tataḥ svarūpāstitvamev svaparavibhāgasiddhaye pratipadamavadhāryam . tathā hi — yaccetanatvānvayalakṣaṇaṁ dravyaṁ, yaścetanāviśeṣatvalakṣaṇo guṇo, yaścetanatvavyatirekalakṣaṇaḥ paryāyastattrayātmakaṁ, yā pūrvottaravyatirekasparśinā cetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatven cetanasyotpādavyayau tattrayātmakaṁ ca svarūpāstitvaṁ yasya nu svabhāvo‘haṁ sa khalvayamanyaḥ . yaccācetanatvānvayalakṣaṇaṁ dravyaṁ, yo‘cetanāviśeṣatvalakṣaṇo guṇo, yo‘cetanatvavyatirekalakṣaṇaḥ paryāyastattrayātmakaṁ, yā pūrvottaravyatirekasparśinācetanatven sthitiryāvuttarapūrvavyatirekatvenācetanasyotpādavyayau tattrayātmakaṁ ca svarūpāstitvaṁ yasya tu svabhāvaḥ pudgalasya sa khalvayamanyaḥ . nāsti me moho‘sti svaparavibhāgaḥ ..154.. sadbhāvanibaddham . punarapi kiṁviśiṣṭam . tihā samakkhādaṁ tridhā samākhyātaṁ kathitam . kevalajñānādayo guṇāḥ siddhatvādiviśuddhaparyāyāstadubhayādhārabhūtaṁ paramātmadravyatvamityuktalakṣaṇatrayātmakaṁ tathaiv śuddhotpādavyayadhrauvyatrayātmakaṁ ca yatpūrvoktaṁ svarūpāstitvaṁ ten kr̥tvā tridhā samyagākhyātaṁ kathitaṁ pratipāditam . punarapi kathaṁbhūtaṁ ātmasvabhāvam . saviyappaṁ savikalpaṁ pūrvoktadravyaguṇaparyāyarūpeṇ sabhedam . ya itthaṁbhūtamātmasvabhāvaṁ jānāti, ṇa muhadi so aṇṇadaviyamhi na muhyati so‘nyadravye, sa tu sva – parake vibhāgakā hetu hotā hai, isaliye svarūp – astitva hī sva – parake vibhāgakī siddhike liye pad – pad par avadhāranā (lakṣyayeṁ lenā) cāhiye . vah isaprakār hai : —
(1) cetanatvakā anvay jisakā lakṣaṇ hai aisā jo dravya, (2) cetanāviśeṣatva (cetanākā viśeṣapanā) jisakā lakṣaṇ hai aisā jo guṇ aur (3) cetanatvakā vyatirek jisakā lakṣaṇ hai aisī jo paryāy — yah trayātmak (aisā svarūp – astitva), tathā (1) pūrva aur uttar vyatirekako sparśakaranevāle cetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2 – 3) cetanake uttar tathā pūrva vyatirekarūpase jo utpād aur vyay — yah trayātmak (aisā) svarūp – astitva jisakā svabhāv hai aisā maiṁ vāstavameṁ yah anya hūn̐, (arthāt maiṁ pudgalase ye bhinna rahā) . aur (1) acetanatvakā anvay jisakā lakṣaṇ hai aisā jo dravya, (2) acetanā viśeṣatva jisakā lakṣaṇ hai aisā jo guṇ aur (3) acetanatvakā vyatirek jisakā lakṣaṇ hai aisī jo paryāy — yah trayātmak (aisā svarūpaastitva) tathā (1) pūrva aur uttar vyatirekako sparśakaranevāle acetanatvarūpase jo dhrauvya aur (2 – 3) acetanake uttar tathā pūrva vyatirekarūpase jo utpād aur vyay — yah trayātmak aisā svarūp – astitva jis pudgalakā svabhāv hai vah vāstavameṁ (mujhase) anya hai . (isaliye) mujhe moh nahīṁ hai; sva -parakā vibhāg hai .
1. pūrva arthāt pahalekā; aur uttar arthāt bādakā . (cetan pūrva aur uttarakī donoṁ paryāyoṁko sparśa karatā
hai; is apekṣāse dhrauvya hai; bādakī arthāt vartamān paryāyakī apekṣāse utpād hai aur pahalekī paryāyakī
apekṣāse vyay hai .)