsiddha hai isaliye anādi -ananta hai .
2. ahetuk = akāraṇ, jisakā koī kāraṇ nahīṁ hai aisī .
3. vr̥tti = vartan; vartanā vah; pariṇati . (akāraṇik ekarūp pariṇatise sadākāl pariṇamatā honese astitva
vibhāvadharmase bhinna lakṣaṇavālā hai .)
4. astitva to (dravyakā) bhāv hai aur dravya bhāvavān hai .
utpād -dhrauvya -vināśathī, guṇ ne vividh paryāyathī
astitva dravyanuṁ sarvadā je, teh dravyasvabhāv che . 96.