Pravachansar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 258 of 513
PDF/HTML Page 291 of 546

 

dravyamāśritya parānāśrayatven vartamānailiṁgyate gamyate dravyametairiti liṁgāni guṇāḥ . te ca yaddravyaṁ bhavati na tad guṇā bhavanti, ye guṇā bhavanti te na dravyaṁ bhavatīti dravyādatadbhāven viśiṣṭāḥ santo liṁgaliṁgiprasiddhau taliṁgatvamupaḍhaukante . ath te dravyasya jīvo‘yam- jīvo‘yamityādiviśeṣamutpādayanti, svayamapi tadbhāvaviśiṣṭatvenopāttaviśeṣatvāt . yato hi yasya yasya dravyasya yo yaḥ svabhāvastasya tasya ten ten viśiṣṭatvātteṣāmasti viśeṣaḥ . at ev ca mūrtānāmamūrtānāṁ ca dravyāṇāṁ mūrtatvenāmūrtatven ca tadbhāven viśiṣṭatvādime mūrtā guṇā ime amūrtā iti teṣāṁ viśeṣo niśceyaḥ ..130..

ath mūrtāmūrtaguṇānāṁ lakṣaṇasaṁbandhamākhyāti jñātavyāḥ . te ca kathaṁbhūtāḥ . atabbhāvavisiṭṭhā atadbhāvaviśiṣṭāḥ . tadyathāśuddhajīvadravye ye kevalajñānādiguṇāsteṣāṁ śuddhajīvapradeśaiḥ sah yadekatvamabhinnatvaṁ tanmayatvaṁ sa tadbhāvo bhaṇyate, teṣāmev guṇānāṁ taiḥ pradeśaiḥ sah yadā saṁjñālakṣaṇaprayojanādibhedaḥ kriyate tadā punaratadbhāvo bhaṇyate, tenātadbhāven saṁjñādibhedarūpeṇ svakīyasvakīyadravyeṇ sah viśiṣṭā bhinnā iti, dvitīyavyākhyānen punaḥ svakīy- dravyeṇ sah tadbhāven tanmayatvenānyadravyādviśiṣṭā bhinnā ityabhiprāyaḥ . evaṁ guṇabheden dravyabhedo

ṭīkā :dravyakā āśray lekar aur parake āśrayake binā pravartamān honese jinake dvārā dravya ‘liṁgit’ (-prāpta) hotā haipahicānā jā sakatā hai, aise liṁg guṇ haiṁ . ve (guṇ), ‘jo dravya haiṁ ve guṇ nahīṁ haiṁ, jo guṇ haiṁ ve dravya nahīṁ haiṁ’is apekṣāse dravyase 1atadbhāvake dvārā viśiṣṭa (-bhinna) vartate hue, liṁg aur 2liṁgīke rūpameṁ prasiddhi (khyāti) ke samay dravyake liṁgatvako prāpta hote haiṁ . ab, ve dravyameṁ ‘yah jīv hai, yah ajīv hai’ aisā viśeṣ (-bhed) utpanna karate haiṁ, kyoṁki svayaṁ bhī 3tadbhāvake dvārā 4viśiṣṭa honese viśeṣako prāpta haiṁ . jis -jis dravyakā jo -jo svabhāv ho us -usakā us -usake dvārā viśiṣṭatva honese unameṁ viśeṣ (-bhed) haiṁ; aur isīliye mūrta tathā amūrta dravyoṁkā mūrtatva -amūrtatvarūp tadbhāvake dvārā viśiṣṭatva honese unameṁ is prakārake bhed niścit karanā cāhiye ki ‘yah mūrta guṇ haiṁ aur yah amūrtaguṇ haiṁ’ ..130..

ab, mūrta aur amūrta guṇoṁke lakṣaṇ tathā saṁbaṁdh (arthāt unakā kin dravyoṁke sāth saṁbaṁdh hai yah) kahate haiṁ :

258pravacanasār[ bhagavānaśrīkuṁdakuṁd-

1. atadbhāv = (kathaṁcit) usarūp nahīṁ honā vah;
2. liṁgī = liṁgavālā, (viśeṣaguṇ vah liṁg
cihnalakṣaṇ hai aur liṁgī vah dravya hai ) .

3. tadbhāv = usarūp, usapanā; usapanese honā; svarūp .

4. viśiṣṭa = viśeṣatāvālā; khās; bhinna .